Ερώτηση
Γιατί πρέπει να επιστρέψει ο Ηλίας πριν την έλευση τών εσχάτων καιρών (Μαλαχίας 4:5-6);
Απάντηση
Στον Μαλαχία 4:5-6 διαβάζουμε μια ενδιαφέρουσα προφητεία: «Εγώ θα σας στείλω τον Ηλία τον προφήτη, προτού έρθει η μεγάλη και φοβερή ημέρα, που εγώ ο Κύριος θα επιφέρω την τιμωρία μου. Ο Ηλίας θα κάνει να συμφιλιωθούν πάλι οι γονείς με τα παιδιά και τα παιδιά με τους γονείς, κι έτσι δεν θα έρθω να χτυπήσω τη χώρα σας με αφανισμό.» (ΝΜΒ) Μέχρι σήμερα, οι Ιουδαίοι που γιορτάζουν το πασχαλινό εθιμοτυπικό τραπέζι (σέιντα), αφήνουν μια άδεια καρέκλα στο τραπέζι, προσμένοντας τον Ηλία που θα επιστρέψει ν’ ανακηρύξει τον Μεσσία, σε εκπλήρωση τού λόγου τού Μαλαχία.
Σύμφωνα με το Μαλαχίας 4:6, ο λόγος τής επιστροφής τού Ηλία θα είναι να στραφούν οι καρδιές τών πατέρων προς τα παιδιά τους και το αντίστροφο. Με άλλα λόγια, ο σκοπός είναι η συμφιλίωση. Στην Καινή Διαθήκη, ο Ιησούς αποκαλύπτει ότι ο Ιωάννης ο Βαπτιστής εκπλήρωσε την προφητεία τού Μαλαχία: «Επειδή όλοι οι προφήτες και ο νόμος προφήτευσαν μέχρι τον Ιωάννη. Και αν θέλετε να το δεχθείτε, αυτός είναι ο Ηλίας που επρόκειτο να έρθει.» (Ματθαίος 11:13-14). Η εκπλήρωση αυτή αναφέρεται και στον Μάρκο 1:2-4, και στον Λουκά 1:17, 7:27.
Με την προφητεία τού Μαλαχία 4:5-6 σχετίζεται ιδιαίτερα η περικοπή Ματθαίος 17:10-13: «Και οι μαθητές του τον ρώτησαν, λέγοντας: Γιατί οι γραμματείς λένε ότι πρέπει πρώτα να έρθει ο Ηλίας; Και αποκρινόμενος ο Ιησούς είπε σ’ αυτούς: Ο Ηλίας έρχεται μεν πρώτα, και θα τα αποκαταστήσει όλα· σας λέω, όμως, ότι ο Ηλίας ήρθε ήδη, και δεν τον γνώρισαν, αλλά έπραξαν σ’ αυτόν όσα θέλησαν· έτσι πρόκειται να πάθει απ’ αυτούς και ο Υιός τού ανθρώπου. Τότε, οι μαθητές κατάλαβαν ότι τους είπε για τον Ιωάννη τον Βαπτιστή.»
Οι «γραμματείς» ήσαν οι Ιουδαίοι θρησκευτικοί δάσκαλοι, οι περισσότεροι Φαρισαίοι και Σαδδουκαίοι, που ερμήνευαν τις ιουδαϊκές Γραφές. Ο Πέτρος, ο Ιάκωβος και ο Ιωάννης ήταν εξοικειωμένοι με τις διδασκαλίες τους και ρώτησαν τον Ιησού για τον Ηλία, αφού είδαν τον Ιησού με τον Μωυσή και τον Ηλία στο όρος της Μεταμόρφωσης (Ματθαίος 17:1-8). Ο Ιησούς διακήρυξε καθαρά ότι ο Ηλίας έχει ήδη έρθει αλλά, πόσο τραγικό, δεν τον αναγνώρισαν και τον φόνευσαν. Ο Ιησούς τότε πρόβλεψε πως κι Εκείνος παρομοίως θα πέθαινε στα χέρια των εχθρών Του (17:12).
