Pangutana
Unsay giingon sa Balaang Kasulatan mahitungod sa mga Kristohanong amahan?
Tubag
Ang labing dakong sugo sa Balaang Kasulatan mao kini: “Ug higugmaon mo ang GINOO nga imong Diyos sa bug-os mong kasingkasing, ug sa bug-os mong kalag, ug sa bug-os mong gahum” (Deuteronomio 6:5). Balik sa bersikulo 2, atong mabasa, “Aron mahadlok ka sa GINOO nga imong Diyos, sa pagbantay sa tanan Niya nga kabalaoran, ug sa Iyang mga sugo, nga akong gisugo kanimo, ikaw, ug ang imong anak nga lalake, ug ang anak nga lalake sa imong anak nga lalake, sa tanang mga adlaw sa imong kinabuhi; ug aron ang imong mga adlaw pagalugwayan.” Human sa Deuteronomio 6:5, atong mabasa, “Ug kining mga pulonga, nga gisugo ko niining adlawa, magapaibabaw sa imong kasingkasing: Ug igatudlo mo kini sa dakung kakugi sa imong mga anak, ug magasulti ka mahitungod niini sa magalingkod ikaw sa imong balay, ug sa magalakaw ikaw sa dalan, ug sa imong paghigda ug sa imong pagbangon” (sa bersikulo 6 – 7).
Ang kasaysayan sa Israel nagpadayag nga ang amahan angayng magmakugihon pagtudlo sa iyang mga anak diha sa mga pamaagi ug mga pulong sa Ginoo alang sa ilang kaugalingong espirituhanong kalamboan ug kaayohan. Ang amahan nga masinulondon sa mga mando sa Balaang Kasulatan nagahimo sa ingon. Kini naghatod kanato ngadto sa Mga Panultihon 22: 6, “Bansaya ang bata diha sa dalan nga iyang pagalaktan, Ug bisan kong siya matigulang na siya dili mobiya gikan niana.” Ang "pagbansay" nagpasabut sa unang panudlo nga gihatag sa usa ka amahan ug inahan ngadto sa usa ka bata , nga mao, ang iyang sayo nga bangkaagan. Ang pagbansay gimugna aron ipatin-aw ngadto sa mga bata ang pamaagi sa kinabuhi nga gilaraw alang kanila. Ang pagsugod ug sayo nga bangkaagan sa bata sa niining paagiha dakung kahinungdanon.
Ang Efeso 6: 4 usa ka kasumahan sa mga panudlo ngadto sa amahan, nga gihisgotan sa negatibo ug positibo nga paagi. “Ug kamong mga amahan, ayaw ninyo paugtasa ang inyong mga anak, kondili matutoon hinoon ninyo sila uban sa pagbansay ug pagpahamatngon gikan sa GINOO.” Ang negatibo nga bahin niining bersikuloha nagpaila nga ang usa ka amahan dili angay maggalam ug negatibo nga kahimtang sa iyang mga anak pinaagi sa kapig-ot, pagka-dili makatarunganon, pagpihig, o dili masabtan nga paggamit sa kagamhan. Ang mapintas, dili masabtan nga panggawi ngadto sa usa ka bata magsilbi hinuong mag-ugmad ug daotan diha sa kasingkasing. Ang pulong "paligas" nagkahulogan ug "palagot, paugtas, pagsungog sa dili hustong paagi, o paghulhog." Gihimo kini pinaagi sa usa ka sayop nga diwa ug sayop nga pamaagi - ang kapintas, pagkadili masabot, ulin, kabagis, madagmalong bungat, wala kinahanglanang pagdumili, hakogong pamugos ngadto sa malupigong panggamhanan. Ang maong pagpanghagit magbunga og balinsuhi nga mga sumbalihok, pagpatay sa mga anaknong gugma, pagkunhod sa ilang tinguha alang sa pagkabalaan, ug mobati nga dili sila makapahimuot sa ilang mga ginikanan. Ang maalamong ginikanan nagtinguha paghimo sa pagkamasinugtanon ingon nga tilinguhaon ug igo makab-ot pinaagi sa gugma ug kalumo.
