Pangutana
Nganong daghan kaayog mga Cristohanong denominasyon?
Tubag
Aron matubag kining pangutanaha, angay usa natong sahinon (paglainlainon) ang mga denominasyon sulod sa lawas ni Cristo ug sa mga di-Cristohanong kulto ug mga mini nga relihiyon. Ang mga Mormons ug ang mga Saksi ni Jehova maoy mga pananglitan sa mga kulto (mga pundok nga nagaangkon nga Cristohanon apan nagalimod sa usa o daghan nga mga hinungdanon sa Cristohanong pagtoo). Ang Islam ug Budhismo maoy lahi ra gayud nga mga relihiyon.
Ang pagtumaw sa mga denominasyon sulod sa Cristohanong pagtoo masubay didto sa Protestante nga Repormasyon, ang kalihokan sa “pagreporma” sa Romano Catolico nga simbahan sa panahon sa ika-16 nga siglo, gikan diin migula ang upat ka dagkong mga pagkabahin o mga tradisyon sa Protestantismo: Lutheran, Reformed, Anabaptis, ug Anglican. Gikan niining upat, ang ubang mga denominasyon miturok sa nangaging mga siglo.
Ang Lutheran nga denominasyon gipangalan gikan ni Martin Luther ug nakabase sa iyang mga pagtulon-an. Nakuha sa mga Methodist ang ilang pangalan tungod sa ilang tigtukod, nga si John Wesley, nga inila sa paghunahuna ug mga “pamaagi” alang sa espirituhanong pagtubo. Ang mga Presbyterian gipanganlan tungod sa ilang panglantaw sa simbahanong pagpangulo – ang Griyegong pulong sa ansyano mao ang Presbuteros. Nakuha sa mga Baptis ang ilang pangalan tungod kay kanunay nilang gipahimug-atan ang kamahinungdanon sa bunyag (bawtismo). Ang matag denominasyon adunay medyo lahi nga doctrina o pagpahimug-at kay sa uban sama sa paagi sa bunyag, ang pagtugot sa Balaang Panihapon sa tanan o kadto lamang mga kinabuhi mahimong mapamatud-an sa mga pangulo sa iglesya, ang soberanya sa Dios batok sa gawasnong pagbuot mahitungod sa kaluwasan, ang kaugmaon sa Israel ug sa iglesya, ang ang pagbayaw sa wala pa ang Dakong Kasakit batok sa pagbayaw human sa Dakong Pagsakit, ang paglungtad sa “signos” (timailhan) sa kasamtangang panahon, ug uban pa. Ang punto aning mga pagkabahin dili gayud si Cristo isip GINOO ug Manluluwas, apan mga matinuorong kalahian sa opinion (panahom) sa mga diosnon, bisag adunay apan, nga mga tawo kansang naningkamot sa pagpasidungog sa Dios ug ipabilin ang kaputli sa doctrina sumala sa ilang mga konsensya ug sa ilang panabot sa Iyang Pulong.
