Pangutana
Unsa ang Cristohanong etika?
Tubag
Ang Cristohanong etika giayog sumada sa Colosas 3:1 – 6: “Busa, sanglit, kamo gibanhaw uban ni Cristo, ibutang ang inyong mga kasingkasing sa mga butang sa kahitas-an, diin si Cristo naglingkod sa tuong kamot sa Dios. Ibutang ang inyong mga hunahuna sa mga butang sa kahitas-an, ug dili sa yutan-ong mga butang. Kay kamo namatay, ug ang inyo karong kinabuhi natago uban ni Cristo diha sa Dios. Sa dihang si Cristo, nga mao ang inyong kinabuhi, mitungha, nan kamo usab motungha uban niya sa himaya. Busa, patya, ang bisan unsa nga iya sa yutan-ong kinaiya: makihilawasnong imoralidad, kahugawan, kailibgon, daotang mga pangandoy ug kahakog, nga mao ang pagsimbag diosdios. Tungod niini, ang kapungot sa Dios umalabot.”
Sanglit labaw pa sa “mga pagahimoon” ug “mga gidili,” ang Biblia naghatag kanatog detalyadong mga panugon unsaon nato pagkinabuhi. Ang Biblia mao ang tanan tang kasayoran aron magkinabuhi sa Cristohanong kinabuhi. Apan, wala maapil sa Biblia ang tanang kahimtang nga atong masugat-an sa atong kinabuhi. Sa unsa mang paagi nga ang Biblia paigo alang sa tanang mga etikanhong kalibog nga atong masugat-an? Diha mosulod ang Cristohanong etika.
Ang siyensya naghubit sa etika ingon nga “usa ka hugpong sa mga prinsipyo sa moralidad, ang pagtuon sa moralidad.” Busa, ang Cristohanong etika maoy mga prinsipyo nga gikuha sa Cristohanong pagtoo diin kita molihok. Samtang ang Pulong sa Dios mahimong dili mahisgotan ang matag kahimtang nga atong masugat-an sa tibuok natong kinabuhi, ang mga prinsipyo niini nagahatag kanato ug mga patukoranan diin atong lihokon sa mga kahimtang diin walay tino nga mga panugon.
Sama pananglitan, ang Biblia wala tinong naghisgot mahitungod sa paggamit ug ilegal nga droga, apan base sa mga baroganan nga atong nakat-onan pinaagi sa Kasulatan, atong mahibaloan nga kini sayup. Usa ka butang, ang Biblia nagsulti kanato nga ang lawas maoy templo sa Balaang Espiritu ug angay natong pasidunggan ang Dios pinaagi niini (Unang Corinto 6:19 – 20). Kay sayod man kita kon unsay mahimo sa droga sa atong kalawasan – ang kadaot nga mahimo niini sa nagkalainlaing mga organo – sayod kita nga sa paggamit niini atong pagagub-on ang templo sa Balaang Espiritu. Dili gayud kana makapasidungog sa Dios. Ang Biblia nag-ingon usab kanato nga angay natong sundon ang mga panggamhanan nga gibutang Mismo sa Dios (Roma 13:1). Tungod sa pagka-ilegal sa droga, pinaagi sa paggamit niini wala kita nagapailalom sa kagamhanan apan nagbatok kanila. Nagpasabot ba kini nga kung mahimong legal ang droga pwede na kining gamiton? Mahimo lamang kini kung wala niini gilapas ang unang baroganan.
Pinaagi sa paggamit sa mga baroganan nga atong makita sa Kasulatan, matino sa Cristohanon ang etikanhong dalan sa bisan unsang kahimtang. Sa ubang mga kahimtang mahimong yano lamang kini, sama sa mga lagda alang sa Cristohanong pagkinabuhi nga atong makita sa Colosas, kapitulo 3. Apan, sa ubang mga kahimtang, kinahanglan pa natong mangita. Ang labing maayong paagi nga buhaton mao ang pag-ampo subay sa Pulong sa Dios. Gipuy-an sa Balaang Espiritu ang matag magtotoo, ug apil sa Iyang kaakuhan mao ang pagtudlo kanato unsaon pagkinabuhi: “Apan ang Magtatambag, ang Balaang Espiritu, nga igapadala sa Amahan sa akong pangalan, magatudlo kaninyo sa tanang mga butang ug magapahinumdom kaninyo sa tanang butang” (Juan 14:26). “Alang kaninyo, ang pagdihug nga inyong nadawat gikan niya nagpabilin diha ninyo, ug wala kamo nagkinahanglan ni bisan kinsa pagtudlo kaninyo. Apan ingon nga ang iyang pagdihug nagtudlo kaninyo mahitungod sa tanang mga butang ug ingon nga ang maong pagdihu tinuod, dili mini – sama sa gitudlo diha kaninyo, pabilin diha Kaniya” (Unang Juan 2:27). Busa, sa dihang mag-ampo kita subay sa Kasulatan, ang Espiritu magagiya kanato ug magatudlo kanato. Ipakita Niya kanato ang mga baroganan nga angay barogan sa bisan unsang kahimtang.
Samtang walas nagahisgot ang Pulong sa Dios sa tanang kahimtang nga atong masugat-an sa atong kinabuhi, igo na kini alang sa pagkinabuhi sa Cristohanong kinabuhi. Kay sa kadaghanan nga mga butang, makita nato unsa ang ginasulti sa Biblia ug sundon ang angay nga dalan base niana. Ang usa ka etikanhong pangutana diin ang Kasulatan wala naghatag ug tinong mga panugon, angay tang mangita sa mga baroganan nga mahimong mapadapat sa maong kahimtang. Angay kitang mag-ampo ginamit ang Iyang Pulong, ug ablihan ang atong mga kaugalingon sa Iyang Espiritu. Ang Espiritu magatudlo kanato ug magagiya kanato pinaagi sa Biblia aron hikaplagan ang mga prinsipyo nga angay natong barogan aron magkinabuhi kita sa kinabuhi nga angay sa usa ka Cristohanon.
English
Unsa ang Cristohanong etika?