Pangutana
Unsa ang diosnong probidensya?
Tubag
Ang diosnong probidensya mao ang pagdumala sa Dios diin Siya, inubanan sa kaalam ug gugma, nag-atiman ug nagdumala sa tanang mga butang sa uniberso. Ang doctrina sa diosnong probidensya nagpahayag nga ang Dios adunay hingpit nga pagdumala sa tanang mga butang. Siya soberano sa uniberso sa kinatibuk-an (Salmo 103:19), sa pisikal nga kalibotan (Mateo 5:45), ang mga kalihokan sa kanasoran (Salmo 55:7), ang kapalaran sa tawo (Galacia 1:15), ang mga kalamposan ug kapakyasan sa tawo (Lucas 1:52), ug sa pagpanalipod sa Iyang katawhan (Salmo 4:8). Kini nga doctrina direktang nagkabangi sa alinghuna nga ang uniberso gidumalahan sa kasulagmaan ug signos.
Pinaagi sa diosnong probidensya gipatuman sa Dios ang Iyang pagbulot-an. Aron maseguro nga ang Iyang mga laraw mamatuman, gidumalahan sa Dios ang mga kalihokan sa tawo ug nagapamuhat pinaagi sa kinaiyanhong pagkahan-ay sa mga butang. Ang pamalaod sa kinaiyahan wala nay lain gawas sa usa ka paglihok sa Dios sa uniberso. Ang pamalaod sa kinaiyahan walay kinaiyanhong gahum; hinoon, sila mao ang mga prinsipyo nga gitakda sa Dios aron pagdumala sa kon unsang paagi ang mga butang kasagarang magpanglihok. Kini sila mga “pamalaod” lamang tungod kay sila gitakda na sa Dios.
Sa unsang paagi nga ang diosnong probidensya nakiglambigit sa tawhanong kabubot-on? Sayod kita nga ang mga tawo adunay gawasnong pagbulot-an, apan sayod usab kita nga ang Dios soberano. Sa unsang paagi nga kining duha ka mga kamatuoran nalambigit sa usa’g-usa lisod alang kanato sabton, apan makita nato ang mga panig-ingnan sa duha ka mga kamatuoran diha sa Kasulatan. Si Saulo nga Tarsus mabut-anong nagalutos sa iglesya, apan, sa tanang panahon, “nagpanikas siya sa guod” sa probidensya sa Dios (Buhat 26:14).
Gikasilagan sa Dios ang sala ug maghukom sa mga makasasala. Ang Dios dili tinubdan sa sala, wala siya nagatintal ni bisan kinsa (Santiago 1:13), ug wala siya gakonsentir sa sala. Sa samang higayon, ang Dios tataw nga nagatugot sa sala. Seguradong aduna siyay hinungdan sa pagtugot niini, sa temporaryo, bisan tuod gikasilagan niya kini.
Usa ka panig-ingnan sa diosnong probidensya sa Kasulatan makita diha sa sugilanon ni Jose. Gitugotan sa Dios ang mga igsoong lalaki ni Jose nga siya dagiton, ibaligya isip ulipon, ug unya mamakak sa ilang amahan sa daghang katuigan mahitungod sa iyang kapalaran. Dautan kining butanga, ug wala mahimuot ang Dios. Apan, sa samang higayon, ang tanan nilang sala nagpamuhat ngadto sa dakong kaayohan: naabot si Jose sa Ehipto, diin siya nahimong pangunang ministro (kansilyer). Gigamit ni Jose ang iyang katungdanan aron mapakaon ang mga tawo sa lapad nga rehiyon panahon sa pito ka tuig nga hulaw – apil ang iyang kaugalingong panimalay. Kung wala maabot si Jose sa Ehipto sa dili pa magsugod ang hulaw, minilyon ka mga tawo, lakip ang mga Israelita, lagmit mangamatay. Giunsa sa Dios pagdala ni Jose ngadto sa Ehipto? Sa iyang probidensya, gitugotan niya ang mga igsoong lalaki sa kagawan makasala. Ang diosnong probidensya sa Dios direktang giila sa Genesis 50:15 – 21.
Usa pa ka laing tin-aw nga diosnong probidensya nga nagpatigbabaw sa sala mao ang sugilanon ni Judas Iscariote. Gitugot sa Dios si Judas nga mamakak, mangilad, manikas, ug sa kataposan magbudhi sa GINOONG Hesus ngadto sa mga kamot sa Iyang mga kaaway. Kining tanan dakong pagkadaotan, ug wala mahimuot ang Dios. Apan, sa samang higayon, ang tanang pagplano ug paglaraw ni Hudas ni misangpot sa mas dakong kaayohan: ang kaluwasan sa katawhan. Si Hesus kinahanglang mamatay sa mga kamot sa mga Romano aron mahimong halad alang sa sala. Kung wala malansang sa krus si Hesus, magpabilin gihapon kita sa atong mga sala. Giunsa man sa Dios pagpalansang kang Cristo didto sa krus? Sa probidensya sa Dios Iyang gitugot si Hudas sa kagawasan aron paghimo ug mga serye sa mga daotang buhat. Klarong gipahayag ni Hesus sa Lucas 22:22: “Ang Anak sa Tawo mutaliwan sumala sa gitakda. Apan alaot sa maong tawo nga magbudhi kaniya!”