Ang mga denominasyon karon daghan ug kadaiya. Ang orihinal “nag-unang sanga” nga mga denominasyon nga nahisgotan nanganak ug daghang mga sanga sama sa Assemblies of God, Christian Missionary Alliance, Nazarenes, Evangelical Free, independent Bible church, ug ubang pa. Ang ubang mga denominasyon nagpahimug-at ug gamay nga mga kalahian sa doctrina, Apan mas sagad nga nagtanyag lang sila ug lahi nga estilo sa silimbahon aron mohaom sa managlahing mga gusto ug mga gana sa mga Cristohanon. Apan ayawg kasayup: ingon nga mga magtotoo, kinahanglan nga magkahiusa ang atong hunahuna mahitungod sa mga hinungdanon sa pagtoo, apan lapas niana adunay dakung lugway kon sa unsang paagi mosimba ang mga Cristohanon diha sa tiningob nga pagsimba. Kini nga lugway maoy hinungdan sa daghang managlahing “mga timpla” sa Cristianismo. Ang Presbyterian nga simbahan sa Uganda adunay lahi ra kaayo nga estilo sa silimbahon sa Presbyterian nga simbahan sa Colorado, apan ang ilang baroganan sa doctrina mahimong, sa kadaghanan, magpabiling managsama. Ang pagkadaiya usa ka maayong butang, apan ang pagkabahinbahin dili maayo. Kung ang duha ka simbahan wala nagkauyon sa doctrina, mahimong ipatawag ang debate ug dayalogo (sultihay) sa Pulong sa GINOO. Kini nga matang sa “pagpahati sa puthaw sa isigkaputhaw” (Panultihon 27:17) mapuslanon alang sa tanan. Kon dili sila magkauyon sa estilo ug porma, bisan pa niana, maayo alang kanila ang magpabiling nagkabulag. Kini nga panagbulag, wala naglibkas sa kaakohan sa mga Cristohanon sa paghigugma sa usag-usa (Unang Juan 4;11 – 12) ug sa kinaulahian maihusa diha ni Cristo (Juan 17:21 – 22).
Ang Disbentaha sa mga Cristohanong Denominasyon:
Daw adunay labing menos duha ka dagkong mga suliran sa denominasyonalismo. Unsa, walay makita nga mando sa Kasulatan alang sa denominasyonalismo; sukwahi sa kasulatan ang mando alang sa panagtipon ug pagkadugton. Busa, ang ikaduhang suliran mao nga ang kasaysayan nagtug-an kanato nga ang denominasyonalismo maoy resulta sa, o hinungdan sa, panagsumpaki ug pagpakigharong nga misangpot sa pagkabahinbahin ug panagbulag. Gisultian kit ani Hesus ang ang panimalay nga nagkabahinbahin batok sa iyang kaugalingon dili makabarog. Kini nga kinatibuk-ang prinsipyo mahimo ug angay nga mapadapat sa iglesya. makita nato ang usa ka panig-ingnan sa iglesya sa Corinto nga naglimbasog sa mga gikalantugian mahitungod sa pagkabahinbahin ug panagbulag. Adunay gahunahuna nga angay silang mosunod kang Pablo ug aduna usab nagahunahuna nga angay silang mosunod ni Apolo, sa Unang Corinto 1:12, “Ang akong ginaingon mao kini: ang matag-usa kaninyo moingon, ‘kuyog ko ni Pablo,’ o ‘kuyog ko ni Apolo,” o ‘kuyog ko ni Cephas,’ o ‘kuyog ko ni Cristo.’ Kini lang igo na makasulti kanimo unsa ang hunahuna ni Pablo mahitungod sa mga denominsayon o bisan unsa pang lain nga butang nga nagapahimulag ug nagabahinbahin sa lawas ni Cristo. Pero tan-awon pa nato; sa bersikulo 13, nangutana sa Pablo ug tumbok kaayo nga mga pangutana, “nagkabahinbahin ba si Cristo?” Si Pablo ba ang nagpalansang alang kaninyo? Nabunyagan ba kamo sa ngalan ni Pablo?” Kini nagpatin-aw unsay pagbati ni Pablo. Siya (si Pablo) dili si Cristo. Dili siya ang gilansang, ug ang iyang mensahe dili gayud butang nga makapasip-ak sa iglesya o modala sa usa ka tawo ngadto sa pagsimba kang Pablo inay ni Cristo. Tin-aw, nga sumala ni Pablo, aduna lamang usa ka iglesya ug usa ka lawas sa mga magtotoo ug bisan unsa nga lahi makapahuyang ug makapaguba sa iglesya (tan-awa ang bersikulo 17). Iyang mas gipangusgan kini nga punto sa 3:4 agig pagsulti nga si bisan kinsa nga moingon nga sila kauban ni Pablo o Apolo usa ka lawasnon nga tawo.