Μια σύντομη ματιά στην διακονία τού Ιωάννη τού Βαπτιστή φανερώνει πολλούς αξιοσημείωτους τρόπους ομοιότητας με την διακονία τού Ηλία. Πρώτον, ο Θεός πρόβλεψε πως το έργο του Ιωάννη θα ήταν σαν αυτό του Ηλία (Λουκάς 1:17). Δεύτερον, ήταν ντυμένος όπως ο Ηλίας (Β΄ Βασιλέων 1:8 και Ματθαίος 3:4). Τρίτον, όπως ο Ηλίας, ο Ιωάννης ο Βαπτιστής κήρυξε στην έρημο (Ματθαίος 3:1). Τέταρτον, και οι δύο αυτοί άνδρες κήρυξαν μήνυμα μετάνοιας. Πέμπτον, και οι δύο αντιστάθηκαν σε βασιλιάδες και είχαν εξέχοντες εχθρούς (Α΄ Βασιλέων 18:16–17 και Ματθαίος 14:3).
Κάποιοι ισχυρίζονται ότι ο Ιωάννης ο Βαπτιστής δεν ήταν ο Ηλίας που θα ερχόταν διότι ο ίδιος ο Ιωάννης είπε ότι δεν ήταν ο Ηλίας. «Και τον ρώτησαν: Τι, λοιπόν; Είσαι εσύ ο Ηλίας; Και λέει: Δεν είμαι.» (Ιωάννης 1:21). Υπάρχουν δύο εξηγήσεις γι’ αυτήν την φαινομενική αντίφαση. Πρώτον, επειδή ο Ηλίας δεν πέθανε (Β΄ Βασιλέων 2:11), πολλοί ραβίνοι τού πρώτου αιώνα δίδασκαν πως ο Ηλίας ζούσε και θα επανεμφανιζόταν πριν την έλευση τού Μεσσία. Όταν ο Ιωάννης αρνήθηκε ότι είναι ο Ηλίας, ενδέχεται να αντιμετώπιζε την ιδέα πως ήταν αυτός ο πραγματικός Ηλίας που είχε αρπαγεί στον Ουρανό με άμαξα φωτιάς.
Δεύτερον, τα λόγια τού Ιωάννη θα μπορούσαν να δείχνουν την διαφορά μεταξύ της θεώρησης τού ίδιου τού Ιωάννη για τον εαυτό του και αυτής του Ιησού γι’ αυτόν. Είναι πιθανό ο Ιωάννης να μην είχε δει τον εαυτό του ως την εκπλήρωση τού Μαλαχία 4:5–6. Ο Ιησούς όμως το είδε. Δεν υπάρχει λοιπόν αντίφαση· πρόκειται, απλώς, για έναν ταπεινό προφήτη που εκφράζει μια ειλικρινή γνώμη περί εαυτού. Ο Ιωάννης απέρριψε την τιμή (σύγκρινε με Ιωάννη 3:30), αλλά ο Ιησούς λογάριασε πως ο Ιωάννης εκπλήρωσε την προφητεία τού Μαλαχία αναφορικά με την επιστροφή τού Ηλία.
Ο Ιωάννης, ως ένας άλλος Ηλίας, κάλεσε τον λαό σε μετάνοια και ζωής υπακοής, προετοιμάζοντας τόν λαό τής γενιάς του για την έλευση τού Ιησού Χριστού, Αυτού που ήρθε «να ζητήσει και να σώσει το χαμένο» (Λουκάς 19:10), και να θεμελιώσει την διακονία τής συμφιλίωσης (Β΄ Κορινθίους 5:18).
English
Γιατί πρέπει να επιστρέψει ο Ηλίας πριν την έλευση τών εσχάτων καιρών (Μαλαχίας 4:5-6);
