Pangutana
Unsa ang mga nagkalahing teorya sa pagtubos?
Tubag
Sa tibuok kasaysayan sa iglesya, pipila ka managlahing panglantaw sa pagtubos, ang uban tinuod ug ang uban mini, ang giduso sa managlahing mga tawo o mga denominasyon. Isa sa mga hinungdanb sa managlahing mga panglantaw mao nga ang Daan ug ang Bag-ong Tipan nagpadayag sa mga kamatuoran mahitungod sa pagtubos ni Cristo, nga maoy nagpalisod, kon dili man ugaling nakapahimong imposible, aron makit-an ang bisan usa ka “theorya” nga bug-os nga nagsumada o nagpasabot sa kaadunahan sa katubsanan. Unsay atong madiskobrehan mao nga sa dihang magtoon kita ang Kasulatan usa ka madagayaon ug lainlaing larawan sa katubsanan sa dihang ang Biblia nagpagula ug daghang magkalambigitay nga mga kamatuoran mahitungod sa pagtubos nga nahimo ni Cristo. Usa pa ka hinungdan nga nakaingon sa daghang nagkalainlaing mga teorya sa katubsanan mao nga kadaghanan sa aton makat-onan mahitungod sa katubsanan kinahanglang masabtan gikan sa kasinatian ug panglanbtaw sa katawhan sa Dios ilalom sa pangsakripisyong sistema sa Daang Kasabotan.
Ang katubsanan ni Cristo, ang tuyo niini ug unsay nahimo niini, usa ka dagaya nga panulun-an diin daghang tomo ang nahisulat mahitungod niini. Kini nga artikulo mosangkap lamang ug usa ka mubong subliay sa daghang mga teorya nga giduso sa usa o daghang higayon. Sa pagtan-aw sa nagkalahing mga panglantaw sa pagtubos, kinahanglan natong kahinumdoman nga ang bisan unsang panglantaw nga wala nagaila sa pagka-makasasala sa tawo o sa kapulihay nga kinaiya sa pagtubos kulang sa labing maayong pagsabot ug erehiya sa labing grabe nga pagsabot.
Paglukat ngadto kang Satanas: Kini nga panglantaw nagtan-aw sa pagtubos ni Cristo ingon nga lukat nga gibayad ngadto kang Satanas aron pagpalit sa kagawasan sa tawo ug buhion siya gikan sa pagka-ulipon ni Satanas. Kini base sa pagtoo nga ang espirituhanong kahimtang sa tawo mao nga siya naggapos kang Satanas ug mao nga ang kahulogan sa kamatayon ni Cristo mao ang pagseguro sa kadaogan sa Dios batok kang Satanas. Kini nga teorya adunay gamay, kung aduna man ugaling, pagpaluyo sa kasulaan ug adunay diyutay nga mga nagapaluyo sa tibuok kasaysayan sa iglesya. Dili kini biblikanhon sanglit nagtan-aw kini kang Satanas, inay sa Dios, ingon nga nagkinahanglan ug bayad alang sa sala. Busa, hingpit nga wala tagda ang mga gipangayo sa hustisya sa Dios ingon nga makita sa tibuok Kasulatan. Adunay usab kini mas taas nga panan-aw kang Satanas kay sa angay ug gitan-aw siya ingon nga mas naay gahom kay sa unsay tinuod diha niya. Walay pagpaluyo sa kasulatan alang sa alinghuna nga ang mga makasasala nakautang kang Satanas sa bisan unsa, apan sa tibuok Kasulatan makita nato nga ang Dios maoy nagkinahanglan ug bayad alang sa sala.
Teorya sa pagpanglaktod: Kini nga teorya nagpahayag nga ang pagtubos ni Cristo gibaliktad ang dagan sa katawhan gikan sa pagkadili-masinugtanon ngadto sa pagkamasinugtanon. Nagatoo ang maong teorya nga ang kinabuhi ni Cristo nagpanglaktod sa tanang mga yugto sa kinabuhi sa tawo ug sa paghimo niini gibaliktad ang dagan sa pagkamasinupakon nga gipasiugda ni Adan. Kini nga teorya dili mahimong mapaluyohan sa biblikanhon.
