سوال
تفاوت بین فرقه و مکتب چیست؟
جواب
مکتب به یک گروه فکری مرتبط می شود، یک اصطلاح ذهنی است و می تواند در رابطه با دین یا گروه های دینی، یا به یک گروه بدعت گذار اشاره کند. گاهی مفهوم خوشایندی ندارد، مانند بدعت گذاری های مخربی که در دوم پطرس فصل 2 آیه 1 به آن اشاره شده است. معیار مشخص یا قابل قبولی برای تعیین یک مکتب وجود ندارد.
مکاتب در همه ادیان وجود دارند. اسلام شیعه و سنی دارد، یهودیت دو شاخه ارتدکس و کاریته دارد، هندوئیسم دو شاخه شیوائیسم و شاکتیسم دارد، و مسیحیت دو شاخه بپتایست و لوترن . این موارد را می توان شاخه های مختلف ادیان دانست. شاخه های غیر-مذهبی مانند کاپیتالیست و سوسیالیست در بین اکنومیست ها، یا فرویدی ها و یونگی ها در بین روانپزشکان نیز وجود دارند.
اما فرقه همیشه یک مفهوم منفی داشته است. معیارهای مشخصی برای شناسایی یک فرقه وجود دارد. استیون حسن در کتاب مبارز با مغزشویی توسط فرقه ها به فرقه های مخرب اشاره می کند که مانند «یک رژیم دیکتاتوری هرمی دارای یک فرد یا گروهی از افراد مستبد می باشد. برای جذب اعضای جدید فریبکاری می کنند (به عنوان مثال از قبل به مردم گفته نمی شود که آنها چه گروهی هستند، به چه چیزی اعتقاد دارند، و در صورت عضویت از آنها چه انتظاری می رود)». حسن همچنین می گوید که فرقه ها نه تنها مذهبی نیستند بلکه در واقع می توانند تجاری یا سکولار هم باشند.
حسن ابزار مورد استفاده ی فرقه های مخرب برای شستشوی مغزی را اینگونه توضیح می دهد:
کنترل رفتار: همه مسائل مربوط به زندگی یک شخص اعم از معاش، غذا، لباس، عادت های خواب، امور مالی و غیر به شدت کنترل می شود.
کنترل اطلاعات: رهبران فرقه ها عمدا از دادن اطلاعات خودداری کرده یا آن را تحریف می کنند، دروغ می گویند، تبلیغ به راه می اندازند و دسترسی به دیگر منابع اطلاعاتی را محدود می کنند.
کنترل فکر: رهبران فرقه ها بسیار زیاد سخنوری می کنند، از تفکر انتقادی جلوگیری می کنند، جلوی هر نوع انتقاد از رهبران یا سیاست های فرقه را می گیرند، و عقیده «ما در برابر آنها» را ترویج می دهند.
کنترل احساسی: رهبران فرقه های به وسیله ترس (مانند ترس از دست دادن نجات، ترس اجتناب و غیره)، گناه و تلقین فکری پیروان را فریب می دهند
از دیدگاه مسحیت، یک فرقه پیرو عقاید ضد مسیحی می باشد و بدعت گذاری را ترویج می دهد. بر اساس این تعریف، جامعه برج دیده بانی (شاهدان یهوه) و قدیسان آخر زمان (مورمون ها) فرقه هستند.
همه فرقه ها را نمی توان اینگونه دانست، و برخی از مردم تفاوت بین فرقه، شاخه و گروه را اشتباه می گیرند، بنابراین باید مانند اهالی بیریه عمل کنیم، «ولی اهالی بيريه از مردم تسالونيكی نجيب‌تر بودند و با اشتياق به پيغام آنان گوش می‌دادند و هر روز كتاب آسمانی را با دقت می‌خواندند تا ببينند گفته‌های پولس و سيلاس مطابق كلام خدا هست يا نه» (اعمال رسولان فصل 17 آیه 11). همیشه قبل از تعهد به یک گروه، عقاید آنها را بررسی کنید، رفتارها و اعتقادات آنها را بر اساس کتاب مقدس بسنجید، موارد ارائه شده در بالا را برای تشخیص فرقه ها در نظر بگیرید، با اعضای آن صحبت کنید، ولی تحت فشار آنها قرار نگیرید. مهمتر از همه، اگر کاری درست به نظر نمی رسد، انجامش ندهید.
English
تفاوت بین فرقه و مکتب چیست؟
