Pangutana
Ang mga manolunda ba lalaki o babaye?
Tubag
Walay pagduda nga ang tanang kasayoran mahitungod sa mga manolunda diha sa Kasulatan anaa sa luhinlaki nga kinatawhan. Ang Griyegong pulong alang sa “manolunda” diha sa Bag-ong Tipan, anggelos, anaa sa luhinlaki nga porma. Sa pagkatinuod, ang luhinbaye nga porma sa angelos wala nagalungtad (dili makita). Adunay tulo ka mga kinatawhan sa pulonglaan (gramatika) – luhinlaki (siya, iya, niya), luhinbaye (siya, iya, niya), ug wayluhin (kana, iya). Ang mga manolunda wala gayud gitawag sa bisan unsang kinatawhan gawas sa luhinlaki (nga porma). Sa daghang mga pagpakita sa mga manolunda sa Biblia, wala gitumbok ang usa ka manolunda ingon nga “siya” (luhinbaye) o “kana.” Dugang pa, sa dihang magpakita ang mga manolunda, kanunay silang nagsinina ingon nga mga lalaki (Genesis 18:2, 16; Ezekiel 9:2). Walay manolunda nga nagpakita sa Kasulatan ingong nga babaye.
Ang mga manolunda nga gipanganlan lamang sa Biblia – mao silang Miguel, Gabriel, Lusiper – adunay mga lalaki nga pangalan ug tanan gitumbok diha sa luhinlaki. “Si Miguel ug ang iyang mga manolunda” (Lucas 1:29); “O, Lusiper, anak sa kabugwason” (Isaias 14:12). Ang ubang mga pagtumbok sa mga manolunda kanunay anaa sa luhinlaking kinatawhan. Sa Maghuhukom 6:21, ang manolunda nagkupod ug sungkod sa “iyang” (luhinlaki) kamot. Gipangutana ni Zacarias ang usa ka manulonda ug nagtaho nga “siya” (luhinlaki) mitubag (Zacarias 1:19). Ang tanang mga manulonda sa Pinadayag gihisgutan ingon nga “siya” (luhinlaki) ug ang ilang mga gipanag-iyahan ingon nga “iya” (luhinlaki) (Pinadayag 10:1, 5; 14:19; 16:2, 4, 17; 19:17; 20:1).
Ang ubang mga tawo nagtudlo sa Zacarias 5:9 ingon nga panig-ingnan sa babaye nga mga manolunda. Ang bersikulo nag-ingon, “Unya miyahat ako – ug sa akong atubangan adunay duha ka babaye, ang hangin anaa sa ilang mga pako! Aduna silay mga pako sama sa ciguenia, ug ilang gibayaw ang bukag taliwala sa langit ug say uta.” Ang suliran mao nga ang “kababayen-an” niini nga matagnaong panan-awon wala gitawag nga mga manolunda. Gitawag sila nga nashiym (“kababayen-an”), ingon man ang babaye sulod sa bukag nag naghulagway sa pagkadaotan sa bersikulo 7 ug 8. Sa kalainan, ang manolunda nga gikapakigsultian ni Zacarias gitawag nga malak, usa ka lahi kaayo nga pulong nga buot pasabot “manolunda” o “sinugo” (mensahero). Ang katinuoran nga ang mga kababayen-an sa panan-awon ni Zacarias adunay mga pako mahimong mosugyot sa atong mga hunahuna nga kato sila mga manolunda, apan kinahanglan kitang mag-amping nga molapas sa unsa gayod ang gisulti sa tektso. Ang usa ka panan-awon dili kinahanglan nga naghulagway sa aktwal nga mga linalang og mga butang – hunahunaa ang dakong naglupad nga linukot nga nakita ni Zacarias sa nag-unang berso sa samang kapitulo (Zacarias 5:1 – 2).
Ang kalibog mahitungod sa walay kinatawhan nga mga manolunda naggikan sa sayop nga pagbasa sa Mateo 22:30, nga nag-ingon nga walay kaminyoon sa langit tungod kita “mahimong sama sa mga manolunda sa langit.” Ang katinuoran nga wala nay kaminyoon naggiya sa uban aron motuo nga ang mga manolunda “way kinatawhan” o wayluhin tungod kay (ang dagan sa hunahuna) ang laraw sa kinatawhan mao ang pagpanganak ug, kung walay kaminyoon ug walay pagpanganak, dili na kinahanglan ang kinatawhan. Apan usa kini ka pag-ambak nga dili mapamatud-an sa teksto. Ang katinuoran nga walay kaminyoon wala nagpasabot nga walay kinatawhan. Ang daghang mga reperensya sa mga manolunda ingon nga lalaki nnagsupak sa alinghuna sa pagkawalay kinatawhan nga mga manolunda. Ang mga manolunda dili maminyo, apan dili kita makahimo ug ambak gikan sa “walay kaminyoon” ngadto sa “walay kinatawhan.”
Busa, ang kinatawhan diha sa lenggwahe, dili angayng sabton estrikto sa natad sa sekswalidad. Inay, ang luhinlaki nga kinatawhan nga mga pulingalan isip gipadapat sa mga linalang nga espirito sa tibuok Kasulatan mas nagtumbok sa kagamhan kay sa kinatawhan. Wala sukad gihubit ang Balaang Espiritu ingon nga “kana.” Ang Dios kinaugalingon ug kagamhanon – maoy hinungdan, nga ang mga kinaugalingon nga pulingalan anaa sa luhinlaki nga kinatawhan. Dili angay sa pagtumbok sa mga langitnong linalang sa bisan unsa gawas sa luhinlaki tungod sa kagamhan sa Dios nga gihatag kanila aron paggamit sa Iyang gahom (Ikaduhang Hari 19:35), pagdala sa Iyang mga mensahe (Lucas 2:10), ug irepresentar Siya sa kalibotan.
English
Ang mga manolunda ba lalaki o babaye?