سوال
اسلام شیعه چیست؟
جواب
شیعه دومین شاخه بزرگ اسلامی در سرتاسر دنیا و همچنین دین رسمی ایران است. به پیروان این فرقه شیعیان گفته می شود. مذهب شیعه عمدتا در خاورمیانه رواج دارد. شیعه در کشورهایی غیر از ایران، عراق، لبنان و آذربایجان در اقلیت قرار دارد. حتی در کشورهایی مانند پاکستان، هند و ترکیه که حضور شیعیان نسبتا پررنگ است، نسبت به سایر فرقه های اسلامی در اقلیت هستند. جمعیت شیعیان به طور کلی حدود 10-15 درصد جمعیت کل مسلمانان جهان تخمین زده شده است.
بیش از 75 درصد مسلمانان جهان سنی هستند و این فرقه به عنوان اسلام سنتی در نظر گرفته می شود، و این موضوع تفاوت های شیعه با سنی را روشن تر می کند. شیعه به شاخه هایی تقسیم شده است اما حدودا هر نه نفر از ده شیعه، امامیه یا دوازده امامی هستند. این نام گذاری از عقیده آنها به دوازده امام (رهبران روحانی) تعیین شده از سوی الله گرفته شده است. اکثریت شیعیان بر این عقیده هستند که امام دوازدهم قرن هاست از نظرها پنهان شده و این پدیده را غیبت می نامند.
اختلاف اصلی شیعه و سنی بر سر جانشینان محمد پس از مرگ اوست. سنی ها معتقدند که باید توسط خلیفه رهبری شوند، خلیفه کسی است که بر اساس شایستگی و توافق عمومی انتخاب می شود. با این ارزیابی، علی (دامان محمد) خلیفه چهارم بود. اما شیعیان معتقدند که رهبری باید در خانواده محمد ادامه پیدا کند. بر این اساس، شیعیان معتقدند که علی باید اولین خلیفه مسلمانان میشد. اصطلاح عربی شیعه علی به معنای «حزب علی» است و اصطلاح شیعه به معنای پیرو و هوادار می باشد.
اسلام سنی علی را خلیفه چهارم می داند، در حالی که شیعیان او را خلیفه اول در نظر می گیرند. کلمه امام در شیعه اهمیت بسیار بیشتری از کاربرد آن در سنی دارد. بر اساس تعریف شیعه، امام از نوادگان محمد است و معصوم می باشد. این لقب فقط برای دوازده مرد مشخص به کار برده می شود، گرچه مسلمانان شیعه بر روی هویت این دوازده مرد اختلافاتی با هم دارند که این موضوع دلیل اصلی ایجاد دیگر شاخه های شیعه می باشد. تنها دوازده امام واقعی و برحق در شیعه وجود دارد؛ رهبری زندگی روزمره شیعیان را روحانیون بر عهده دارند؛ به قدرتمندترین (مطلع ترین و عالم ترین) روحانی آیت الله گفته می شود.
عقاید اسلام شیعه در مورد قرآن، ماهیت الله و نقش محمد دقیقا مانند اسلام سنی است. شیعه در چندین نکته قابل توجه با سنی تفاوت دارد. این تفاوت ها در مورد ارجاع آنها به دو گروه از احادیث کاملا متفاوت باز می گردند. احادیث به گفته ها و اعمال محمد گفته می شوند که از طریق شاهدان عینی سینه به سینه منتقل شده اند و مسلمانان از آنها برای تفسیر قرآن استفاده می کنند. احادیث مورد قبول شیعیان تقریبا به طور کلی با احادیث مورد قبول سنی ها تفاوت دارد.
شیعیان برخلاف سنی ها که پنج مرتبه در روز نماز می خوانند سه مرتبه این کار را انجام می دهند. شهادتین آنها کمی طولانی تر از سنی هاست و در آن به علی نیز ارجاع داده می شود. پدیده امام و جانشینی اسلامی نیز مفهوم منحصر به فردی به مذهب شیعه در مورد آخر زمان می دهد. شیعیان دوازده امامی از نظر پنج رکن اصلی دین نیز با سنی ها فرق می کنند، آنها ده دستور عمل تکمیلی دیگر را به آن اضافه کرده اند.
شیعیان در مقایسه با دیگر مسلمانان دو کار انجام می دهند که حتی در دنیای اسلام هم بحث برانگیز است. یکی از این موارد ازدواج موقت (متعه) است. بر این اساس، یک زن و مرد می توانند به طور موقت با هم ازدواج کنند تا رابطه جنسی و دیگر تعاملات آنها از نظر اجتماعی موجه باشد، و پس از پایان مهلت صیغه دیگر رابطه ای بین آنها وجود ندارد. و دیگری مفهوم تقیه است؛ بر اساس این اصل، یک مسلمان می تواند برای محافظت خود از آزار و اذیت، دین خود را پنهان کند و در مورد آن دروغ بگوید. در حقیقت در همه تفسیرهای اسلامی نوعی تقیه وجود دارد ولی در شیعه وسعت بیشتری پیدا کرده است، این موضوع شاید به این دلیل است که شیعیان بیشتر از سنی ها مورد آزار و اذیت قرار گرفته اند.
ریشه های اسلامی شیعه، درگیری های آن با سنی، و دیدگاه آن در مورد رهبری در جنگ طلبی آنها منعکس می شود. شیعه، در مقایسه با اسلام سنی، برای سیاست های جنگ طلبانه و حکومت های خشن مساعد تر است. شبه سازمان های سیاسی بدنام مانند حزب الله لبنان و سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران شیعه هستند. برعکس آن، گروه های تروریستی در دنیای اسلام مانند بوکوحرام، القاعده، داعش بخشی از زیر شاخه ای از یگ گروه سنی به نام سلفی می باشند.
English
اسلام شیعه چیست؟
