سوال
مسئله هم نظری چیست؟
جواب
وقتی سه انجیل متی، مرقس، و لوقا را با هم مقایسه می کنیم، کاملاً مسلم است که گزارشهای آنها از لحاظ محتوا و بیان، بسیار شبیه به یکدیگر هستند. در نتیجه، متی، مرقس، و لوقا را «انجیل های هم نظر» می نامند. کلمۀ هم نظر اصولاً به معنای «دیدن با یک نگاه مشترک» می باشد. شباهتهای میان انجیل های هم نظر برخی را به این سمت سوق داده که شاید نویسندگان انجیل ها منبع مشترکی داشتند، یعنی گزارش مکتوب دیگری از تولد، زندگی، خدمت، مرگ، و رستاخیر عیسی وجود داشته که نویسندگان انجیل ها از آن مطالبی را برای انجیل هاشان استخراج کردند. این مسئله که چطور شباهتها و تفاوتهای میان انجیل های هم نظر را می توان توضیح داد، «مسئله هم نظری» نامیده می شود.
برخی استدلال می کنند که متی، مرقس، و لوقا آنقدر به هم شبیه هستند که حتماً باید از انجیل ها یکدیگر یا از منبع مشترک دیگری استفاده کرده باشند. اسم این «منبع» مفروض را «Q» گذاشتند که از کلمه ی آلمانی quelle می آید که به معنای «منبع» است. آیا شواهدی دال بر وجود سند «Q» وجود دارد؟ خیر. هیچ بخش یا ورق پاره ای از سند «Q» تاکنون کشف نشده است. هیچ یک از پدران اولیه کلیسا هرگز اشاره به یک «منبع» انجیل در نوشتهایشان نکرده اند. «Q» اختراع «پژوهشگران» لیبرال است که الهامی بودن کتاب مقدس را انکار می کنند. به اعتقادشان کتاب مقدس چیزی نیست جز یک اثر ادبی، که در معرض همان نقدی قرار دارد که دیگر آثار ادبی قرار دارند. باز تاکید می کنیم که هیچ شواهدی برای سند «Q» چه از لحاظ کتاب مقدسی، چه الهیاتی، یا تاریخی وجود ندارد.
اگر متی، مرقس، و لوقا از سند «Q» استفاده نکردند، پس چرا انجیل هایشان اینقدر شباهت دارد؟ دلایل محتمل زیادی وجود دارد. ممکن است که هر کدام از انجیل ها که ابتدا نوشته شد (احتمالا مرقس، اگرچه پدران کلیسا گفته اند که متی نخست نوشته شد)، نویسندگان انجیل ها دیگر به آن دسترسی داشتند. مطمئناً هیچ مشکلی با این ایده وجود ندارد که متی و یا لوقا متونی را از انجیل مرقس کپی کرده باشند و از آن در انجیل خود استفاده کرده باشند. شاید لوقا به مرقس و متی دسترسی داشت و متونی را از هر دوی آنها در انجیل خودش استفاده کرده باشد. لوقا فصل 1 آیه های 1-4 به ما می گوید، «بسياری كوشيده‌اند شرح زندگی عيسی مسيح را به نگارش درآورند؛ و برای انجام اين كار، از مطالبی استفاده كرده‌اند كه از طريق شاگردان او و شاهدان عينی وقايع، در دسترس ما قرار گرفته است. اما از آنجا كه من خود، اين مطالب را از آغاز تا پايان، با دقت بررسی و مطالعه كرده‌ام، چنين صلاح ديدم كه ماجرا را بطور كامل و به ترتيب برايتان بنويسم، تا از درستی تعليمی كه يافته‌ايد، اطمينان حاصل كنيد».
در پایان باید گفت که «مسئله هم نظری»، آنطوری که برخی سعی می کنند آن را بزرگ جلوه دهند، مشکل بزرگی نیست. توضیح این که چرا انجیل های هم نظر اینقدر شبیه به هم هستند این است که همه آنها الهام یافته از یک روح القدس هستند و همه توسط افرادی نوشته شده اند که یا شاهد بودند یا درباره رویدادهای یکسانی به آنها گفته شده بود. انجیل متی توسط متی رسول نوشته شد که یکی از دوازده تنی بود که عیسی را پیروی می کرد و توسط او ماموریت یافت. انجیل مرقس توسط یوحنای مرقس نوشته شد که رابطه نزدیکی با پطرس رسول داشت که پطرس یکی از آن دوازده تن بود. انجیل لوقا توسط لوقا نوشته شد که رابطه نزدیکی با پولس رسول داشت. چرا نباید انتظار داشته باشیم که گزارش های آنها خیلی شبیه به یکدیگر باشد؟ هر یک از انجیل ها اساساً الهام روح القدس هستند (دوم تیموتائوس فصل 3 آیه های 16-17؛ دوم پطرس فصل 1 آیه های 20-21). بنابراین، باید انتظار پیوستگی و یکپارچگی داشته باشیم.
English
مسئله هم نظری چیست؟
