سوال
اصل آنتروپیک چیست؟
جواب
آنتروپیک به معنی «مربوط به انسان و وجود او» است و اصل به معنی قانون است. اصل آنتروپیک، قانون وجود انسان است. واقعیت وجود ما در این دنیا به ثابت ها و پارامترهایی بستگی دارد که مقادیر عددی آنها در محدوده بسیار خاصی قرار دارند. اگر حتی یک متغیر کمی جابه جا شود ما دیگر وجود نخواهیم داشت. اینکه بسیاری از متغیرها کاملا تصادفی به نفع ما در کنار هم چیده شده اند بسیار غیرمحتمل است و برخی از فیلسوفان و دانشمندان را به این نتیجه رسانده است که خداوند این جهان را طراحی کرده تا نیازهای ما برآورده شود. این اصل آنتروپیک است: جهان به دقت تنظیم شده تا ما امکان وجود داشته باشیم.
به عنوان مثال، پروتون را در نظر بگیرید. پروتون با بار مثبت همراه با نوترون در هسته اتم قرار دارند و الکترون با بار منفی به دور آنها می گردد. خواست الهی یا تصادفی (بسته به دیدگاه شما)، پروتون ها 1836 برابر الکترون ها هستند. اگر آنها کمی بزرگتر یا کوچک تر بودند ما وجود نداشتیم (چون اتم ها دیگر نمی توانستند مولکول های مورد نیاز ما را تشکیل بدهند). بنابراین چگونه پروتون ها 1836برابر بزرگتر از الکترون ها شدند؟ چرا صد یا صد هزار برابر بزرگتر نه؟ چرا کوچکتر نه؟ با همه متغیرهای موجود، چگونه پروتون ها دقیقا اندازه مناسبی دارند؟ آیا شانسی بوده یا اختراع و تدبیر؟
و چگونه ممکن است که بار اکتریکی مثب پروتون ها برابر با میزان بار منفی الکترون ها باشد؟ اگر پروتون ها و الکترون ها تعادل یکدیگر را حفظ نمی کردند، ما وجود نداشتیم. آنها از نظر اندازه قابل مقایسه با هم نیستند اما با این وجود کاملا در تعادل با هم قرار دارند. آیا طبیعت کاملا تصادفی چنین رابطه ای را برقرار کرده یا خداوند آن را برای ما طراحی کرده است؟
مثال های زیر نشان می دهند که اصل آنتروپیک چگونه حیات بر روی زمین را به طور مستقیم تحت تاثیر قرار می دهند:
ویژگی های خاص آب. همه اشکال حیات به آب بستگی دارد. خوشبختانه، برعکس دیگر مواد شناخته شده برای انسان، شکل منجمد آب (یخ) چگالی کمتری از شکل مایع آن دارد. به همین دلیل، یخ می تواند شناور بماند. اگر یخ شناور نبود، زمین یخ می زد. آب ویژگی های مهم دیگری مانند حل پذیری، پیوستگی، چسبندگی و دیگر ویژگی های حرارتی دارد.
جو زمین. اگر حجم یکی از گازهای تشکیل دهنده جو زمین بیشتر بود، کره زمین به مشکل اثر گلخانه ای دچار می شد. از طرف دیگر، اگر مقدار این گازها کافی نبود، پرتوهای کیهانی، حیات روی زمین را نابود می کرد.
انعکاس پذیری زمین (آلبیدو) (میزان کلی نوری که از زمین منعکس می شود در برابر میزان نوری که جذب زمین می شود). اگر آلبیدوی زمین بیشتر از مقدار فعلی بود، زمین دچار یخ زدگی مهارنشدنی میشد. اگر کمتر از این میزان بود، اثر گریز گلخانه ای اتفاق می افتاد.
میدان مغناطیسی زمین. اگر ضعیف تر بود، زمین توسط پرتوها کیهانی نابود می شد، و اگر خیلی قوی تر بود، طوفان های الکترومغناطیسی ما را نابود می کرد.
جایگاه زمین در منظومه شمسی. اگر دورتر از خورشید بودیم، آب زمین یخ می زد. اگر خیلی نزدیک بودیم آب زمین می جوشید. این فقط یکی از مثال های متعددی است که ثابت می کند چگونه جایگاه ممتاز زمین اجازه امکان حیات در منظومه شمسی را می دهد.
جایگاه سیستم خورشیدی ما در کهکشان. مثل های بسیار متعددی در این مورد وجود دارد. به عنوان نمونه، اگر منظومه شمسی ما به مرکز کهکشان، یا به هر یک از بازوهای مارپیچی، یا خوشه های ستاره ای خیلی نزدیک بود، سیاره ما توسط پرتوهای کیهانی نابود می شد.
رنگ خورشید. اگر خورشید قرمزتر یا آبی تر بود، جلوی فتوسنتز گرفته می شد. فتوسنتز فرایند طبیعی بیوشیمیای است که برای حیات بسیار مهم می باشد.
فهرست بالا می تواند بی نهایت باشد. اینها فقط نمونه ای از مواردی هستند که باید سرجای خود باشند تا حیات بر روی زمین وجود داشته باشد. ما خیلی خوش شانس هستیم که در یک سیاره خاص، یک منظومه شمسی خاص، یک کهکشان و جهان خاص زندگی می کنیم.
ثابت ها و پارامترهای کیهانی بسیار زیادی جهان ما را تعریف می کنند، و هر یک از آنها متغیرهای فراوان خودشان را دارند، حال چگونه همه اینها دقیقا به اندازه ای هستند که ما برای حیات به آنها نیاز داریم؟ یا ما خیلی خوش شانس هستیم که با وجود این حجم عظیم از موانع امکان حیات داریم یا پای یک طراح هوشمند در میان است.
برخی از طرفداران نظریه حیات تصادفی می گویند ما یکی از چند جهان موجود هستیم و فرضیه «چند جهانی» را ابداع کرده اند تا شانس بیشتری به نظریه خود بدهند. این فرضیه فرصت های بیشتری به طبیعت می دهد تا شانس موفقیت خود را بیشتر کند.
تصور کنید که در جهان های بی شمار عاری از حیات، یک یا چند متغیر به مقدار موردنیاز حیات نرسند. یعنی طبیعت در نهایت همه چیز را درست می کند، و ظاهرا هم این کار را می کند چون ما وجود داریم (و بحث به همین شکل ادامه پیدا می کند). ما خوش شانس بودیم که جهان ما ترکیبی از مقادیر درست کیهانی را دارد. اصل آنتروپیک اغلب به عنوان زمینه های تجربی برای چندجهانی ذکر می شود که فقط یک فرضیه ریاضی است.
نظریه پردازان طراحی هوشمند، از اصل آنتروپیک به عنوان مدرکی برای حمایت از نظریه طراحی حیات توسط یک مغز متفکر استقبال قرار می کنند. نه تنها سیستم بیولوژیکی نشانه های طراحی دارد ( اطلاعات موجود در دی ان ای، پیچیدگی خاص، پیچیدگی کاهش ناپذیر و غیره)، بلکه جهانی که ساختاری برای ایجاد حیات و محافظت از آن دارد نیز به وجود یک طراح اشاره می کند.
English
اصل آنتروپیک چیست؟
