سوال
گنوستیسیسم مسیحی چیست؟
جواب
واقعاً چیزی به عنوان گنوستیسیسم مسیحی وجود ندارد، چرا که مسیحیت راستین و گنوستیسیسم دو نظام اعتقادی هستند که با هم ناسازگارند. اصول گنوستیسیسم با مسیحیت تناقض دارد. بنابراین، هرچند که بعضی از اشکال گنوستیسیسم ممکن است ادعا کنند که مسیحی هستند، اما در واقع قطعاً غیر مسیحی هستند.
گنوستیسیسم یا گنوستیکی احتمالاً خطرناکترین بدعتی بود که کلیسای اولیه را در سه قرن اول میلادی تهدید می کرد. گنوستیسیسم با تاثیرگرفتن از فلاسفه ای نظیر پلاتو بر دو پیش فرض نادرست قرار گرفته است. اول اینکه به یک دوگانگی در خصوص روح و ماده اعتقاد دارد. گنوستیکی ها اظهار می کنند که ماده ذاتاً شر است و روح خوب است. در نتیجه ی این پیش فرض، گنوستیکی ها باور دارند که هر آنچه در جسم انجام می شود، حتی فاحشترین گناه، هیچ معنایی ندارد چرا که حیات واقعی تنها در قلمرو روح وجود دارد.
دوم اینکه، گنوستیکی ها ادعا می کنند که دارای یک دانش والا هستند، یک «حقیقت والاتر» که تنها برای افراد اندکی شناخته شده است. گنوستیسیسم از واژه یونانی گنوسیس می آید که به معنای «دانستن» است. گنوستیکی ها ادعا می کنند که دانش بالاتری را دارند، و این دانش بالاتر نه از کتاب مقدس، بلکه از سطح عرفانی بالاتری حاصل می شود. گنوستیکی ها با دانش بالاتر و عمیقتر از خدا، خودشان را در طبقه ممتاز و برتر از هر کس دیگری می بینند.
برای بی اعتبار ساختن هر ایده ای که سعی دارد سازگاری ای بین مسیحیت و گنوستیسیسم ایجاد کند، تنها لازم است که تعالیمشان را در باب آموزه های اصلی ایمان مقایسه کرد. در مبحث نجات، گنوستیسیسم تعلیم می دهد که نجات از طریق کسب معرفت الهی بدست می آید که شخص را از اوهام تاریکی رها می کند. اگرچه آنها ادعا می کنند که عیسی مسیح و تعالیم اصلی او را پیروی می کنند، اما گنوستیکی ها از هر جهت با او در تضاد هستند. عیسی چیزی درباره نجات از طریق معرفت نگفته، بلکه نجات از گناه بوسیله ایمان به او به عنوان نجات دهنده صورت می گیرد. «بنابراين، در اثر بخشش رايگان و مهربانی خدا و توسط ايمانتان به مسيح است كه نجات يافته‌ايد؛ و اين كار شما نيست، بلكه هديۀ خداست. نجات نتيجۀ اعمال خوب ما نيست، از اينرو هيچكس نمی‌تواند به خود ببالد» (افسسیان فصل 2 آیه های 8-9). از این گذشته، نجاتی را که مسیح فراهم می کند رایگان و در دسترس همه است (یوحنا فصل 3 آیه 16)، نه فقط اندک افراد ممتازی که از طریق مکاشفه ای خاص بدست آورده اند.
