سوال
اهمیت قبر خالی عیسی مسیح چیست؟
جواب
از ابتدای دوران بشارت پیام انجیل، این حقیقت که شاگردان عیسی مسیح با قبر خالی او مواجه شدند در مرکز اعلامیه های مسیحیت قرار داشت. هر چهار انجیل هر کدام به اندازه ای قبر خالی عیسی مسیح را توضیح داده اند (متی فصل 28 آیه های 1 تا 6، مرقس فصل 16 آیه های 1 تا 7، لوقا فصل 24 آیه های 1 تا 12، یوحنا فصل 20 آیه های 1 تا 12). اما آیا دلایل محکم تاریخی برای اثبات این ادعا وجود دارد؟ آیا یک محقق با انصاف می تواند بر اساس شواهد کافی به این نتیجه برسد که در صبح روز اولین عید پاک، قبر عیسی مسیح خالی بوده است؟ دلایل متعددی، بسیاری از مورخان را قانع کرده است که یکشنبه بعد از مصلوب شدن عیسی مسیح، قبر خالی بوده است.
اول اینکه، محل قبر عیسی مسیح برای همه، چه مسیحی و چه غیر مسیحی آشکار بوده است. درست است که جسد اکثر قربانیان صلیب را در قبرستان مخصوص جنایتکاران دفن می کرده اند و یا جسد را روی صلیب رها می کردند تا خوراک پرندگان و دیگر حیوانات لاشخور شوند، اما مورد عیسی مسیح متفاوت بود. گزارشهای تاریخی نشان می دهد که جسد عیسی مسیح در مقبره یوسف رامه ای، از اعضای شورای یهود که سناریوی اعدام مسیح را چیدند، دفن شد. بسیاری از محققان شک گرای عهد جدید متقاعد شده اند که دفن عیسی مسیح در قبر یوسف نمی تواند ساخته و پرداخته مسیحیان باشد. با توجه به دشمنی قابل درک مسیحیان نخستین با شورای یهود، و اینکه آنها احساس مسئولیت زیادی نسبت به مرگ معلم خود داشتند؛ بسیار بعید به نظر می رسد که مسیحیان چنین داستانی را درست کرده باشند (که یکی از اعضای شورای یهود مقبره خودش را در اختیار عیسی مسیح قرار داد و با احترام او را دفن کرد).
علاوه بر این، کشفیات اخیر باستان شناسی نشان داده است که مقبره توصیف شده (آکروسولیا) در گزارش انجیل ها به طور گسترده توسط ثروتمندان و یا افراد مهم استفاده می شد. چنین کشفی با شناخت ما از یوسف رامه ای تطبیق می کند. به علاوه اینکه شهر رامه از اهمیت کمی برخودار بود و رسم تدفین دیگری وجود نداشت. هیچ شکی در اینکه عیسی مسیح در مقبره یوسف دفن شد وجود ندارد.
نباید از اهمیت این مدارک و شواهد چشم پوشی کرد، چراکه شورای یهود حتما محل مقبره یوسف و در نتیجه محل دفن عیسی مسیح را می دانسته است، و اگر محل دفن عیسی مسیح برای حاکمان یهودی شناخته شده بود، دیگر شانسی برای مسیحیان در تغییر روند دفن در اورشلیم وجود نداشت. آیا هیچکدام از رهبران یهودی نمی توانسته اند تا مقبره یوسف بروند و این ادعا را تایید کنند؟ آیا شورای یهود انگیزه لازم برای پیدا کردن جسد عیسی مسیح (اگر در قبر بود) را نداشت تا به شایعات رستاخیز مسیح برای همیشه پایان دهد؟ این مطلب که روز به روز به تعداد مسیحیان در اورشلیم اضافه می شد به ما می گوید که جسدی در مقبره نبوده است، باوجود اینکه شورای یهود انگیزه کافی برای کشف جسد داشته اند. اگر جسد مسیح مصلوب کشف شده بود، مسیحیت با تاکیدی که بر روی رستاخیز مسیح داشت نابود شده بود.
