Câu hỏi
Tại sao gia phả của Chúa Giê-xu trong Ma-thi-ơ và trong Lu-ca lại quá khác biệt?
Trả lời
Phả hệ của Chúa Giê-xu được chép trong hai chỗ trong Kinh Thánh: Ma-thi-ơ 1 and Lu-ca 3:23-38. Ma-thi-ơ truy phả hệ từ Chúa Giê-xu ngược về Áp-ra-ham. Lu-ca truy phả hệ đó từ Chúa Giê-xu về A-đam. Tuy nhiên, có lý do tốt để tin rằng Ma-thi-ơ và Lu-ca thật sự đang truy những phả hệ khác nhau. Lấy ví dụ, Ma-thi-ơ chép cha của Giô-sép là Gia-cốp (Ma-thi-ơ 1:16), trong khi Lu-ca chép cha của Giô-sép là Hê-li (Lu-ca 3:23). Ma-thi-ơ truy gia phả đó qua con trai của Đa-vít là Sa-lô-môn (Ma-thi-ơ 1:6), trong khi Lu-ca truy gia phả đó qua con trai của Đa-vít là Na-than (Lu-ca 3:31). Quả thật, giữa Đa-vít và Chúa Giê-xu, các tên chung trong hai phả hệ là Sa-la-thi-ên và Xô-rô-ba-bên (Ma-thi-ơ 1:12; Lu-ca 3:27).
Một số người chỉ đến những khác biệt này như là bằng chứng của những sai sót trong Kinh Thánh. Tuy nhiên, người Do Thái đã là những người ghi chép cách tỉ mỉ, đặc biệt khi liên quan đến các gia phả. Thật không thể tưởng tượng được rằng Ma-thi-ơ và Lu-ca có thể xây dựng hai gia phả trái ngược hoàn toàn cho cùng một dòng dõi. Một lần nữa, từ Đa-vít cho đến Chúa Giê-xu, hai phả hệ là hoàn toàn khác nhau. Thậm chí khi nhắc đến Sa-la-thi-ên và Xô-rô-ba-bên, hầu như hai sách nhắc đến họ như nhắc đến những cá nhân khác có cùng tên mà thôi. Ma-thi-ơ chép cha của Sa-la-thi-ên là Giê-chô-nia trong khi Lu-ca chép cha của Sa-la-thi-ên là Nê-ri. Thật bình thường để một người có tên là Sa-la-thi-ên đặt tên con trai mình là Xô-rô-ba-bên theo phương diện của những cá nhân nổi tiếng có các tên đó (xin xem các sách Ê-xơ-ra và Nê-hê-mi).
Một giải thích, được cho là của sử gia giáo hội Eusebius, là Ma-thi-ơ đang truy theo dòng dõi chính, hay dòng dõi sinh học, trong khi Lu-ca đang chép sự xảy ra của "Thế huynh hôn" (hôn nhân anh em nối dòng dỗi/lưu truyền dòng dỗi cho anh). Nếu một người chết không có con trai nào, theo truyền thống thì anh/em của người đó phải lấy người góa phụ và có một con trai để nối danh cho người đã chết. Theo thuyết của Eusebius, Mên-chi (Lu-ca 3:24) và Ma-than (Ma-thi-ơ 1:15) đã kết hôn ở những thời điểm khác nhau với cùng một người nữ (truyền thống gọi bà là Estha). Điều này sẽ khiến Hê-li (Lu-ca 3:23) và Gia-cốp (Ma-thi-ơ 1:15) là những anh em cùng mẹ khác cha. Hê-li sau đó chết mà không có con trai, và do đó người anh em (cùng mẹ khác cha) của ông là Gia-cốp đã cưới vợ góa của Hê-li, người đã sinh ra Giô-sép. Điều này sẽ làm cho Giô-sép là "con trai của Hê-li" về mặt pháp luật và là "con trai của Gia-cốp" về mặt sinh học. Như vậy, Ma-thi-ơ và Lu-ca đều đang chép cùng một phả hệ (phả hệ của Giô-sép), nhưng Lu-ca theo phả hệ theo luật pháp trong khi Ma-thi-ơ theo phả hệ sinh học.
Hầu hết các học giả Kinh Thánh bảo thủ nhất ngày nay đều đi theo một cái nhìn khác, ấy là, Lu-ca đang chép phả hệ của Ma-ri và Ma-thi-ơ đang ghi lại phả hệ của Giô-sép. Ma-thi-ơ thì theo dòng tộc của Giô-sép (cha về mặt luật pháp của Chúa Giê-xu), qua Sa-lô-môn là con trai Đa-vít, trong khi Lu-ca đang đi theo dòng tộc của Ma-ri (họ hàng huyết thống của Chúa Giê-xu), qua Na-than là con trai Đa-vít. Vì đã không có từ Hy Lạp dành cho "con-theo-luật-pháp/con rể", Giô-sép đã được gọi là "con trai của Hê-li" bởi hôn nhân với Ma-ri, con gái của Hê-li. Qua hoặc dòng tộc của Ma-ri hoặc dòng tộc của Giô-sép, Chúa Giê-xu là hậu duệ của Đa-vít và do đó đủ tư cách là Đấng Mê-si. Truy một phả hệ qua phía người mẹ là không thông thường, nhưng sự sinh ra bởi trinh nữ Ma-ri cững vậy. Lời giải thích của Lu-ca là Chúa Giê-xu đã là con trai của Giô-sép, "theo ý người ta nghĩ" (Lu-ca 3:23).
English
Tại sao gia phả của Chúa Giê-xu trong Ma-thi-ơ và trong Lu-ca lại quá khác biệt?
