Pangutana
Unsa ang amilenyalismo?
Tubag
Palihug timan-i, ingon nga pagpangalagdan, ang GotQuestions.org nagsalikway sa amilenyalismo. Kami sa tinud-anay ug sa bug-os nagatoo sa premilenyalismo, nga si Cristo mobalik aron pagtukod sa Iyang gingharian, nga kon diin magahari Siya sulod sa 1, 000 ka tuig. Apan bisan pa niana, nagatoo kami nga ang amilenyalismo usa ka makatarunganon nga panan-aw nga mahimong huptan sa usa ka Cristohanon. Walay ikapasikaran nga ang amilenyalismo erehiya ug walay ikapasikaran nga kinahanglang likayan ang mga amilenyalista ingon nga dili igsoon diha ni Cristo. Among nahunahunaan nga mapuslanon nga makabaton ug articulo nga positibong nagapresentar sa amilenyalismo, sanglit kanunay nga maayo nga hagiton ang atong mga panglantaw, makapadasig kanato nga magtoon pa sa Kasulatan aron maseguro nga ang atong mga gipangtuohan biblikanhon nga luwas.
Ang amilenyalismo maoy usa sa upat ka mga panglantaw sa kataposang adlaw mahitungod sa 1, 000 ka tuig nga paghari ni Cristo. Ang matag-usa sa upat ka mga panglantaw nagkalahi sa plastada, o sa tukmang takna, sa 1, 000 ka tuig nga paghari nga gihigotan sa Pinadayag 20.
Ang usa ka amilenyalista nagta-aw sa 1, 000 ka tuig ingon nga espirituhanon ug dili literal, sukwahi sa pisikal nga panabot sa kasaysayan. Bisan tuod ang pangunanggikit nga a kasagarang magpasabot sa paglimod sa usa ka pulong, ang amilenyalismo nga baroganan nagtan-aw sa milenya isip “natuman,” o sa mag maayo nga pagpasabot ingon nga “ang milenyo sa kasamtangan.” Sa pagpasayon, ang amilenyalismo nagtan-aw sa unang pag-anhi ni Cristo isip sugod pagtuboy sa gingharian, ug ang Iyang pagbalik mao ang katumanan sa gingharian. Ang paghisgot ni Juan sa 1, 000 ka tuig hayan nagtumbok sa tanang butang nga mahitabo sa kapanahonan sa iglesya.
Ang baroganan sa amilenyalismo nagtan-aw sa balasahon sa Pinadayag ingon nga nagbaton ug daghang “anggulo sa kamera” nga pamaagi. Sama pananglitan, ang capitulo 19 natapos sa pagbalik ni Cristo aron paglaglag sa Iyang mga kaaway, nga nakapahimong malisod sa capitulo 20 nga sabton sanglit ang mga kaaway mobangon aron pag-asdang na usab Kaniya (unsang matang nga mga kaaway kini, kung human na sila nga gilaglag?). Apan bisan pa niana, kon atong gitan-aw ang capitulo 20 ingon nga lahi nga “Angulo” alang sa kataposang panahon, nan ang 1, 000 ka tuig nga paghari dili kinahanglang pisikal/yutan-on nga kasaysayan, apan larawanon. Naghisgot kini sa espirituhanong gingharian. Si Juan naghatag ug “balik lantaw” sa iyang nakita.
Ang Kasulatan naggamit sa numerong 1, 000 sa daghang higayon ingon nga sagad gigamit nga termino aron ipasabot ang “kadako,” “kapuno sa gidaghanon,” o “panon sa katawhan” (sama pananglitan, Salmo 84:10; Job 9:3; Unang Cronicas 16:15). Inubanan sa balikbalik nga larawanong paggamit sa 1, 000, lisod tan-awon ang paggamit niini sa Pinadayag isip literal, ilabi na sa balasahon nga ingon ka bug-at sa pagka-larawanon sama sa Pinadayag.
