Pitanje
Kakva je historija Kršćanstva?
Odgovor
Historija Kršćanstva je zapravo historija Zapadne civilizacije. Krćanstvo je imalo sveobuhvatni uticaj na društvo u cjelini – umjetnost, jezik, politiku, zakon, porodični život, datume, muziku i čak je i način na koji razmišljamo obojen kršćanskim uticajem već skoro dva milenijuma. Stoga je važno znati priču crkve.
Početak crkve
Crkva počinje 50 dana nakon što je Isus uskrsnuo (35 g.n.e.). Isus je obećao da će sagraditi svoju crkvu (Matej 16:18) i dolaskom Duha Svetog na dan Pentakosta (Djela 2:1-4), crkva – ekklesia (zajednica koja je “pozvana van”) – je zvanično počela. Tri hiljade ljudi je odgovorilo na Petrovu propovijed taj dan i odlučilo da slijedi Krista.
Prvi obraćenici na Kršćanstvo su bili Hebreji ili prozeliti iz Judaizma, a crkva je bila smještena u Jeruzalemu. Radi ovoga je Kršćanstvo na početku bilo uzimano kao hebrejska sekta, slična Farizejima, Saducejima i Esenima. Međutim, ono što su apostoli propovijedali je bilo radikalno drugačije od onoga što su ostale hebrejske grupe poučavale. Isus je bio hebrejski Mesija (pomazani Kralj) koji je došao da ispuni Zakon (Matej 5:17) i uspostavi novi zavjet baziran na Njegovoj smrti (Marko 14:24). Ova poruka, sa optužbom da su ubili sopstvenog Mesiju, razbjesnila je mnoge hebrejske vođe i neki od njih, kao što je bio Savao iz Taršiša, preduzeli su korake da zgaze taj “Put” (Djela 9:1-2).
Prilično je ispravno reći da Kršćanstvo ima svoje korijene u Judaizmu. Stari Zavjet je položio temelje za Novi i nemoguće je potpuno razumjeti Kršćanstvo bez dobrog znanja Starog Zavjeta (vidi Mateja i Poslanicu Hebrejima). On objašnjava neophodnost dolaska Mesije, sadrži historiju Njegovog naroda i najavljuje Njegov dolazak. Novi Zavjet, zatim, govori o dolasku Mesije i Njegovom djelu spasenja od grijeha. U svom životu, Isus je ispunio preko 300 konkretnih proroštava, dokazujući da je On onaj o kome je pisano u Starom Zavjetu.
Rast prve crkve
Nedugo nakon Pentakosta, vrata crkve su se otvorila za one koji nisu bili Hebreji. Evanđelista Filip je propovijedao Samarićanima (Djela 8:5) i mnogi od njih su povjerovali u Krista. Apostol Petar je propovijedao neznabožačkom domu satnika Kornelija (Djela 10) i oni su također primili Duha Svetog. Apostol Pavao (koji je ranije progonio crkvu) je proširio Evanđelje po cijelom grčko-rimskom svijetu, dosežući do samog Rima (Djela 28:16) i vjerovatno skroz do Španije.
Do 70 g.n.e., godine u kojoj je Jeruzalem bio razoren, najviše knjiga Novog Zavjeta je bilo napisano i cirkulisale su među crkvama. Sljedećih 240 godina, Rim je progonio Kršćane – nekad nasumice, a nekad po ukazu vlasti.
U 2. i 3. vijeku, nastajala je sve veća hijerarhija među crkvenim vođama, kako im je broj rastao. U ovom periodu je nekoliko hereza otkriveno i opovrgnuto, i ustanovljen je Novozavjetni kanon. Progonstvo se pojačavalo.
Podizanje Rimske crkve
312 g.n.e., rimski imperator Konstantin je tvrdio da je imao iskustvo obraćenja. 70 godina kasnije, tokom vladavine Teodosija, Kršćanstvo je postalo zvanična religija rimskog Kraljevstva. Bišopima su data počasna mjesta u Vladi i do 400 g.n.e. izrazi “rimski” i “Kršćanin” su bili skoro sinonimi.
