سوال
الهیات تاریخی چیست؟
جواب
الهیات تاریخی به مطالعه و بررسی رشد و توسعه مسیحیت در تاریخ می پردازد. الهیات تاریخی همانطور که از نامش پیداست، ظهور و توسعه مسیحیت را در طول تاریخ کلیسا و عهد جدید بررسی می کند. الهیات تاریخی را همچنین می توان مطالعه نگرش مسیحیان در دوره های مختلف تاریخی نسبت به مسائلی از قبیل ماهیت خداوند، عیسی مسیح، روح القدس و کار او، نجات و غیره دانست.
مطالعه الهیات تاریخی به موضوعاتی مانند توسعه عقاید و فرقه های مذهبی، انجمن های کلیسایی، و بدعت گذاری هایی که در کل تاریخ کلیسا به وجود آمده اند، می پردازد. یک محقق الهیات تاریخی، توسعه عقاید خاصی را مطالعه می کند که مسیحیت را از فرقه ها و بدعت گذاری ها جدا می کند.
محققان، مطالعه الهیات تاریخی را به چهار دوره اصلی تقسیم می کنند:
1. دوره پدران کلیسا از سال 100 تا 400 میلادی
2. قرون وسطی و رنسانس از قرن 500 تا 1500 میلادی
3. دوره اصلاحات و پسا اصلاحات از سال 1500 تا 1750 میلادی
4. دوران نوین از سال 1750 تا به امروز
هدف الهیات تاریخی، درک و توضیح اصول اساسی و تاریخی مسیحیت و توسعه آنها در طول تاریخ است. این الهیات، چگونگی درک مردم از اصول مسیحیت را در سرتاسر تاریخ بررسی کرده و تلاش می کند که چگونگی توسعه و پیشرفت این اصول را بفهمد، و تغییراتی که درون کلیسا رخ داده است و بر روی اصول و تعالیم مختلف تاثیر گذاشته است را شناسایی کند.
الهیات تاریخ و تاریخ کلیسا دو چیز متفاوت هستند اما در عین حال با هم ارتباط نزدیک دارند و مهم هستند. درک تاریخ کلیسا بدون دانستن و فهم تاریخ اصول و تعالیم کلیسا، که معمولا به تقسیمات و جنبش های مختلف منتهی می شود، اگر غیر ممکن نباشد، بسیار مشکل است. درک تاریخ الهیات و تعالیم مسیحی به ما کمک می کند که تاریخ مسیحیت را از قرن اول میلادی بشناسیم و دلیل به وجود آمدن فرقه های مختلف را بدانیم.
اساس مطالعه الهیات تاریخی را می توان در کتاب اعمال رسولان پیدا کرد. لوقا آغاز کلیسا مسیح و هدف خود از گزارش زندگی و تعالیم عیسی مسیح را عنوان می کند (اعمال رسولان فصل 1 آیه 1). کار عیسی مسیح با آخرین فصل کتاب اعمال رسولان پایان نگرفت. در واقع، عیسی مسیح امروز در کلیسای خود حضور دارد و به کار خود ادامه می دهد، این حقیقت را می توان با مطالعه الهیات تاریخی و تاریخ کلیسا فهمید، هر دوی اینها به ما کمک می کنند تا ضرورت اصول کتاب مقدسی که در سرتاسر تاریخ کلیسا شناخته شده و بشارت داده شده را درک کنیم. پولس به کلیسای افسس هشدار می دهد منتظر عقاید دروغینی باشد که مانند گرگ های درنده به جان آنها خواهند افتاد (اعمال رسولان فصل 20 آیه های 29 تا 30). از طریق مطالعه الهیات تاریخی است که به صحت گفته پولس پی می بریم، و می بینیم که اصول ایمان مسیحی چگونه در طول تاریخ 2000 ساله کلیسا مورد حمله و دفاع قرار گرفته است.
الهیات تاریخی نیز، مانند دیگر بخش های الهیاتی، مورد سوء استفاده محققان لیبرال و غیر مسیحی قرار گرفته است تا اصول اساسی ایمان مسیحی را زیر سوال ببرند و آنها را ساخته بشر معرفی کنند و واقعیت الهی بودن حقایق کتاب مقدسی را پنهان کنند. برای مثال می توان بحث تثلیث را نام برد. محققان الهیات تاریخی، توسعه این عقیده را در تاریخ کلیسا مطالعه و ردیابی می کنند، و این کار را با آگاهی از این موضوع انجام می دهند که این حقیقت آشکارا در کتاب مقدس عنوان شده است، اما بارها مورد حمله قرار گرفته است، بنابراین کلیسا باید این حقیقت را تعریف کرده و از اصول خود دفاع کند. واقعیت این مطلب (تثلیث) مستقیما در کتاب مقدس عنوان شده است، کلیسا این مطلب را درک و اعلام کرده است، با این وجود، گاهی ذات و ماهیت خداوند همانطوری که پولس هشدار داد، مورد حمله گرگ های درنده قرار می گیرد.
