سوال
تکامل خداباورانه چیست؟
جواب
تکامل خداباورانه یکی از سه جهان بینی اصلی درباره منشأ حیات است. دو جهان بینی دیگر در این باره عبارتند از تکامل خداناباورانه (که به تکامل داروینی و تکامل طبیعی نیز شناخته می شود) و آفرینش خاص. گونه هایی از تکامل خداباورانه بین این دو جهان بینی قرار دارد. یک دیدگاه نزدیک به خداباوری طبیعی می باشد که می گوید خدا اجازه می دهد تنها فرایندهای طبیعی گسترش حیات تحت تاثیر قرار دهند. دیدگاه دیگر می گوید که خدا بطور مداوم از دخالت های معجزه آسا برای هدایت تکامل استفاده کرده است.
تکامل خداباورانه یکی از دو مطلب ذیل را می گوید. اولین حالت این است که خدایی وجود دارد، اما مستقیماً در منشأ حیات دخالت نکرد. او احتمالاً زیربناهایی را آفریده است، او احتمالاً قوانین طبیعی را آفریده است، او حتی ممکن است این چیزها را با ظهور احتمالی حیات در ذهن آفریده باشد، اما در برهه ای عقب کشید و اجازه داد که خلقتش پیش برود و اجازه داد که خلقت خودش کار خود را انجام دهد و حیات سرانجام از مواد غیر زنده پدید آمد. این دیدگاه از این حیث مشابه با تکامل خدا ناباورانه است که منشأ طبیعت گرایانه ای را برای حیات متصور می شود. تکامل خدا ناباورانه همچنین اعتقاد دارد که قوانین طبیعی بر روی مواد غیر زنده که از پیش وجود داشته اند تاثیر گذاشته و حیات را بوجود آورده اند. اما بر اساس تکامل خدا ناباورانه، خدایی وجود ندارد و منشاء این قوانین طبیعی نیز در آن توضیح داده نشده است.
دومین حالت از تکامل خداباورانه این است که خدا برای اینکه منشأ حیات را آنطور که ما می دانیم موجب شود، صرفاً یکی دو تا معجزه نکرد. معجزات او همیشگی بودند. او حیات را قدم به قدم در یک مسیری هدایت کرد و آن را از سادگی اولیه به پیچیدگی کنونی رساند، یعنی چیزی مشابه با درخت حیات تکاملی داروین (ماهیان دوزیستان را بوجود آوردند که آنها خزندگان را بوجود آوردند که آنها پرندگان و پستانداران را بوجود آوردند و ...). جاییکه حیات قادر نبود به طور طبیعی تکامل یابد (چطور دست و پای خزندگان به طور طبیعی به بال پرندگان تکامل یافت؟)، خدا مداخله کرد. این دیدگاه از این جهت شبیه آفرینش خاص است که فرض بر این می دارد که خدا به نحوی به طور ماورا طبیعه عمل کرد تا حیات را آنطور که می دانیم بوجود آورد.
تفاوتهای متعددی بین دیدگاه کتاب مقدسی آفرینش خاص و دیدگاه تکامل خداباورانه است. اولین تفاوت مهم در رابطه با دیدگاهشان درباره مرگ است. معتقدین به تکامل خداباورانه گرایششان به این است که زمین میلیاردها سال قدمت دارد و اینکه لایه های زمین شناسی دربردارنده فسیلهایی است که نشاندهنده دوره های تاریخی بسیار طولانی است. از آنجاییکه انسان در لایه های فسیلی آنچنان قدمتی ندارد، معتقدین به تکامل خداباورانه بر این باور هستند که بسیاری از مخلوقات مدتها پیش از ظهور انسان می زیستند، مردند و منقرض شدند. این بدان معناست که مرگ، پیش از آدم و گناه او وجود داشت.
آفرینش گراهای کتاب مقدسی می گویند که زمین نسبتاً جوان است و این فسیلها در زمان طوفان نوح و بعد از آن به جای مانده اند. لایه بندی لایه ها احتمالاً به خاطر چینش آب شناسی و میعان رخ داده اند که هر دوی آنها پدیده های مشاهده شده ای هستند. توفان نوح باعث ایجاد فسیل و مرگ و کشتار عظیمی شد که صدها سال پس از گناه آدم رخ داد.
تفاوت مهم دیگری که بین دو دیدگاه تکامل خداباورانه و آفرینش خاص وجود دارد در روش تفسیرشان از عمر زمین است. معتقدین به تکامل خداباورانه تمایل دارند که یا نظریه روز-دوره را بپذیرند یا نظریه ساختار (نظریه ساختار یعنی تفسیر شش روز به معنای واقعی کلمه یعنی شش روز 24 ساعته)، که هر دوی اینها تفاسیری نمادین از طول مدت «روز» در فصل اول کتاب پیدایش هستند. آفرینش گراهای معتقد به زمین جوان در هنگام خواندن فصل اول کتاب پیدایش، روز را به معنای واقعی کلمه یعنی یک مدت 24 ساعته می خوانند. تکامل خداباورانه عموما با خواندن تحت اللفظی فصل های اول و دوم کتاب پیدایش ناموافق هستند.
معتقدین به تکامل خداباورانه یک سناریوی داروینی را فرض می کنند که در آن، ستارگان تکامل یافتند، سپس منظومه شمسی ما، سپس زمین، سپس گیاهان و جانوران، و سرانجام انسان تکامل یافت. دو دیدگاه تکامل خداباورانه به نقشی که خدا در ایجاد رویدادها بازی کرده اختلاف نظر دارند اما هر دوی آنها به طور کلی با خط سیر داروینی هم نظر هستند. این خط سیر با گزارش آفرینش کتاب پیدایش در تضاد است. مثلاً پیدایش فصل اول می گوید که زمین در روز اول آفریده شد و خورشید و ماه و ستارگان تا روز چهارم آفریده نشده بودند. یک مخالفت معمول از طرف تکامل گرایان خداباورانه این است که کتاب پیدایش می گوید خورشید و ماه و ستارگان عملاً در روز نخست آفریده شده بودند اما تا روز چهارم از جو زمین قابل رویت نبودند و در روز چهارم در مکانشان قرار گرفتند.
خواندن تحت اللفظی پیدایش می گوید که پرندگان همراه با موجودات دریایی در روز پنجم آفریده شدند در حالیکه جانوران خشکی تا پیش از روز ششم آفریده نشدند. این در تضاد مستقیم با دیدگاه داروینی است که پرندگان از جانوران خشکی تکامل یافتند. گزارش کتاب مقدس می گوید که پرندگان پیش از جانوران خشکی بودند. تکامل خداباورانه دقیقاً برعکس این را می گوید.
بدون توجه به اینکه یک فرد چگونه مدارک علمی یا کتاب مقدس را تفسیر می کند، تجربه نشان داده که کتاب مقدس قابل اعتماد است. قرن ها چالش و بحث ثابت کرده که نه تنها کتاب مقدس با علم سازگار است بلکه حتی یک حرف از کتاب مقدس تا به حال با مدارک قطعی رد نشده است. تفسیرها از کتاب مقدس ممکن است ناقص باشند اما کلام خدا هرگز اشتباه نمی کند. کتاب مقدس کلام زنده خداوند است که توسط آفریدگار جهان به ما داده شده است، و توضیح او درباره روش آفرینش هستی، توسط شاخه های مختلف علم خداناباوران تهدید نمی شود.
English
تکامل خداباورانه چیست؟
