سوال
مفهوم نیروانا در آیین بودایی چیست؟
جواب
بر اساس آیین بودا، نیروانا یک حالت مفهومی (ذهنی) پیچیده است که یک فرد با قرار گرفتن در این حالت از رنج های دنیا رها شده و خودش را در اتحاد و یکی بودن با جهان پیدا می کند. فردی که ضمیرش وارد نیروانا می شود، چرخه تناسخ را به شکل روحانی پشت سر گذاشته و در حالتی رها از خویشتن از آن بیرون می آید. واژه نیروانا به معنی «خاموش کردن» یا «دفع کردن» می باشد، اما وقتی این معنی را درباره زندگی یک شخص به کار می بریم، پیچیده تر می شود. نیروانا به عمل خاموش کردن گفته می شود- این خاموش کردن می تواند تدریجی یا به سرعت (مانند خاموش کردن یک شمع) اتفاق بیفتد. هدف نهایی آیین بودا نیروانا است، زمانی که همه خواسته ها خاموش شده و شخص به حالت دیگری تبدیل می شود. شمع روشنی را تصور کنید که خاموشش می کنند، انرژی آن از بین نمی رود، بلکه به نوع دیگری از انرژی تبدیل می شود. این ساده ترین مثال از حالتی است که شخص به نیروانا می رسد.
بودایی ها سه نو ع «آتش» را باید خاموش کنند. امیال نفسانی، نفرت و نادانی این سه آتش هستند. این نوع خاموش کردن در ظاهر کتاب مقدسی به نظر می آید. کتاب مقدس به ما هشدار می دهد که دل به خواهش های نفسانی ندهیم (رومیان فصل 6 آیه 12) و به ما دستور می دهد که هرآنچه به این دنیا تعلق دارد، مانند خواسته های گناه آلود، را درون خود نابود کنیم (کولسیان فصل 3 آیه 5). نفرت و نادانی آگاهانه نیز در کتاب مقدس محکوم می شوند. حدلاقل 71 مورد در کتاب امثال وجود دارد که درباره «فرد نادان» صحبت می کند و هیچ یک از این موارد مفهوم مثبتی ندارند. نفرت نیز از نظر کتاب مقدس یک مفهوم منفی است. «كينه و نفرت باعث نزاع می‌شود، ولی محبت گناه ديگران را می‌بخشد» (امثال فصل 10 آیه 12).
با این وجود، خاموش کردن امیال شهوت آلود در آیین بودایی تفاوت بسیار زیادی با دستور کتاب مقدس مبنی بر «از افكار و اميال شهوت‌آلود كه جوانان را اغلب اسير می‌سازد، بگريز» (دوم تیموتائوس فصل 2 آیه 22) دارد. آیین بودایی گناه را نقض اصول اخلاقی الهی نمی داند، بلکه هدفش حذف همه خواسته ها می باشد که کاری بی حاصلی است و نتیجه معکوس دارد – یک فرد برای رهایی از همه خواسته ها باید بخواهد (تمایل داشته باشد) که آنها از بین بروند. به هر حال این مفهوم کتاب مقدسی نیست – خداوند به ما قول داده اگر با او خوشحال باشیم، آرزوهای دل ما را برآورده می کند (مزامیر فصل 37 آیه 4)، و بهشت کتاب مقدسی، برعکس نیروانا، جایی است که شادی ها وجود دارند و خواسته ها برآورده می شوند (مزامیر فصل 16).
مفهوم کلی نیروانا بر خلاف آموزش های کتاب مقدس درباره بهشت است. کتاب مقدس می گوید، ما با تکیه بر خودمان نمی توانیم وارد بهشت شویم (رومیان فصل 3 آیه 20). هیچ میزانی از تفکر، تهذیب نفس، یا بینش نمی تواند ما را در نظر خدا پاک گرداند. آیین بودایی می گوید فردی که به حالت نیروانا می رسد تمام هویت شخصی، همه خواسته ها، حتی جسم خودش را از دست می دهد. کتاب مقدس می گوید، بهشت یک مکان حقیقی و واقعی است نه یک حالت ذهنی؛ جایی که ما هویت شخصی خود را در بدن های نو داریم. برای همیشه در یک حالت گنگ و بی تفاوتی نخواهیم بود؛ بلکه، از اساسی ترین خواسته خود، یعنی معاشرت با خدا، نهایت استفاده را خواهیم برد: « تو راه حيات را به من نشان خواهی داد. حضور تو مرا از شادی لبريز می‌كند و بودن در كنار تو به من لذتی جاودانی می‌بخشد» (مزامیر فصل 16 آیه 11).
English
مفهوم نیروانا در آیین بودایی چیست؟