برخی از مسیحیان خوب اما گمراه، اهمیت الهیات تاریخی را قبول نمی کنند، و می گویند همانطور که وعده داده شده است روح القدس در درون مسیحیان دوباره متولد شده ساکن می شود و آنها را به سوی حقیقت راهنمایی می کند (یوحنا فصل 16 آیه 13). اما مطلبی که این مسیحیان متوجه نشده اند این است که روح القدس همواره در سرتاسر تاریخ کلیسا درون مسیحیان ساکن بوده است، و این خود عیسی مسیح است که، « به بعضی از ما، عطای خاص يک رسول را داده است؛ به عده‌ای اين عطا را داده است كه از خدا پيغام دريافت كنند و آن را به ديگران اعلان نمايند، به برخی استعداد فوق‌العاده داده است كه مردم را به سوی خدا هدايت كنند و به برخی ديگر اين توانايی را داده است كه مانند يک شبان، از قوم خدا مراقبت كنند و ايشان را رهبری نمايند و تعليم دهند. مسيح اين عطايا را با اين هدف به ما می‌بخشد كه ايمانداران مجهز شوند تا بتوانند بهتر او را خدمت كنند و باعث پيشرفت كليسا يعنی بدن او گردند و كليسا به رشد و كمال لازم برسد» (افسسیان فصل 4 آیه های 11 تا 12). این قاعده نه تنها شامل کسانی می شود که در آن دوران بوده اند، بلکه شامل همه کسانی هم می شود که این هدایا در تاریخ کلیسا به آنها داده می شود. مضحک است اگر فکر کنیم نمی توانیم از گذشتگانی که دارای موهبت بوده اند، یاد بگیریم. مطالعه و کاربرد صحیح الهیات تاریخی به ما کمک می کند تا رهبران و معلمان مسیحی قرون گذشته را بشناسیم و از آنها یاد بگیریم.
مطالعه تاریخ کلیسا و الهیات تاریخی، مسیحیانی واقعی را ترغیب می کند تا حضور فعال خداوند در تاریخ کلیسا را ببیند. ما حاکمیت خداوند در دنیا و حقیقت ابدی او در کلامش را می بینیم ( مزامیر فصل 119 آیه 160). مطالعه الهیات تاریخی چیزی بیشتر از مطالعه حضور فعال خداوند نیست. همچنین نبرد روحانی بین شیطان و حقیقت کلام خدا را پیوسته به ما یادآوری می کند. با تکیه بر تاریخ به ما نشان می دهد که شیطان از چه راه ها و شکل هایی اقدام به گسترش عقاید غلط در کلیسا کرده است، درست همانطوری که پولس به کلیسای افسس هشدار داد.
مطالعه تاریخ الهیات و کلیسا همچنین نشان می دهد کلام خداوند همیشه پیروز است. آگاهی از نبردهای الهیاتی گذشته باعث می شود تا بتوانیم در برابر فریب های شیطان مقاومت بیشتری از خود نشان دهیم . اگر کشیشان، کلیساها و مسیحیان از تاریخ کلیسا و الهیات تاریخی آگاهی پیدا نکنند، بیشتر در معرض دام آموزش های دروغینی قرار می گیرند که شیطان در گذشته از آنها استفاده کرده است.
به کارگیری صحیح الهیات تاریخی، حاکمیت و کفایت کتاب مقدس را افزایش می دهد. کتاب مقدس در همه زمینه های ایمانی و کاربردی، تنها استاندارد و معیار است. کتاب مقدس تنها راهنما و حاکمیت در زندگی ما می باشد، اما الهیات تاریخی به ما کمک می کند تا خطرات تعالیم و تفسیرهای جدید از کتاب مقدس را بشناسیم. آیا نباید پس از گذشت دو هزار سال از تاریخ مسیحیت و ظهور هزاران یا شاید میلیون ها مسیحی ، به ادعای کسی که توضیح و تفسیر جدیدی از کتاب مقدس دارد، شک کنیم؟
در آخر اینکه، تاریخ الهیات، ما را از خطر تفسیر کتاب مقدس بر اساس فرضیات فلسفی و فرهنگی دنیای امروز آگاه می کند. امروزه این خطر را بسیار زیاد مشاهده می کنیم که گناه به جای یک بیماری روحانی، مرضی معرفی می شود که باید با دارو درمان شود. ما همچنین شاهد هستیم که بسیاری از فرقه های مسیحی، آموزش های کتاب مقدس را کنار گذاشته اند و همجنس گرایی را به عنوان یک پدیده فرهنگی پذیرفته اند.
الهیات تاریخی بُعد مهمی از مطالعه الهیات است، اما مانند بقیه روش های مطالعاتی، خطرات و تله های مخصوص خودش را دارد. ما مسیحیان و دانش آموزان الهیات نباید سیستم الهیاتی خود را به کتاب مقدس اعمال و اجبار کنیم، بلکه همیشه باید دقت داشته باشیم که الهیات ما از کتاب مقدس سرچشمه می گیرد نه از سیستم و مکتبی که شاید رایج و محبوب است.
English
الهیات تاریخی چیست؟
