Pangutana
Unsa ang Aryanismo?
Tubag
Ang Aryanismo usa ka erehiya nga gipangalan gikan kang Arius, usa ka pari ug mini nga magtutudlo sa unang ika-upat nga siglo A.D. sa Aleksandria, Ehipto. Usa sa pinakauna ng tingali labing mahinungdanong punto sa lantugi sa mga unang Cristohanon mao ang panulun-an sa pagkadiyos ni Cristo. Si Hesus tinuod ba ang Dios nga nagpakatawo, o si Hesus usa ka nilalang? Si Hesus ba Diyos o dili? Gilimod ni Arius ang pagka-diyos sa Anak sa Dios, naghupot nga si Hesus gilalang sa Diyos ingon nga unang akto sa gimbuhatan ug ang kinaiyahan ni Cristo usa ka anomoios (“dili sama”) sa Dios Amahan. Nan, ang Aryanismo, usa ka panglantaw nga si Hesus usa ka may kinutoban nga nilalang nga adunay pipila ka mga diosnong hiyas, apan Siya mismo sa Iyang kaugalingon dili dumalayon ug dili diyos.
Nasaypan sa Aryanismo ang mga biblikanhong pakisayran nga si Hesus gikapoy (Juan 4;6) ug wala masayod sa petsa sa Iyang pagbalik (Mateo 24:36). Malisod sabton giunsa pagkakapoy sa Dios o wala masayod sa usa ka butang, apan kini nga mga bersikulo naghisgot sa pagkatawhanon ni Hesus. Si Hesus hingpit nga Diyos, apan hingpit usab Siyan ga tawo. Ang Anak sa Diyos wala nahimong tawo hangtod sa usa ka espesipikong punto sa panahon nga atong gitawag nga pagpakatawo. Busa, ang mga hangtoran ni Hesus isip tawo walay epekto sa Iyang diosnong kinaiyahan o sa Iyang pagka-dumalayon.
Ang ikaduhang kinalabwang sayop nga paghubad sa Aryanismo may kalabotan sa kahulogan sa kamaguwangan sa dihang kini gipadapat ngadto kang Cristo. Ang Roma 8:29 naghisgot kang Cristo isip “kamaguwangan taliwala sa daghang mga igsoong lalaki ug babaye” (tan-awa usab sa Colosas 1:15 – 20). Ang mga Aryanhon gisabot nga ang kamaguwangan niini nga mga bersikulo nagpasabot nga ang Anak sa Dios “gilalang” ingon nga unang akto sa gimbuhatan. Dili kini mao. Gimantala mismo ni Hesus ang Iyang kinaugalingong paglungtad ug pagka-dumalayon (Juan 8:58; 10:30). Sa panahon sa Bibliya, ang kamaguwangang anak nga lalaki sa pamilya gitamod sa dakong kadungganan (Genesis 49:3; Exodo 11:5; 34:19; Numeros 3:40; Salmo 89:27; Jeremias 31:9). Niini nga diwan ga si Hesus maoy “kamagulangan” sa Dios. Si Hesus ang Persona nga labaw sa tanan diha sa laraw sa Dios ug Manununod sa tanang mga butang (Hebreo 1:2). Si Hesus mao ang “Katingalahang Magtatambag, Labaw’ng Makagagahum nga Diyos, Walay Kataposang Amahan, Prinsipe sa Pakigdait” (Isaias 9:6).
Human duol usa ka siglo sa pakiglantugi sa nagkalainlaing nahiunang mga conseho sa iglesya, opisyal nga gisaway sa Cristohanong iglesya ang Aryanismo isip mini nga doktrina. Sukad niadto, ang Aryanismo wala na gayud gidawat ingon nga mapatigayonong doktrina sa Cristohanong pagtoo. Ang Saksi ni Jehova ug ang mga Mormon sa kasamtangan nagahupot ug sama sa Aryanhon nga baroganan sa kinaiyahan ni Cristo. Isip pagsunod sa panig-ingnan sa nahiunang iglesya, angay kitang mosaway sa bisan unsa ug tanang mga paghasmag sa pagka-dios sa atong GINOO ug Manluluwas, nga si Hesu Cristo.
English
Unsa ang Aryanismo?