Pipila ka mga suliran nga atong giatubang karon sa dihang motan-aw kita sa denominasyonalismo ug sa mas bag-ong kasaysayan niini:
1. Ang denominasyon nakabase sa mga dili pagsinabtanay sa paghubad sa Kasulatan. Usa ka pananglitan mao ang kahulogan ug katuyoan sa bunyag. Ang bunyag ba kinahanglanon sa kaluwasan o kini timailhan sa proseso sa kaluwasan? Adunay mga denominasyon sa duha ka habig ani nga gikalantugian. Gani, ang bunyag – ang kahulogan niini, ang paagi niini, kinsay makadawat niini, ug uban pa – maoy nahimong nataliwala nga gikalantugian sa panagbulag sa mga kasimbahanan ug paghulma og bag-ong mga denominsayon.
2. Ang panagbangi sa hubad sa Kasulatan gihimong personal (kinaugalingon) ug nahimong mga punto (hinungdan) sa panagbingkil. Kini mosangpot sa lantugi nga makahatag ug dakong kadaot sa pagpamatuod sa iglesya.
3. Ang simbahan makahimo ra pagsulbad sa iyang mga kalainan sulod sa lawas, apan sa makausa pa, ang kasaysayan nagtug-an kanato nga kini wala nahitabo. Karon ang media gigamit ang atong mga kalainan aron pagpakita ng akita wala mahiusa sa panghunahuna ug katuyoan.
4. Ang mga denominasyon gigamit sa tawo tungod sa kaugalingong interes. Adunay mga denominsayon karon nga ana sa kahimtang sa paglaglag sa kaugalingon sa dihang sila naganoy ngadto sa apostasiya niadtong nagapasiugda sa ilang kinaugalingon nga mga mamat.
5. Ang bili sa pagnaghiusa makita sa abilidad sa pagtigom sa atong mga gasa ug mga kahinguahaan aron mapasiugda ang Gingharian sa nasaag nga kalibotan. Sukwahi kin isa mga pagkabahinbahin nga gipahinabo sa denominasyonalismo.
Unsay himoon sa usa ka magtotoo? Ato bang ibalewala ang mga denominasyon? Dili naman ba lamang kita moadto sa simbahan ug mosimba na lang sa atong kaugalingong panimalay? Ang tubag sa duha ka mga pangutana kay dili. Ang angay natong pangitaon mao ang lawas sa mga magtotoo diin ang Ebanghelyo ni Cristo gisangyaw, diin ikaw ingon nga tawo makabaton ug kinaugalingong kalambigitan sa GINOO, diin makaapil ka sa mga biblikanhong pagpangalagdan nga nagapakaylap sa Ebanghelyo ug nagahimaya sa Dios. Ang Iglesya mahinungdanon, ang ang tanang mga magtotoo kinahanglan nga mahisakop sa usa ka lawas nga haom sa mga nahisgutang sukdanan. Kinahanglan nato ug mga kalambigitan nga makita lamang diha sa pundok sa mga magtotoo, nagkinahanglan kitag pagpaluyo nga matanyag lang sa simbahan, ug kinahanglan natong moalagad sa Dios diha sa katilingban ingon man usab sa kinaugalingon. Pilia ang simbahan base sa iyang kalambigitan kang Cristo ug sa unsa ka maayo kini nagapangalagad sa katilingban. Pilia ang simbahan diin ang pastor nagawali sa Ebanghelyo nga walay kahadlok ug ginadasig sa paghimo niini. Ingong nga mga magtotoo, adunay mga pipila ka mga sukaranang doctrina nga angay natong tuohan, apan lapas niana adunay paglugway unsaon pag-alagad ug pagsimba; kini nga paglugway lamang ang maayong hinungdan alang sa denominasyon. Mao kini ang pagkadaiya ug dili ang pagkabahinbahin. Ang una nagtugot kanato aron mahimong mga tawo kang Cristo; ang ulahi nagbahibahin ug nagguba.
English
Nganong daghan kaayog mga Cristohanong denominasyon?