Pangutana
Unsa mang adlawa ang Igpapahulay, Sabado ba o Domingo?
Tubag
Kasagarang giangkon nga "gipatarok sa Dios ang Adlawng Igpapahulay didto sa Eden" tungod sa pagdugtong tali sa Adlawng Igpapahulay ug sa paglalang sa Exodo 20:11. . Bisan tuod ang kapahulayan sa Dios sa ikapito nga adlaw (Genesis 2: 3) naglandong sa umaabot nga balaod sa Adlawng Igpapahulay, wala'y tala sa biblia sa Igpapahulay sa wala pa mobiya ang mga anak sa Israel sa yuta sa Ehipto. Wala'y bisan unsag paila diha sa Kasulatan nga ang pagtuman sa Adlaw nga Igpapahulay gisaulog sukad kang Adan ngadto kang Moises.
Ang Pulong sa Dios nagpatin-aw nga ang pagtuman sa Adlaw nga Igpapahulay usa ka tinuyo nga ilhanan tali sa Dios ug Israel: “Busa ang mga anak sa Israel managbantay sa adlaw nga igpapahulay, sa paglihi sa adlaw nga igpapahulay ngadto sa tanan niyang mga kaliwatan alang sa usa ka tugon nga walay katapusan: Kini maoy usa ka timaan sa taliwala nako ug sa mga anak sa Israel sa walay katapusan; kay sa unom ka adlaw gibuhat ni Jehova ang langit ug ang yuta, ug sa ikapito ka adlaw mipahulay siya, ug nahamuot” (Exodo 31:16 – 17).
Sa Deuteronomio 5, giasoy pag-usab ni Moises ang Napulo ka Sugo sa sunod nga kaliwatan sa mga Israelita. Dinhi, human magsugo sa pagsaulog sa Adlaw nga Igpapahulay sa bersikulo 12-14, gihatag ni Moises ang katarungan nganong gihatag ang Adlawng Igpapahulay sa nasud nga Israel: “Ug hinumdumi nga naulipon ka sa yuta sa Egipto, ug nga si Jehova nga imong Dios nagkuha kanimo gikan didto pinaagi sa kamot nga kusgan, ug bukton nga tinuy-od tungod niana si Jehova nga imong Dios nagsugo kanimo nga bantayan mo ang adlaw nga igpapahulay” (Deuteronomio 5:15).
Ang tuyo sa Dios sa paghatag sa Adlawng Igpapahulay ngadto sa Israel dili aron ilang mahinumduman ang paglalang, apan aron ilang mahinumduman ang ilang pagkaulipon sa Ehipto ug ang pagluwas sa Ginoo. Hinumdomi ang mga gikinahanglan alang sa pagtuman sa Adlawng Igpapahulay: Ang usa ka tawo nga nailalom sa balaod sa Igpapahulay dili makagawas sa iyang panimalay sa Adlawng Igpapahulay (Exodo 16:29), dili siya makadagkot og kalayo (Exodo 35: 3), ug dili siya makahimo sa pagpatrabaho ni bisan kinsa (Deuteronomio 5:14). Ang tawo nga nagsupil sa balaod sa Igpapahulay kinahanglan patyon (Exodo 31:15; Numeros 15: 32-35).
Ang pagsusi sa mga tudling sa Bag-ong Tugon nagpakita kanato og upat ka mahinungdanong punto: 1) Sa matag higayon nga si Cristo magpakita sa Iyang nabanhaw nga hulag ug ang adlaw mahisgutan, kanunay kining unang adlaw sa semana (Mateo 28: 1, 9, 10; ; Lucas 24: 1, 13, 15; Juan 20:19, 26). 2) Ang bugtong takna nga gihisgutan ang Adlawng Igpapahulay gikan sa Mga Buhat ngadto sa Pinadayag nga alang sa pag-ebanghelyo ngadto sa mga Judio ug kasagarang nahimutang sa usa ka sinagoga (Mga Buhat kapitulo 13-18). Si Pablo misulat, “Ngadto sa mga Judio ako nahimong ingon sa Judio” (1 Corinto 9:20). Si Pablo wala moadto sa sinagoga aron makig-ambit ug makapalig-on sa mga gipakabalaan, apan aron sa pagbadlong ug pagluwas sa nawala. 3) Sa dihang si Pablo nag-ingon "gikan karon ako moadto sa mga Gentil" (Mga Buhat 18: 6), ang Igpapahulay wala na sukad mahisgotan pag-usab. Ug 4) imbes mosugyot nga sundon ang Adlawng Igpapahulay, ang nahibiling bahin sa Bag-ong Tugon nagpasabot sa katugbang niini (lakip ang usa ka waylabut nga ikatulong punto sa itaas, nga makita sa Colosas 2:16).