Ang positibong bahin sa Mga Taga Efeso 6:4 gipahayag sa usa ka malangkubong panabang sa pagtultol—hatagi sila ug hibangkaagan, ituboy sila, ipa-ugmad ang ilang gawi sa tanang matang sa pagkinabuhi pinaagi sa pagtudlo ug pahimangno sa Ginoo. Kini ang kinatibuk-ang pamaagi sa paghatag hibangkaagan ug pagpanton. Ang pulong "pahimangno" nagdala sa alinghuna sa pagpahinumdum sa bata sa mga sayup (makatabang inay makapugong) ug mga katungdanan (mga kaakuhan).
Ang Kristohanong amahan usa gayud ka galamiton diha sa kamot sa Diyos. Ang kinatibuk-ang pamaagi sa panudlo ug pagpanton kinahanglan nga maoy gisugo sa Diyos ug kansang Iyang gidumalahan, aron nga ang Iyang kagamhan angayng dad-on ngadto sa makanunayon ug diha-diha nga pagtakdol sa hunahuna, kasingkasing, ug tanlag sa mga bata. Ang tawhanong amahan kinahanglan nga dili gayud magpaila sa iyang kaugalingon ingon nga kinapungkayang kagamhan sa pagtino sa kamatuoran ug katungdanan. Pinaagi lamang sa paghimo sa Diyos ingon nga magtutudlo ug magmamando kansang kagamhan ang tanan nahimo, nga ang mga tumong sa pagtuon labing makab-ot.
Si Martinez Lutero (Martin Luther) miingon, "Itipig ang mansanas tapad sa bunal aron ihatag sa bata kon maayo ang iyang buhat." Ang pagpanton kinahanglan gamiton uban ang mabinantayong pag-amuma ug makanunayong pagbansay dinuyogan sa daghang pag-ampo. Ang pagpangasaba, pagpanton, ug pagtambag pinaagi sa Pulong sa Diyos, nga naghatag sa pagbadlong ug pag-awhag, maoy kinauyokan sa "pahimangno." Ang pagpanudlo gikan sa GINOO, nakat-unan sa tunghaan sa Kristohanong kasinatian, ug gidumalahan sa mga ginikanan - panguna ang amahan, apan, ubos sa iyang panabang pagtultol, ang inahan usab. Gikinahanglan ang Kristohanong pagpanton aron makahatag katakos sa mga anak nga mudako nga may balaang pagyukbo sa Diyos, pagtahud sa ginikananhong kagamhan, kahibalo sa mga Kristohanong sumbanan, ug mga pamatasan pagpugong sa kaugalingon.
“Ang tibuok Kasulatan gilamdagan sa Diyos ug mapuslanon alang sa pagpanudlo, alang sa pagpamadlong, alang sa pagpanul-id ug alang sa pagmatoto sa pagkamatarung, aron ang tawo sa Diyos mamahingpit, masinangkapan alang sa tanang maayong bulohaton” (IkaduhangTimoteo 3:16 – 17). Ang unang kaakuhan sa amahan mao ang pagpaila sa iyang mga anak sa Balaang Kasulatan. Ang mga hinguhaan ug pamaagi nga mahimong gamiton sa mga amahan aron pagtudlo sa kamatuoran sa Diyos magkandaiya. Ingon nga ang amahan matinud-anon sa pagka-maayong panig-ingnan, ang mga nakat-unan sa mga kabataan bahin sa Diyos makahatag kanila ug maayong kahimtang sa tibuok nilang yutan-ong kinabuhi, bisan unsa pa ang ilang pagabuhaton o asa man ang ilang padulngan.
English
Unsay giingon sa Balaang Kasulatan mahitungod sa mga Kristohanong amahan?