Pangutana
Ang Daang Tipan itandi sa Bag-ong Tipan – Unsa ang mga kalahian?
Tubag
Samtang ang Biblia hiniusang balasahon, adunay mga kalahian tali sa Daang Tipan ug Bag-ong Tipan. Sa daghang pamaagi, sila pareson. Ang Daang Tipan pundasyon; ang Bag-ong Tipan nagtukod sa maong pundasyon inubanan sa dugang nga pagpadayag gikan sa Dios. Ang Daang Tipan nagtukod sa mga prinsipyo nga makita ingon nga mahulagwayon sa mga kamatuoran sa Bag-ong Tipan. Ang Daang Tipan adunay daghang mga propesiya nga natuman diha sa Bag-ong Tipan. Ang Daang Tipan nagsangkap sa kasaysayan sa usa ka katawhan; ang Bag-ong Tipan nagatutok sa usa ka Tawo. Ang Daang Tipan nagapakita sa kapungot sa Dios batok sa sala (inubanan sa mga panan-aw sa Iyang grasya); ang Bag-ong Tipan nagapakita sa grasya sa Dios ngadto sa mga makasasala (inubanan sa mga panan-awon sa Iyang kapungot).
Ang Daang Tipan nanagna sa usa ka Mesiyas (tan-awa ang Isaias 53), ug ang Bag-ong Tipan nagapadayag kung kinsa ang Mesiyas (Juan 4:25, 26). Ang Daang Tipan nagtala sa paghatag sa Balaod sa Dios, ug ang Bag-ong Tipan nagapakita giunsa pagtuman ni Hesus nga Mesiyas ang Balaod (Mateo 5:17; Hebreo 10:9). Sa Daang Tipan ang mga pakiglabot sa Dios nagatutok lamang sa Iyang iglesya (Mateo 16:18). Ang mga pisikal nga panalangin nga gisaad ilalom sa Daang Kasabotan (Deuteronomio 29:9) nagahatag ug dalan sa mga espirituhanong panalangin ilalom sa Bag-ong Kasabotan (Efeso 1:3).
Ang mga propesiay sa Daang Tipan nga adunay kalambigitan sa pag-abot ni Cristo, bisan tuod talagsaon ka-detalyado, naglangkob sa pipila ka pagkawalay katin-awan nga gipatin-aw sa Bag-ong Tipan. Sama pananglitan, ang propeta nga Isaias naghisgot sa kamatayon sa Mesiyas (Isaias 53) ug ang pagtukod sa gingharian sa Mesiyas (Isaias 26) nga walay timailhan mahitungod sa kronolohiya sa duha ka panghitabo – walay pahibalo nga ang pagsakit ug ang pagtukod sa gingharian mahimong mabulag sa usa ka libo nga katuigan. Sa Bag-ong Tipan, nahimong tin-aw nga ang Mesiyas adunay duha ka pag-anhi: sa una Siya nag-antos ug namatay (ug nabanhaw), ug sa ikaduha Iyang pagatukoron ang Iyang gingharian.
Tungod kay ang pagpadayag sa Dios sa Kasulatan progresibo (pangdayonon), gidala sa Bag-ong Tipan ngadto mas hait nga pagtutok ang mga prinsipyo nga gipaila sa Daang Tipan. Ang balasahon sa Hebreo nagahubit giunsa ni Hesus ingon nga Labawng Sacerdote ug sa unsang paagi nga ang Iyang usa ka halad nagpuli sa tanang nangaging mga halad, nga mga landing lamang. Ang karnero sa paskuwa sa Daang Tipan (Ezra 6:20) nahimong Karnero sa Dios sa Bag-ong Tipan (Juan 1:29). Ang Daang Tipan naghatag sa Balaod. Ang Bag-ong Tipan nagpatin-aw nga maoy tuyo sa Balaod nga ipakita sa katawhan ang ilang panginahanglanon sa kaluwasan ug dili katuyoan aron mahimong paagi sa kaluwasan (Roma 3:19).
Nakita sa Daang Tipanb ang nawalang Paraiso alang kang Adan; ang Bag-ong Tipan nagapakita sa unsang paagi nga ang Paraiso nabawi pinaagi sa ikaduhang Adan (si Cristo). Ang Daang Tipan nagdeklara nga ang tawo nahimulag gikan sa Dios pinaagi sa sala (Genesis 3), ug ang Bag-ong Tipan nagdeklara nga ang tawo mapasig-uli sa iyang kalambigitan sa Dios (Roma 3:6). Ang Daang Tipan gipanagna ang kinabuhi sa Mesiyas. Ang Mga Ebanghelyo nagtala sa kinabuhi ni Hesus, ug ang mga Epistola nagahubad sa Iyang kinabuhi ug sa unsang paagi nga muresponde kita sa tanan Niyang nahimo.
Sa katingbanan, ang Daang Tipan nagbutang sa patukoranan alang sa pag-abot sa Mesiyas nga muhalad sa Iyang kaugalingon alang sa kasal-anan sa kalibotan (Unang Juan 2:2). Ang Bag-ong Tipan nagtala sa pagpangalagdan ni Hesu Cristo ug dayon mubalik lantaw ug unsa Iyang nahimo ug unsaon nato pagresponde. Ang duha ka mga Tipan lunlon nagpadayag sa managsamang balaan, maluloy-on, ug matarong nga Dios nga nagkondenar sa sala ug nangandoy nga luwason ang mga makasasala pinaagi sa maulaong sakripisyo. Sa duha ka mga Tipan, gipadayag sa Dios ang Iyang kaugalingon kanato ug gipakita kanato unsaon nato pagduol Kaniya pinaagi sa pagsalig (Genesis 15:6; Efeso 2:8).
English
Ang Daang Tipan itandi sa Bag-ong Tipan – Unsa ang mga kalahian?