Kon tan-awon pag-ayo sa ika-upat nga punto sa itaas mabutyag nga walay tulobagon alang sa magtutuo sa Bag-ong Tugon sa pagtuman sa Adlawng Igpapahulay, ug mapakita usab nga ang alinghuna sa usa ka Domingo isip "Kristohanong igpapahulay" dili usab Kasulatanhon. Sama sa gihisgutan sa itaas, adunay usa ka higayon nga gihisgutan ang Igpapahulay human si Pablo magsugod sa pag-tutok sa mga Gentil, “Busa ayaw tugoti nga adunay magahukom kaninyo bahin sa kan-onon ug ilimnon, o mahitungod sa pangilin o sa Bulan nga bag-ong subang o sa adlaw nga igpapahulay. Kini sila landong lamang sa butang nga umalabut, apan ang lawas iya ni Cristo” (Colosas 2:16 – 17). Ang Igpapahulay sa mga Judio giwagtang sa krus diin si Kristo "gipapha ang sinulat nga kalagdaan, uban sa mga patakaran" (Colosas 2:14).
Apan ang uban nag-angkon nga ang ug usa ka sugo ni Constantino Kining alinghuna gisubli dili lamang kausa sa Bag-ong Tugon: “Ang usa ka tawo nagailag usa ka adlaw ingon nga labi pang maayo kay sa ubang adlaw, samtang ang laing tawo nagaila sa tanang mga adlaw ingon nga managsama ra. Kinahanglan ang matag-usa ka tawo adunay hingpit pagkadani diha sa iyang kaugalingong hunahuna. Ang nagabantay ug adlaw, nagabantay kamo niini sa pagpasidungog sa Ginoo” (Roma 14:5 – 6a). “Apan karon nga nanagpakaila na sa Dios, o ingnon ba hinoon nga karon nga hing-ilhan na kamo sa Dios, naunsa ba nga nanagpamalik na man hinoon kamo pag-usab ngadto sa mahuyang ug walay bili nga mga pinasiunang pagtulon-an sa kalibutan, ug buot magpaulipon kanila pag-usab? Ginabantayan ninyo ang mga a
sa AD 321 "nag-ilis" sa Adlawng Igpapahulay gikan sa Sabado dlaw, ug mga bulan, ug mga panahon sa pangilin, mga tuig!” (Galacia 4:9 – 10). ngadto sa Domingo. Sa unsang adlawa ang nahiunang iglesia nagtgigum alang sa pagsimba? Ang Kasulatan wala maghisgot sa bisan unsang Adlawng Igpapahulay (Sabado) nga panagtigum sa mga magtutuo alang sa pakigsandurot o pagsimba. Bisan pa, adunay mga tin-aw nga mga tudling nga naghisgot sa unang adlaw sa semana. Pananglitan, ang Buhat 20: 7 nag-ingon nga “Ug sa nahaunang adlaw sa semana, sa nagkatigum kami aron sa pagpikaspikas sa tinapay.” Sa 1 Corinto 16: 2 giawhag ni Pablo ang mga magtotoo sa Corinto “Sa nahaunang adlaw sa matagsemana, ang matag-usa kaninyo kinahanglan magagahin ug magatigum sumala sa iyang pag-uswag.” Tungod kay si Pablo nagtawag niini nga halad ingon nga "pag-alagad" sa 2 Mga Taga Corinto 9:12, kini nga pagkolekta lagmit nalambigit sa pag-alagad sa pagsimba sa Domingo sa Kristohanong panagtigum. Sa makisaysayanon ang Domingo, dili ang Sabado, maoy naandang adlaw sa tigum alang sa mga Kristohanon sa iglesia, ug ang maong tulomanon nagsugod sukad pa niadtong unang siglo.
Ang Igpapahulay gihatag ngadto sa Israel, wala sa iglesia. Ang Adlawng Igpapahulay nagpabiling Sabado sa gihapon, dili sa Domingo, ug wala gayud kini mausab. Apan ang Sabado kabahin sa Daang Tugon nga Balaod, ug ang mga Kristohanon gawasnon sa pagkaulipon sa Balaod (Galacia 4: 1-26; Roma 6:14). Ang pagtuman sa adlaw nga igpapahulay dili kinahanglanon sa Cristohanon-ma-Sabado man o Domingo. Ang unang adlaw sa semana, Domingo, ang Adlaw sa Ginoo (Pinadayag 1:10) nagsaulog sa Bag-ong Paglalang, uban ni Cristo ingon nga nabanhawng Pangulohan. Dili kita obligado nga mosunod sa Igpagpahulay sa sa panahon ni Moses – nagpahulay, apan karon gawasnon sa pagsunod sa nabanhawng Cristo. Si Apostol Pablo miingon nga ang matag-usa ka Kristohanon kinahanglang magpili kon magsaulog sa pahulay sa Adlawng Igpapahulay, “Ang usa ka tawo nagailag usa ka adlaw ingon nga labi pang maayo kay sa ubang adlaw, samtang ang laing tawo nagaila sa tanang mga adlaw ingon nga managsama ra. Kinahanglan ang matag-usa ka tawo adunay hingpit pagkadani diha sa iyang kaugalingong hunahuna” (Roma 14:5). Angay kitang magsimba sa Dios matag adlaw, dili lamang sa Sabado o Domingo.
English
Unsa mang adlawa ang Igpapahulay, Sabado ba o Domingo?