Pangutana
Nganong gipadala man sa Dios si Hesus sa takna nga Iyang gitakda? Nganong dili man sa sayo pa niana? Nganong dili man ulahi sa gikatakda?
Tubag
“Apan pag-abot sa tukmang panahon, gipadal sa Dios ang Iyang Anak, natawo ug babaye, natawo ilalom sa balaod” (Galacia 4:4). Kini nga bersikulo nagapahayag nga ang Dios Amahan nagpadala sa Iyang Anak sa dihang “ang tukmang panahon miabot.” Daghay mga butang nga nagapanghitabo sa panahon sa unang siglo nga, sa labing menos pinaagi sa tawhanong pangagpas, nga daw mithi alang kang Kristo nga moabot adtong panahona.
1. Adunay dakong pagpaabot sa mga Judio niadtong panahona nga moabot ang Mesiyas. Ang pagmando sa Roma ngadto sa Israel nakapahimo sa mga Judio nga gutom alang sa pag-abot sa Mesiyas.
2. Gihiusa sa Roma ang kinabag-an sa kalibotan ilalom sa iyang panggamhanan, sa ingon nakahatag ug pagbati sa panaghiusa sa nagkandaiyang kayutaan. Usa pa, tungod kay ang imperyo medyo malinawon, posible ang pagbiyahe, sa ingon nagtugot sa mga nahiunang Kristohanon sa pagpakaylap sa ebanghelyo. Ang maong kagawasan sa pagbiyahe imposible sa laing mga kapanahonan.
3. Samtang ang Roma midaug sa panggubatan, ang Gresya midaog sa kultura. Ang “sagad” nga hulag sa Griyegong sinultihan (lahi ra sa klasikal nga Griyego) maoy sinultihan sa negosyo ug maoy gigamit sa tibuok imperyo, nga nakapahimong posible makighinabi sa ebanghelyo sa daghang nagkalahing pundo sa tawo pinaagi sa usa ka sagad gigamit nga sinultihan.
4. Ang katinuoran nga daghang mga mini nga diosdios ang napakyas paghatag kanila ug kadaugan batok sa Romanhong mananaug nakapahimo kanila nga biyaan ang pagsimba sa maong mga diosdios. Sa samang higayon, sa mas “sibilisado” nga mga dakbayan, ang Griyegong pilosopiya ug alamdag sa maong panahon nakapahimong haw-ang sa espirituhanon sa samang paagi nga ang ateismo sa komunistang mga panggamhanan naghatag ug espirituhanon haw-ang sa kasamtangan.
5. Ang misteryong relihiyon niadtong panahona nagpahimug-at ug nagkinahanglan ug mga manimbahay nga mohalad ug madugo nga mga sakripisyo, nga maoy nakapahimo sa ebanghelyo ni Kristo nga naglambigit ug usa ka kinadak-ang sakripisyo nga mas katuohan alang kanila. Ang mga Griyego nagatuo usab sa pagka-imortal sa kalag (apan dili sa lawas).
6. Ang Romanhong kasundaluhan mikuha ug mga sundalo gikan sa mga lalawigan, sa ingon gipaila kining mga tawhana ngadto sa Romanhong kultura ug sa mga alinghuna (sama sa ebanghelyo) nga wala pa makaabot niadtong mga anaa sa mga ngilit nga lalawigan.
