Pangutana
Unsa ang orihinal nga sala?
Tubag
Ang termino nga orihinal nga sala nagtumbok sa sala ni Adan sa pagkamasinupakon sa pagkaon gikan sa kahoy sa kahibalo sa maayo ug sa daotan ug ang mga epekto niini sa tibuok katawhan. Ang orihinal nga sala mahimong gihubit isip “moral nga korapsyon nga atong nabatonan ingon nga sangpotanan sa sala ni Adan, nga nagresulta sa makasasalang gawi nga nagpakita sa iyang kaugalingon diha sa naandan nga makasasalang pamatasan.” Ang doktrina sa orihinal nga sala partikular nga nagatutok sa epekto niini sa atong kinasulorang kinaiyahan ug sa atong kabutang atubangan sa Dios. Adunay tulo ka pangunang mga panglantaw nga may kalabotan mahitungod niini:
Pelagianismo: Kini nga panglantaw nagaingon nga ang sala ni Adan walay epekto sa mga kalag sa iyang mga kaliwat gawas nga mihatag siyag makasasalang panig-ingnan. Ang panig-ingnan ni Adan nakaimpluwensya niadtong nagsunod kaniya nga magpakasala usab. Apan, sumala niini nga panglantaw, ang tawo adunay kakayahan mohunong sa pagpakasala kon iyang pilion. Ang Pelagianismo nahisupak sa pipila ka mga berso nga nagtumbok nga ang tawo walay paglaum nga naulipon sa iyang mga sala (gawas sa kon manginlabot ang Dios) ug mao nga ang iyang mga maayong buhat “patay” o walay kapuslanan nga makapahimong takos sa pabor sa Dios (Efeso 2:1 – 1; Mateo 15:18 – 19; Roma 7:23; Hebreo 6:1; 9:14).
Arminianismo: Ang Arminianismo nagatoo nga ang orihinal nga sala ni Adan miresulta sa tanang katawhang nga mapanunod ang mahugaw, makasasalang kinaiya, nga naka-aghat kanato nga magpakasala sa samang paagi nga ang kinaiyahan sa iring maoy nakapa-aghant kaniya nga motingog sa tingog s airing – natural kini sa usa ka binuhat. Sumala niini nga panglantaw, dili makahunong ang tawo pagpakasala sa iyang kaugalingon; ang labaw sa kinaiyahan, ang naghatag katakos nga grasya sa Dios nga gitawag nga maandamong grasya, inubanan sa ebanghelyo, nagtugot sa tawo nga makapili paggamit ug pagtoo diha ni Cristo. Ang pagtulon-an sa maandamong grasya dili tin-aw nga makita sa Kasulatan.
Calvinismo: Ang Calvinisticong doktrina sa orihinal nga sala nagpahayag nga ang sala ni Adan miresulta dili lamang sa atong pagbaton sa makasasalang kinaiyahan, apan sa ato usab pagbaton sa pagka sad-an atubangan sa Dios diin angayan kita sa silot. Ingon nga gipanamkon kuyog ang orihinal nga sala diri kanato (Salmo 51:5) miresulta kin isa pagpanunod nato sa usa ka makasasalang kinaiyahan nga hilabihan kadaotan nga ang Jeremias 17:9 naghulagway sa kasingkasing sa tawo ingon nga “malimbongon labaw sa tanang butang ug walay makatambal niini.” Dili lamang nga hikaplagan si Adan nga sad-an tungod siya nakasala, apan ang iyang sala gipasangil ngari kanato, naghimo kanato nga sad-an ug angayan usab sa iyang silot (kamatayon) (Roma 5:12, 19). Adunay duha ka mga panglantaw nganong ang sala ni Adan kinahanglan nga ipasangil kanato. Ang unang panglantaw nagpahayag nga ang katawhan anaa sa sulod ni Adan diha sa porma sa binhi; busa, sa dihang nakasala si Adan, nakasala kita kuyog niya. Susama kin isa biblikanhong pagtulon-an nga si Levi (kaliwat ni Abraham) naghatag ug ikapulo kang Melchizedek diha ni Abraham (Genesis 14:20; Hebreo 7:4 – 9), bisan ug si Levi wala pa natawo hangtod sa gatosan ka tuig ang milabay. Ang laing pangunag panglantaw mao nga si Adan nagsilbi nga atong tinugyanan, ug busa, sa dihang siya nakasala, hikaplagan kita nga sad-an usab.
Ang Arminianismo ug ang Calvinisticong mga panglantaw nagatudlo sa orihinal nga sala ug nagtan-aw sa mga tawo ingon nga dili makahimo pagbuntog sa sala gawas sa gahom sa Balaang Espiritu. Halost tanang Calvinistico nagatudlo usab ug gipasangil nga sala; ang ubang mga Arminian nagalimod sa gipasangil nga sala, ug ang ubang nagatoo nga ang kamatayon ni Cristo nag-alkontra sa epekto sa pagpasangil.
Ang katinuoran sa orihinal nga sala nagpasabot nga dili nato mapahimut-an ang Dios sa atong kaugalingon. Bisan pa ug pila ka mga “maayong buhat” ang atong himoon, makasala gihapon kita, ug aduha gihapon kitay suliran sa mahugaw nga kinaiyan sa atong kinasuloran. Kinahanglan natong mabatonan si Cristo; kinahanglan natong matawo pag-usab (Juan 3:3). Nanginlabot ang Dios sa mga epekto sa orihinal nga sala sa atong mga kasingkasing pinaagi sa proseso sa pagpakabalaan. Sa pagkasulti pa ni John Piper, “Ang suliran sa atong moral nga kahugawan ug nabatasan nga pagpakasala masulbad pinaagi sa pagputli Niya kanato sa pagpamuhat sa Espiritu” (“Adam, Christ, and Justification: Part IV,” preached 8/20/2000).
English
Unsa ang orihinal nga sala?