Nakon Konstantina, dakle, Kršćani nisu više bili progonjeni. Vremenom, počelo je progonstvo pagana, ako nisu htjeli da se “obrate” na Kršćanstvo. Ovakva prisilna obraćenja su vodila do toga da su mnogi ljudi pristupali crkvi a da im se srca nisu zaista promijenila. Pagani su sa sobom donijeli svoje idole i rituale na koje su bili navikli, i crkva se promijenila; jednostavnosti njenog slavljenja i obožavanja su dotate ikone, raskošna arhitektura, hodošašće i slavljenje svetaca. Otprilike u isto vrijeme, neki Kršćani su odstupili od Rima, odlučujući da žive u izolaciji kao monasi, a krštenje djece je predstavljeno kao način pranja prvobitnog grijeha.
Tokom sljedećih vijekova, razni crkveni konzili su nastojali da odrede crkvenu zvaničnu doktrinu, kako bi cenzurisali klerikalno zlostavljanje i pomirili zaraćene grupe. Kako je Rimska imperija slabila, crkva je postajala sve jača i izbila su mnoga neslaganja između crkava na zapadu i crkava na istoku. Zapadna (rimska) crkva, zasnovana u Rimu, tvrdila je da ima apostolski autoritet nad svim drugim crkvama. Rimski bišop je čak počeo sebe da zove “Papom” (otac). Ovo nije bilo dobro primljeno u istočnoj (grčkoj) crkvi, koja je bila zasnovana u Konstantinopolju. Teološke, političke, proceduralne i lingvističke podjele su dovele do velikog raskola 1054 g., kada su Rimokatolička (“univerzalna”) i istočna Pravoslavna crkva odbacile jedna drugu i raskinule sve veze.
Srednji vijek
Tokom Srednjeg vijeka u Evropi, Rimokatolička crkva je nastavila da vlada, sa papama koji su tvrdili da imaju autoritet nad svim nivoima života i koji su živjeli kao kraljevi. Korupcija i pohlepa u crkvenom vođstvu je bila uobičajena. Od 1095. do 1204. pape su odobravale niz krvavih i skupih krstaških ratova, u nastojanju da suzbiju napredovanje Muslimana i oslobode Jeruzalem.
Reformacija
Kroz godine, nekoliko pojedinaca je pokušalo da skrene pažnju na teološka, politička i ljudska prava koja je Rimska crkva kršila. Svi su oni bili ušutkani na ovaj ili onaj način. Ali 1517 g., njemački monah Martin Luther, se usprotivio crkvi i svi su ga čuli. Sa Lutherom je došla i Protestantska reformacija, a Srednji vijek se približio kraju.
Reformatori, uključujući Luthera, Calvina i Zwinglija, razlikovali su se u mnogim malim detaljima teologije, ali su bili dosljedni u isticanju vrhovnog autoriteta Biblije nad crkvenom tradicijom i u činjenici da su grešnici spašeni po milosti samo kroz vjeru, odvojeno od djela (Efežani 2:8-9).
Iako se Katoličanstvo povratilo u Evropi i slijedila je serija ratova između Protestanata i Katolika, Reformacija je uspješno oslabila silu Rimokatoličke crkve i pomogla da se otvore vrata modernom dobu.
Doba misije
Od 1790. do 1900. crkva je pokazala besprimjerno interesovanje za misijski rad. Kolonizacija je ukazala na potrebu za misijom, a industrijalizacija je obezbijedila ljudima sredstva za finansiranje misionara. Misionari su krenuli po svijetu propovijedajući Evanđelje i crkva se raširila svuda.
Moderna crkva
Danas, Rimokatolička i Pravoslavna crkva preduzimaju korake da obnove svoj prekinut odnos, kao i Katolici i Luterani. Evanđeoska crkva je vrlo nezavisna i čvrsto ukorijenjena u teologiji Reforme. Crkva je također gledala uspon Pentakostalizma, karizmatičnog pokreta, ekumenizma i različitih kultova.
Šta učimo iz svoje historije
Ako ništa drugo, trebalo bi barem da prepoznamo važnost toga da dozvolimo da “Kristova riječ prebiva u (nama) obilato” (Kološanima 3:16). Svako od nas je odgovoran za to da zna šta Pismo kaže i da živi po njemu. Kada crkva zaboravi šta Biblija naučava i ignoriše ono što je Isus učio, vlada haos.
Danas postoje mnoge crkve, ali samo jedno Evanđelje. Ono je “vjera koja je jednom zauvijek predana svetima” (Juda 3). Treba da pazimo da održimo tu vjeru i prenosimo je nepromijenjenu, a Gospod će nastaviti da ispunjava svoje obećanje da će izgraditi svoju crkvu.
English
Kakva je historija Kršćanstva?