Dramatikanhong Teorya: Ang mistikong teorya nagtan-aw sa katubsanan ni Cristo ingon nga kadaogan sa Iyang kaugalingong makasasalang kinaiyahan pinaagi sa gahoom sa Balaang Espiritu. Kadtong mga nagahupon niini nga panglantaw nagatoo nga ang kahibalo mahitungod niini mistikong makagamhan sa tawo ug makapahigmata sa iyang “panimuot sa pagka-dios.” Nagatoo usab sila nga ang espirituhanong kahimtang sa tawo dili resulta sa sala inay kakulang lamag sa “panimuot sa pagka-dios.” Tin-aw, nga kini dili biblikanhon. Aron makatoo niini, kinahanglan nga motoo ang usa ka tawo nga si Cristo adunay makasasalang kinaiyahan, hayan ang Kasulatan klaro nga si Hesus usa ka hingpit nga Dios nga tawo, walay sala sa matag aspeto sa Iyang kinaiyahan (Hebreo 4:15).
Impluwensya sa Moralidad nga Teorya: Kini usa ka pagtoo nga ang pagtubos ni Cristo usa ka pagpakita sa gugma sa Dios nga maoy nakaingon sa pagpahumok sa kasingkasing sa tawo ug maghinulsol. Kadtong nagahupot niini nga panglantaw nagatoo nga ang tawo masakiton sa espiritwal ug nagkinahanglag tabang ug mao nga ang tawo natandog aron modawat sa kapasayloan sa Dios agig pagkakita sa gugma sa Dios alang sa tawo. Nagatoo sila nga ang katuyoan ug kahulogan sa kamatayon ni Cristo mao ang pagpakita sa gugma sa Dios ngadto sa tawo. Samtang tinuod nga ang pagtubos ni Cristo maoy kinalabwang panig-ingnan sa gugma sa Dios, kini nga panglantaw dili biblikanhon tungod kay nagalimod kin isa tinuod nga espirituhanong kahimtang sa tawo – nga patay diha sa kalapasan ug kasal-anan (Efeso 2:1) – ug nagalimod nga ang Dios nagkinahanglan jud diay ug bayad alang sa sala. Kini nga panglantaw sa pagtubos ni Cristo nagbiya sa tawo nga walay tinuod nga sakripisyo o bayad sa sala.
Teorya sa Panig-ingnan: Kini nga panglantaw nagtan-aw sa pagtubos ni Cristo ingon nga nagasangkap lamang ug panig-ingnan sa pagtoo ug pagka-matinumanon aron sa pagpadasig sa tawo aron mahimong matinumanon ngadto sa Dios. Kadtong nagahupot niini nga panan-aw nagatoo nga ang tawo buhi sa espiritwal ug mao nga ang kinabuhi ni Cristo ug pagtubos mga panig-ingnan lamang sa tinuod nga pagtoo ug pagka-matinumanon ug angay nga magsilbing pagpadasig sa mga tawo nga magkinabuhi sa samang kinabuhi sa pagtoo ug pagka-matinumanon. Kini ug ang Impluwensya sa Moralidad nga Teorya managsama sa paagi nga ang duha nagalimod nga ang hustisya sa Dios nagkinahanglan ug bayad sa sala ug mao nga ang kamatayon ni Cristo sa krus mao ang bayad. Ang pangunang kalahian tali sa Impluwensya sa Moralidad nga Teorya ug sa Teorya sa Panig-ingnan mao nga ang Impluwensya sa Moralidad nga Teorya nagasulti nga ang kamatayon ni Cristo nagatudlo kanato giunsa kita paghigugma sa Dios ug ang Teorya sa Panig-ingnan nagasulti nga ang kamatayon ni Cristo nagatudlo kanato unsaon pagkinabuhi. Oo naman, tinuod nga si Cristo mao ang panig-ingnan aron atong sundon, bisan sa Iyang kamatayon, apan ang Teorya sa Panig-ingnan napakyas pag-ila sa tinuod nga espitiuhanong kahimtang sa tawo ug mao nga ang hustisya sa Dios nagkinahanglan ug bayad sa sala nga dili mahimong bayran sa tawo.
