Pangutana
Unsa ang premilenyalismo?
Tubag
Ang premilennialismo mao ang panglantaw nga ang ikaduhang pag-anhi ni Kristo mahitabo sa wala pa ang Iyang milenyong gingharian, ug nga ang milenyong gingharian usa ka literal nga 1000 ka tuig nga paghari ni Kristo dinhi sa yuta. Aron masabtan ug mahubad ang mga tudling sa Kasulatan nga naghisgot sa mga panghitabo sa katapusan, adunay duha ka mga butang nga kinahanglang tin-aw nga masabtan: usa ka husto nga pamaagi sa paghubad sa Kasulatan ug ang kalainan tali sa Israel (mga Judio) ug sa Iglesia (ang lawas sa Tanan nga mga magtutuo ni Jesu-Cristo).
Una, usa ka tukmang pamaagi sa paghubad sa Kasulatan nagkinahanglan nga ang Kasulatan hubaron sa paagi nga nahisubay sa konteksto niini. Kini nagpasabot nga ang usa ka tudling kinahanglan hubaron sa usa ka paagi nga nahiuyon sa mga tigpaminaw diin kini nasulat, kinsay gihisgutan sa sulat, kinsay hingtungdan sa sulat, ug uban pa. Mahinungdanon nga mahibal-an ang tagsulat, gitumong nga tigpaminaw, ug makasaysayanong kasinatian sa matag tudling nga gihubad. Ang makasaysayanon ug kulturanhong panghitabo sagad magbutyag sa tukmang kahulogan sa usa ka tudling. Mahinungdanon usab nga hinumdoman nga ang Kasulatan naghubad sa Kasulatan. Kana mao, sa kasagaran ang usa ka tudling maglakip sa usa ka hilisgutan o hilisgutan nga gitumong usab sa ubang bahin sa Biblia. Mahinungdanon nga kanunayng hubaron ang tanang mga tudling nga gitandi ang usa ug usa.
Sa katapusan, ug labing mahinungdanon, ang mga tudling kinahanglan kanunay nga makuha sa ilang naandan, masubayon, yano, literal nga kahulogan gawas kon ang konteksto sa tudling nagpakita nga kini usa ka simbolo sa iyang kinaiyahan. Ang usa ka literal nga paghubad wala magwagtang sa posibilidad nga gigamit ang mga hulagway sa pagsulti. Hinunoa, kini nag-awhag sa maghuhubad nga dili mobasa sa mahulagwayong pinulongan ngadto sa kahulogan sa usa ka tudling gawas kon kini tukma alang sa konteksto. Mahinungdanon nga dili na mangita og "mas lawom, mas espirituhanon" nga kahulogan kay sa gidalit na sa tudling. Ang paghimong-espirituhanon sa usa ka tudling delikado tungod kay kini nagbalhin sa basehan alang sa saktong paghubad gikan sa Kasulatan ngadto sa hunahuna sa magbabasa. Dayon, wala nay tumong nga sumbanan sa paghubad; ang Kasulatan nahisakop na hinuon sa kaugalingong dating sa matag usa sa unsay gipasabut niini. Ang Ikaduhang Pedro 1: 20-21 nagpahinumdom kanato nga "Kinahanglan inyong mahibaloan kini, una sa tanan, nga walay panagna diha sa kasulatan nga arang kahimoan sa kinaugalingon nga pagpanabut, tungod kay wala may panagna nga miabut pinaagi sa kabubot-on sa tawo, hinonoa minandoan sa Espiritu Santo nanagpanulti ang mga balaang tawo sa Dios."
Sa pagpadapat niining mga prinsipyo sa paghubad sa biblia, kinahanglan makita nga ang Israel (mga pisikal nga kaliwat ni Abraham) ug ang iglesia (tanan nga mga magtutuo sa Bag-ong Tugon) duha ka managlahi nga pundok. Hinungdanon ang pag-ila nga ang Israel ug ang iglesia managlahi tungod kay, kung kini masaypan ug pagsabot, ang Kasulatan masaypan usab ug pagsabot. Ilabing dali nga sayupon pagsabot mao ang mga tudling nga naghisgot sa mga saad nga gihimo ngadto sa Israel (nga natuman ug wala matuman). Ang maong mga saad dili kinahanglang ipadapat ngadto sa Iglesia. Hinumdomi, ang konteksto sa tudling maoy magtino kung kinsa ang gitumong ug ipunting ang labing husto nga paghubad.