Daghay mga lantugi batok sa amilenyalismong baroganan, apan dali ra nila kining napakgang agig batakan nga exegesis sa Kasulatan. Ang maampingong hermenutika (ang pagtuon sa mga prinsipyo sa paghubad), nagapamatuod nga ang amilenyalismong baroganan adunay pagkalehitimo. Kadaghanan sa mga berso sa Kasulatan nga gigamit aron pagsulat ug pakgang sa maong baroganan maoy nakapabuhi na hinuon niini, sumala sa mga pulong sa atong GINOO Mismo: “Ayawg hunahunaa nga ako mianhi pagbungkag sa balaod o sa mga propeta; wala ako mianhi pagbungkag kanila inay pagtuman kanila” (Mateo 5:17). Sumala sa mga pulong sa atong Manluluwas, ang mga propetikanhong berso sama sa Daniel 7 ug sa Jeremias 23 angay nga sabton ingon nga natuman diha ni Cristo Hesus ug sa Iyang unang pag-anhi, ilabi na sanglit kay ang tanang mga propeta naghisgot mahitungod sa pag-anhi man gayud sa Mesiyas.
Gituman ni Hesus ang tanang mga propesiya mahitungod Kaniya, apil na, sama pananglitan, ang propesiya nga ang mga tiil ni Cristo makatunob sa Bukid sa Olibo sa dili pa ang pagtukod sa Iyang gingharian (Zacarias 14). Kini tin-aw nga natuman sa Mateo 24 sa dihang si Hesus miadto sa Bukid sa Olibo aron pagtudlo sa nailhan karon nga Wal isa Olibo.
Sa amilenyalismo, ang “1, 000 ka tuig” nagapanghitabo sa kasamtangan. Ang buhat ni Cristo dinhi sa kalibotan – ang Iyang kinabuhi, kamatayon, pagkabanhaw, ug pagkayag – nakapababag kaayo sa mga buhat ni Satanas aron nga ang mensahe sa ebanghelyo mogawas gikan sa Israel ug moadto ngadto sa sidsid sa kalibotan, ingon nga kini nakitang nahitabo. Ang 1, 000 ka tuig nga nahisgotan sa Pinadayag 20, diin “gigapos,” si Satanas larawanon sa espirituhanong hangkag. Si Satanas “gigapos” sa hangkag nga siya gipugngan sa pagpadapat sa tanan niyang mga laraw. Makahimo gihapon siyag daotan, apan dili siya makapangilad sa mga nasod hangtod sa kataposang gubat. Sa dihang ang “1, 000 ka tuig” matapos, buhian si Satanas aron paghimog pagpangilad sa mubong panahon sa dili pa ang pagbalik ni Cristo.
Sa dihang atong tun-an ang Wali sa Olibo, kuyog sa saysay sa “Adlaw sa GINOO” sa Ikaduhang Pedro 3 ug Unang Tesalonica 4, atong makita nga ang pagbalik sa atong GINOO moabot sa makalit, makita, ug uban sa tingog sa trumpeta. Sa laing pagkasulti, ang tanang buhi nianang tungora makasinati sa pagbalik sa atong GINOO, ug unya moabot ang kataposan. Wala mahisgotan niini nga mga teksto ang mahitungod sa literal nga 1, 000 ka tuig nga paghari. Inay, ang pagbalik ni Cristo nadungog, nakita, ug naamgohan. Gani, si apostol Pedro miingon nga, sa Adlaw sa GINOO, ang kalangitan ug ang kalibotan mangaugdaw ug ang bag-ong kalangitan ug bag-ong kalibotan pagatugahon. Wala kini maghatag ug luna sa gituohan kuno nga pisikal ug yutan-ong gingharian nga molungtad sa literal nga 1, 000 ka tuig.
Ang amilenyal nga panglantaw, kinuyogan sa premilenyalismo, maoy usa sa labing karaan sa kasaysayan sa iglesya, nga gihuptan sukad pa sa unang siglo. Sa ika-limang siglo, sa Agustin nahiluna sa amilenyal nga panglantaw ingon nga iyang pagsabot sa eskatolohiya. Dugang pa, ang amilenyalismo maoy pangunang panglantaw sa kinabag-an sa mga Reformista sa ika-16 nga siglo.
English
Unsa ang amilenyalismo?