Teorya sa Komersyo: Ang komersyal nga teorya nagtan-aw sa pagtubos ni Cristo ingon nga nagadala ug walay kinutobang dungog ngadto sa Dios. Kini misangpot sa paghatag sa Dios ug ganti kang Cristo nga wala Niya kinahanglana, ug gipasa ni Cristo ang maong ganti ngadto sa tawo. Kadtong nagahupot niini nga panglantaw nagatoo nga ang espirituhanong kahimtang sa tawo usa ka pagpakaulaw sa Dios ug busa ang kamatayon ni Cristo, nga nagdalag walay kinutobang dungog ngadto sa Dios, mapadapat sa mga makasasala alang sa kaluwasan. Kini nga teorya, sama sa uban, nagalimod sa tinuod nga espirituhanong kahimtang sa wala mabag-o nga mga makasasala ug sa ilang panginahanglanon sa usa ka hingpit nga bag-ong kinaiyahan, nga anaa lamang kang Cristo (Ikaduhang Corinto 5:17).
Panggamhanan nga Teorya: Kini nga panglantaw nagtan-aw sa pagtubos ni Cristo ingon nga nagapakita sa taas nga pagtamod sa Dios sa Iyang balaod ug sa Iyang tinagdan sa sala. Pinaagi sa kamatayon ni Cristo nga agn Dios adunay hinungdan sa pagpasaylo sa mga sala niadtong maghinuldol ug modawat sa kapulihay nga kamatayon ni Cristo. Kadtong nagahupot niini nga panglantaw nagatoo nga ang espirituhanong kahimtang sa tawo usa ka kahimtang nga nakalapas sa moral nga balaod sa Dios ug ang kahulogan sa kamatayon ni Cristo mao ang mahimong kapulihay alang sa silot sa sala. Tungod kay gibayran ni Cristo ang silot alang sa sala, mahimo na alang sa Dios nga legal nga pasayloon kadtong mudawat ni Cristo isip ilang kapulihay. Kini nga panglantaw napakyas sa paagi nga wala kini nagatudlo nga si Cristo nagbayad gayud sa silod sa lihoknong mga sala sa bisan kinsa nga tawo, apan ang Iya hinoong pag-antos yanong nagapakita sa katawhan nga ang mga balaod sa Dios gilapas ug adunay silot nga gibayad.
Teorya sa Kapulihay nga Pagsilot: Kini nga teorya nagtan-aw sa pagtubos ni Cristo ingon nga kapulihay, pagpuli nga sakripisyo nga nakatagbay sa gipangayo sa Dios nga hustisya sa sala. Pinaagi niini nga sakripisyo, gibayran ni Cristo ang silot sa sala sa tawo, nagdalag kapasayloan, gipahid ang pagkamatarong, ug gipasig-uli ang tawo ngadto sa Dios. Kadtong nagahupot niini nga panglantaw nagatoo nga ang matag-aspeto sa tawo – ang iyang hunahuna, pagbulot-an, ug mga pagbati – nahugawan sa sala ug mao nga ang tawo hingpit nga daotan ug patay sa espirituhanon. Kini nga panglantaw nagahupot nga ang kamatayon ni Cristo nagbayad sa silot alang sa sala ug mao nga pinaagi sa pagtoo makadawat ang tawo sa kapulihay ni Cristo ingon nga bayad sa sala. Kini nga panglantaw sa pagtubos labing tukmang nahiuyon sa Kasulatan sa panglantaw niini sa sala, sa kinaiyahan sa tawo, ug sa sangpotanan sa kamatayon ni Cristo didto sa krus.
English
Unsa ang mga nagkalahing teorya sa pagtubos?