Matikdi nga si Hesus nagatudlo sa soberanya sa Dios (“ang Anak sa Tawo motaliwan sumala sa gitakda”) ug sa kaakohan sa tawo (“alaot sa maong tawo nga magbudhi kaniya!”). Adunay balance (pagkatimbang).
Ang diosnong probidensya gitudlo usab sa Roma 8:28: “Sayod kita nga sa tanang mga butang ang Dios nagapamuhat alang sa kaayohan niadtong nahigugma kaniya, niadtong gitawag sumala sa iyang katuyoan.” “Ang tanang mga butang” nagpasabot sa “tanang mga butang.” Walay takna nga ang Dios wala nagadumala. Si Satanas mahimong mohimo sa iyang kinagrabehan, apan bisan ang yawa nga nagaguba sa kalibotan nagapamuhat paingon sa mas dakong, kinalabwang katuyoan. Dili pa ni nato makita sa karon. Apan sayod kita nga adunay hinungdan ang Dios sa pagtugot sa mga butang ug mao nga ang Iyang plano maayo. Seguradong makapahigawad kini alang kang Satanas. Bisan unsay iyang buhaton, iyang hikaplagan nga ang iyang mga plano gibabagan ug maayong butang ang kanunay nga mahitabo sa kataposan.
Ang doctrina sa diosnong probidensya masumada niining paagiah: “Ang Dios sa walay kataposang kagahapon, sa tambag sa iyang kaugalingong kabubot-on, gitakda ang tanang mahitabo; apan dili sa bisan unsang diwa nga ang Dios maoy tinubdan sa sala; ni ang kaakohan sa tawo gitangtang.” Ang pangunang paagi diin gituman sa Dios ang Iyang kabubot-on mao ang pinaagi sa ikaduhang hinungdan (nga mao ang pamalaod sa kinaiyahan ug sa pagpili sa tawo). Sa laing pagkasulti, kasagarang nagapamuhat ang Dios sa dili direktang paaagi aron mamatuman ang Iyang kabubot-on.
Usahay ang Dios direktang nagapamuhat usab aron mapatuman ang Iyang kabubot-on. Kini nga mga pagpamuhat ang ginatawag natong mga milagro. Ang milagro maoy paglikaw sa Dios, sa hamubong panahon, sa kinaiyanhong han-ay sa mga butang aron mapatuman ang Iyang kabubot-on. Ang nagdilaab nga kahayag nga mikanaog kang Saulo didto sa dalan paingon sa Damasco usa ka panig-ingnan sa direktang pagpanginlabot sa Dios (Buhat 9:3). Ang paghigawad sa plano ni Pablo pag-adto sa Bitinya usa ka panig-ingnan sa dili direktang paggiya (Buhat 16:7). Ang duha ka mga panig-ingnan sa diosnong probidensya nagapamuhat.
Adunay nagaingon nga ang taghuna sa direkta o dili direktang pagdumala sa tanang butang makapaguba sa bisan unsang posibilidad sa gawasnong pagbulot-an. Kung ang Dios ang hingpit nga nagadumala, unsaon man nato nga mahimong hingpit nga gawasnon sa mga pagpili nga atong ginahimo? Sa laing pagkasulti, aron mahimong mahinungdanon ang gawasnong pagpili, kinahanglan nga adunay mga butang nga anaa gawas sa soberanong pagdumala sa Dios – sama pananglitan, ang pagkaagad sa tawhanong pagpili. Atong damhon alang sa paglantugi nga kini tinuod. Unya unsa man? Kung ang Dios dili hingpit ang pagdumala sa tanang pagkaagad, nan unsaon niya paggarantiya sa atong kaluwasan? Miingon si Pablo sa Filipos 1:6 nga “siya nga nagsugod sa maayong buhat diha ninyo igapadayon kini ngadto sa kahingpitan hangtod sa adlaw ni Cristo Hesus.” Kung ang Dios wala nagdumala sa tanang mga butang, nan kini nga saad, ug ang ubang pang mga diosnong saad, kaduhaduhaan. Kung ang kaugmaon dili hingpit nga iya sa Dios, wala kitay hingpit nga kaseguradohan nga ang atong kaluwasan mamahimong hingpit.
Dugang pa, kung ang Dios wala nagdumala sa tanang mga butang, nan dili Siya soberano, ug kon dili Siya soberano, nan dili Siya Dios. Busa, ang bayad sa pagpabilin sa mga pagkaagad gawas sa pagdumala sa Dios mosangpot sa pagtoo nga ang Dios dili gayud Dios. Ug kon ang atong gawasnong pagbulot-an modaog sa diosnong probidensya, sa kataposan kinsa man gayud ang Dios? Kita ang Dios. Kana nga panapos dili madawat ni bisan kinsa nga adunay biblikanhong panglantaw sa kalibotan. Ang diosnong probidensya wala nagaguba sa atong kagawasan. Hinuon, ang diosnong probidensya nagkonsiderar sa arong kagawasan ug, sa walay kinutobang kalam sa Dios, nagtakda sa agianan aron mapatuman ang kabubot-on sa Dios.
English
Unsa ang diosnong probidensya?