دوم اینکه، پولس در اول قرنتیان فصل 15 به قبر خالی اشاره کرده است. باوجود ثبت و تایید گزارش قبر خالی عیسی مسیح در چهار انجیل، اشاره پولس به قبر خالی نیز توجه ما را بیش از هر چیزی جلب می کند. اکثر محققان معتقدند نقل قولی که پولس در سال 55 میلادی در نامه خود به قرنتیان عنوان کرده است، از پطرس و یعقوب درست پنج سال پس از مصلوب شدن عیسی مسیح دریافت کرده بود (غلاطیان فصل 1 آیه های 18 تا 19). پولس می گوید: «من مهمترين حقايق انجيل را همانطور كه ديگران به من رساندند، به شما اعلام كردم، يعنی اين حقايق را كه مسيح طبق نوشته‌های كتاب آسمانی، جان خود را در راه آمرزش گناهان ما فدا كرد و مرد، در قبر گذاشته شد و روز سوم زنده گرديد و از قبر بيرون آمد، همانطور كه انبیا پيشگويی كرده بودند. پس از آن، پطرس او را زنده ديد و بعد، بقيهٔ آن دوازده رسول نيز او را ديدند» (اول قرنتیان فصل 15 آیه های 3 تا 5). وقتی پولس می گوید «... در قبر گذاشته شد و روز سوم زنده گردید...» (با توجه به پیشینه فریسی بودن پولس) پس قطعا قبر عیسی مسیح خالی بوده است. برای یک فریسی مانند پولس، آنچه دفن می شود همان دوباره رستاخیز پیدا می کند. با توجه به اینکه پولس این مطلب را عینا از رسولان اورشلیم نقل کرده است، پس می تواند دلیل محکمی برای خالی بودن قبر عیسی مسیح باشد. این حقیقت در جامعه مسیحیان اولیه بسیار شناخته شده بوده است. پاسخ نظریه مبنی بر عدم آگاهی پولس از رستاخیز مسیح که بارها تکرار شده را می توان به سادگی در سخنان خود پولس پیدا کرد (رومیان فصل 8 آیه 11، فیلیپیان فصل 3 آیه 21). برای پولس، رستاخیزی که در آن قبر خالی از جسد نباشد تناقضات زیادی را بوجود می آورد.
شهادت دشمنان مبنی بر تایید قبر خالی نیز دلیل محکمی است. یکی از این موارد را متی در گزارش خود عنوان می کند که رهبران دینی یهود قبر خالی را تایید کردند (متی فصل 28 آیه های 13 تا 15). ادعاهایی مبنی بر اینکه شاگردان مسیح جسد را دزدیدند وجود داشت. با توجه به فاصله زمانی کمی که گزارش متی با واقعه داشته است، رد چنین ادعایی خیلی آسان است. اگر متی در مورد تایید قبر خالی توسط رهبران دینی یهود دروغ گفته بود و با توجه به اینکه بسیاری از شاهدان واقعه در زمان نوشتن و توزیع انجیل متی زنده بودند، این دروغ به سادگی برملا می شد. اما چرا باید شاگردان را متهم به ربودن جسد کرد، درحالیکه جسد عیسی مسیح هنوز در قبر بود؟ این اتهام ثابت می کند که قبر خالی بوده است.
اینکه یهودیان شاگردان مسیح را به دزدیدن جسد عیسی مسیح متهم کردند، توسط ژوستین شهید در اواسط قرن دوم میلادی (گفتگو با تریفو، 108) و سپس در حدود سال 200 میلادی توسط کشیش ترتولیان تایید شده است. ژوستین و ترتولیان هر دو با مناظره کنندگان یهودی روزگار خود در تعامل بودند و مشتاق شنیدن سخنان مخالفان یهودی خود بودند. آنها فقط بر روی انجیل متی تکیه نکردند. هر دوی آنها اطلاعاتی را آشکار می کردند که در انجیل متی پیدا نمی شد. در واقع هر سه نویسنده به جزئیات متفاوت از هم اشاره کرده اند. این شواهد مشخص می کند که یهودیان آن زمان قبر خالی را تایید کرده اند.