Sinangkapan sa maong konsepto, mahimo natong tan-awon ang nagkalainlain nga mga tudling sa Kasulatan nga naghatag sa panglantaw nga premilenyal. Genesis 12:1 - 3: "Ug si Jehova miingon kang Abram: Pahawa ka gikan sa imong yuta, ug gikan sa imong kaubanan, ug sa balay sa imong amahan, ngadto sa yuta nga akong igapakita kanimo. Ug akong pagabuhaton kanimo ang usa ka daku nga nasud, ug ikaw pagapanalanginan ko ug pagapadakuon ko ang imong ngalan, ug mahimo ikaw nga usa ka panalangin. Ug pagapanalanginan ko ang mga magapanalangin kanimo, ug ang mga magapanghimaraut kanimo, pagapanghimarauton ko; ug diha kanimo pagapanalanginan ang tanang mga kabanayan sa yuta."
Ang Dios nagsaad kang Abraham ug tulo ka mga butang dinhi: Si Abraham makabaton ug mga daghang kaliwat, kining maong nasod magapanag-iya ug magpuyo sa usa ka yuta, ug usa ka malokpanong panalangin ang moabot sa tanang katawhan gikan sa linya ni Abraham (mga Judio). Sa Genesis 15: 9-17, girapikar sa Dios ang Iyang pakigsaad uban kang Abraham. Sa paagi nga kini natuman, ang Dios nagbutang ug bug-os nga kaakuhan sa pakigsaad sa Iyang Kaugalingon. Mao nga, walay bisan unsa nga mahimo ni Abraham o mapakyas ug himo nga makawala sa pakigsaad nga gihimo sa Dios. Niining tudling usab, ang mga utlanan gipahimutang alang sa yuta nga pagapuy-an unya sa mga Judio sa kataposan. Alang sa detalyado nga listahan sa mga utlanan, tan-awa ang Deuteronomio 34. Ang uban pang mga tudling nga may kalabutan sa saad sa yuta mao ang Deuteronomio 30: 3-5 ug Ezequiel 20: 42-44.
Sa 2 Samuel 7: 10-17, atong makita ang saad nga gihimo sa Dios kang Haring David. Dinhi, ang Dios misaad kang David nga siya makabaton ug mga kaliwat, ug gikan sa maong mga kaliwatan ang Dios magtukod ug usa ka walay katapusang gingharian. Nagpasabut kini mahitungod sa lagda ni Cristo sa panahon sa milenyo ug hangtud sa kahangturan. Mahinungdanon nga hinumdoman nga kining saad kinahanglang matuman sa literal sanglit wala pa kini mahitabo. Ang uban nagtuo nga ang paghari ni Salomon mao ang literal nga katumanan niining panagna, apan adunay suliran kuyog niini. Ang yutang-sakop nga gimandoan ni Solomon wala gihuptan sa Israel karon, ug si Solomon wala usab maghari sa Israel karon. Hinumdomi nga ang Diyos misaad kang Abraham nga ang iyang mga kaliwat makapanag-iya sa yuta hangtod sa kahangtoran. Dugang pa, ang 2 Samuel 7 nag-ingon nga ang Dios magtukod og usa ka hari nga magmando sa kahangturan. Si Solomon dili mahimong usa ka katumanan sa saad nga gihimo ngadto kang David. Busa, usa kini ka saad nga wala pa matuman.
Karon, niining mga butanga nga anaa sa atong hunahuna, susiha kung unsa ang nasulat sa Pinadayag 20: 1-7. Ang usa ka libo ka tuig nga sublisubling gihisgutan niining tudling maoy tumbas sa literal nga 1,000 ka tuig nga paghari ni Cristo dinhi sa yuta. Hinumdomi nga ang saad nga gihimo ngadto kang David mahitungod sa usa ka punoan kinahanglang matuman sa literal nga paagi ug wala pa kini mahitabo. Ang Premilennialismo nakit-an kining tudling ingon nga naghulagway sa umaabot nga katumanan sa maong saad uban ni Cristo diha sa trono. Ang Dios mihimo sa walay kondisyon nga mga pakigsaad uban kang Abraham ug David. Wala niining mga pakigsaad ang hingpit o permanenteng natuman. Ang usa ka literal, pisikal nga paghari ni Cristo mao lamang ang paagi nga ang mga pakigsaad matuman sumala sa gisaad sa Dios nga mamatuman.
Ang pagpadapat sa usa ka literal nga pamaagi sa paghubad sa Kasulatan mosangpot diha sa mga bahin sa tanghaga nga magkahiusa. Ang tanang mga panagna sa Daang Tugon sa unang pag-anhi ni Jesus natuman sa literal nga paagi. Busa, kita kinahanglan nga magdahum nga ang mga panagna mahitungod sa Iyang ikaduhang pag-anhi matuman sa literal nga paagi. Ang Premilennialismo mao ray sistema nga nahiuyon sa usa ka literal nga paghubad sa mga pakigsaad sa Dios ug tagna sa katapusang panahon.
English
Unsa ang premilenyalismo?