Ang mga pamahayag sa itaas nakabase sa mga tawo nga nagtan-aw niadtong panahona ug nangagpas mahitungod kung ngano nga ang maong detalye sa punto sa kasaysayan maayo nga panahon alang sa pag-abot ni Kristo. Apan nakasabot kita nga ang pamaagi sa Dios dili atoang pamaagi (Isaias 55:8), ug kining mga butanga mahimo o dili mahimong pipila ka mga hinungdan kon nganong Iyang gipili ang maong particular nga takna pagpadala sa Iyang Anak. Gikan sa konteksto sa Galacia 3 ug 4, tataw nga tuyo sa Dios pagpahamtang ug patukoranan pinaagi sa Balaod sa Judio nga maoy moandam alang sa pag-abot sa Mesiyas. Ang Balaod gituyong motabang sa katawhan pagsabot sa gilawmon sa ilang pagka-makasasala (nga sila dili makahimo pagtuman sa Balaod) arong nga mas mahimo pa silang madinawaton sa tambal alang sa maong sala pinaagi ni Hesus nga Mesiyas (Galacia 3:22 – 23; Roma 3:19 – 20). Ang Balaod usab “gibutang sa katungdanan” (Galacia 3:24) arong pagpanguna sa mga tawo ngadto kang Hesus isip Mesiyas. Gihimo kini sa Balaod pinaagig daghang mga propesiya mahitungod sa Mesiyas nga gituman ni Hesus. Dugangan pa niining sistema sa sakripisyo nga nagtudlo sa panginahanglanon alang sa sakripisyo sa sala ingon man usab sa kakulangon niini (nga sa matag sakripisyo kanunayng nanginahanglan ug mosunod nga dugang nga mga sakprisyo). Ang kasaysayan sa Daang Tipan nagpintal usab ug mga larawan sa tawo ug sa buhat ni Kristo pinaagi sa pipila ka mga hitabo ug relighiyosong kapistahan (sama sa pagkaandam ni Abraham paghald ni Isaac, o ang mga detalye sa Paskuwa panahon sa eksodo gikan sa Ehipto, ug uban pa).
Sa kataposan, si Kristo mianhi sa panahon nga gitakda isip katumanan sa pihi nga propesiya. Ang Daniel 9:24 – 27 naghisgot sa “kapitoan ka mga semana” o ang kapitoan “sa mga pito.” Alang sa konteksto, kini nga “mga semana” o “mga pito” nagpunting sa mga panon sa pito ka katuigan, dili pito ka mga adlaw. Mahimo natong susihon ang kasaysayan ug ihelera ug mga detalye sa unang kaunoman ug siyam ka ga semana (ang ikapitoan ka semana mahitabo sa umalabot). Ang pag-ihap sa kapitoan ka mga seman magsugod sa “pagpadulong sa mando aron pagpahiuli ug pagtukod sa Herusalem” (bersikulo 25). Kini nga mando gihatag ni Artaxerxes Longimanus sa 445 B.C. tan-awa sa Nehemias 2:5). Human sa pito ka “mga pito” dugangan sa 62 “ka mga pito,” o 69 x 7 ka mga tuig, ang propesiya nagpahayag nga, “ang Dinihugan paga-abison ug wala nay mahabilin Kaniya. Ang katawhan sa nangulo nga maoy moabot aron pagguba sa dakbayan ug sa sangtwaryo” ug mao nga “ang kataposan moabot daw baha” (nga ang buot pasabot dakong kalaglagan) (bersikulo 26). Dinhi ania kitay tataw nga reperensya sa kamatayon sa Manluluwas didto sa krus. Usa ka siglo ang milabay sa iyang libro nga Ang Umalabot nga Prinsipe, si Sir Robert Anderson mihatag ug detalyado nga pagkwenta sa kaunoman ug siyam ka mga semana, ginamit ang ‘mga propesiyanhong katuigan,’ nga nagtugot alang sa katuigan sa paglukso, mga sayup sa kalendaryo, ang pag-ilis gikan sa B.C. ngadto sa A.D., ug uban pa., ug iyang nahunahunaan nga ang kaunoman ug siyam ka mga semana natapos sa untop nga adlaw sa malamposong pagsulod ni Hesus sa Herusalem, lima ka adlaw gikan sa Iyang kamatayon. Gamiton man kini nga iskedyul o dili, ang punto mao nga ang tayming sa pagkatawo ni Hesus nagapos noining detalyadong propesiya nga natal ani Daniel lima ka gatos kapin nga katuigan na ang milabay.
Ang tayming sa pagkatawo ni Kristo nahitabo sa paagi nga ang mga tawo niadtong panahona andam sa Iyang pag-abot. Ang mga tawo sa matag siglo gikan niadto adunay labing igo nga pamatuod nga si Hesus gayud ang gisaad nga Mesiyas pinaagi sa Iyang pagtuman sa mga Kasulatan nga naghulagway ug nagpropesiya sa Iyang pag-abot sa dakung detalye.
English
Nganong gipadala man sa Dios si Hesus sa takna nga Iyang gitakda? Nganong dili man sa sayo pa niana? Nganong dili man ulahi sa gikatakda?