دلیل چهارم اینکه، هر چهار انجیل می گویند که قبر خالی توسط زنان مشاهده شده است. این نکته مخصوصا به دلیل جامعه مردسالاری فلسطین قرن اول بسیار اهمیت دارد. زنان در شرایط خیلی خاصی حق شهادت در دادگاه را داشتند و در جامعه یهودی قرن اولی شهادت زنان اهمیت بسیار کمتری نسبت به شهادت مردان داشت. بنابراین اگر شما می خواستید که یک داستان جعلی برای رستاخیز مسیح سرهم کنید، قطعا از زنان به عنوان شاهدان اصلی استفاده نمی کردید. یک داستان ساختگی، شاگردانی مانند پطرس، یوحنا و یا آندریاس را به عنوان کاشفان قبر خالی معرفی می کرد، برای اینکه شهادت مردان اعتبار بسیار بیشتری داشت.
انجیل ها گزارش کرده اند که وقتی شاگردان از ترس حکومت در گوشه و کناری مخفی شده بودند، این زنان بودند که برای اولین بار به سراغ قبر عیسی مسیح رفتند و با قبر خالی او مواجه شدند. هیچ دلیلی وجود نداشت که کلیسای آن زمان چنین سناریویی درست کند، مگر اینکه این داستان حقیقت داشته باشد. چرا باید مسیحیان اولیه، رهبران مرد خود را ترسو نشان داده و زنان را به عنوان شاهدان اولیه معرفی کند؟ یکی از این زنان مریم مجدیله بود که پیش از آن جسم او توسط ارواح شیطانی تسخیر شده بود و این مطلب از نگاه خیلی ها از اعتبار شهادت او بسیار بیشتر می کاهد. ولی با توجه به اعتبار بسیار ضعیف شهادت زنان، باز هم مسیحیان آن زمان بر روی اینکه اولین شاهدان قبر خالی، زن بودند پافشاری کرده اند. بهترین توضیح برای این پافشاری این است که شاهدان اولیه قبر خالی واقعا زنان بودند و مسیحیان اولیه علیرغم ماهیت خجالت آور این قضیه اصرار داشتند که حقیقت گفته شود.
همه این دلایل ما را به این نتیجه می رساند که قبر عیسی مسیح در اولین عید پاک خالی بوده است. به جمع بندی مایکا گرانت تاریخ دان که خودش یکی از شک گرایان رستاخیز مسیح بود توجه کنید: «... اگر همه این معیارها را در رابطه با هر منبع ادبی تاریخی دیگری استفاده کنیم، به این نتیجه می رسیم که شواهد و مدارک قاطع هستند و نتیجه این است که قبر عیسی مسیح خالی بود».
البته که داستان فراتر از یک قبر خالی است. قبر به این دلیل خالی بود که جسد درون آن زنده شده بود. عیسی مسیح فقط قبر را خالی نکرد بلکه به افراد (لوقا فصل 24 آیه 34) و گروههای مختلفی (متی فصل 28 آیه 9، یوحنا فصل 20 آیه های 26 تا 30، یوحنا فصل 21 آیه های 1 تا 14، اعمال رسولان فصل 1 آیه های 3 تا 6، اول قرنتیان فصل 15 آیه های 3 تا 7) ظاهر شد. رستاخیز او از دنیای مرگان ثابت می کند او همان کسی بود که ادعا می کرد، یعنی پسر زنده خدا و تنها امید نجات (متی فصل 12 آیه های 38 تا 40، فصل 16 آیه های 1 تا 4).
English
اهمیت قبر خالی عیسی مسیح چیست؟