مسیحیت اذعان می کند که یک مرجع حقیقت وجود دارد و آن کتاب مقدس است که کلام خطا ناپذیر و الهام شده ی خدای زنده است و تنها قاعده قصور ناپذیر برای ایمان و عمل است (یوحنا فصل 17 آیه 17؛ دوم تیموتائوس فصل 3 آیه های 15-17؛ عبرانیان فصل 4 آیه 12). کتاب مقدس مکاشفه ی نوشته شده ی خدا به بشریت است و هرگز جای خود را به افکار ، ایده ها، نوشته ها یا بصیرتهای آدمی نمی دهد. در طرف دیگر، گنوستیکی ها از چندین متن اولیه ی بدعتی استفاده می کنند که معروف به انجیل های گنوستیکی است، که مجموعه ای از اسناد جعلی است و ادعا می کنند که این متون «کتابهای گمشده ی کتاب مقدس» است. خدا را شکر، پدران کلیسای اولیه تقریباً همگی هم رای بودند که این طومارهای گنوستیکی را به عنوان اسناد جعلی تشخیص دهند که درباره عیسی مسیح، نجات، خدا، و هر حقیقت اساسی دیگری در مسیحیت آموزش غلط می دادند. تناقضات بی شماری بین انجیل های گنوستیکی و کتاب مقدس وجود دارد. حتی هنگامی که گنوستیکی های به اصطلاح مسیحی از کتاب مقدس نقل قول می کنند، آیه ها طوری بازنویسی می کنند که با فلسفه خودشان در هماهنگی باشد، عملی که شدیداً در کتاب مقدس منع شده و بر ضدش هشدار داده شده است (تثنیه فصل 4 آیه 2؛ فصل 12 آیه 32؛ امثال فصل 30 آیه 6؛ مکاشفه فصل 22 آیه های 18-19).
شخص عیسی مسیح مقوله ی دیگری است که مسیحیت و گنوستیسیسم شدیداً با هم اختلاف دارند. گنوستیکی ها باور دارند که بدن جسمانی عیسی واقعی نبود، بلکه فقط «به نظر می رسید» که جسمانی باشد، و اینکه روح در هنگام تعمید بر او نازل شد، اما درست پیش از مصلوب شدنش او را ترک کرد. چنین دیدگاههایی نه تنها جسمانیت حقیقی عیسی را رد می کند، بلکه مرگ عیسی مسیح به عنوان پرداخت بهای گناهان ما را نیز رد می کند، زیرا عیسی هم باید حقیقتاً خدا باشد، و هم باید حقیقتا انسان باشد، انسانی که واقعاً دارای جسم است و واقعاً رنج کشید و روی صلیب مرد تا قربانی جایگزینی قابل قبولی برای گناه باشد (عبرانیان فصل 2 آیه های 14-17). دیدگاه کتاب مقدسی درباره عیسی، علاوه بر الوهیت کامل او، انسانیت کامل او را نیز تصدیق می کند.
گنوستیکی بر پایه ی رویکرد عرفانی، درونی، حسی و ذهنی نسبت به حقیقت است که اصلاً چیز جدیدی نیست، بلکه بسیار قدیمی است و به نوعی به باغ عدن بر می گردد که شیطان، خدا و کلامش را زیر سوال برد و آدم و حوا را متقاعد کرد که کلام خدا را رد کرده و دروغ را بپذیرند. او همین کار را امروز انجام می دهد و «هشيار و مراقب باشيد، زيرا دشمن شما، شيطان، همچون شيری گرسنه، غُرّان به هر سو می‌گردد تا طعمه‌ای بيابد و آن را ببلعد» (اول پطرس فصل 5 آیه 8). او هنوز خدا و کتاب مقدس را به تردید می کشاند و ساده لوحان و کسانی که را که از کلام خدا آگاهی ندارند یا کسانی که به دنبال مکاشفه شخصی هستند تا حس خاص و منحصر بفرد بودن و برتری نسبت به دیگران داشته باشند را در چنگال خود می گیرد. باشد که سخن پولس رسول را متابعت کنیم که «بلكه بدقت به آنها گوش فرا دهيد، و اگر تشخيص داديد كه از جانب خدا هستند، آنها را بپذيريد» (اول تسالونیکیان فصل 5 آیه 21)، و این کار را با مقایسه کردن هر چیزی با کلام خدا که تنها حقیقت است انجام دهیم.
English
گنوستیسیسم مسیحی چیست؟
