Ερώτηση
Ποιοι είναι οι Χάρε Κρίσνα και τι πιστεύουν;
Απάντηση
Η προέλευση τών Χάρε Κρίσνα, που αποκαλούνται και Γκαουντίγια Βάισναβισμ ή Τσαϊτάνια Βάισναβισμ, προωθείται δια της Διεθνούς Εταιρείας για την Συνειδητότητα τού Κρίσνα (ISKCON). Η Χάρε Κρίσνα είναι μια μυστικιστική αίρεση τού ινδουισμού. Κατατάσσεται συνήθως ως μια μονοθεϊστική μορφή τού ινδουισμού, καθώς οι Χάρε Κρίσνα πιστεύουν ότι όλες οι θεότητες είναι απλώς διάφορες φανερώσεις τού ενός θεού, του Βισνού ή Κρίσνα. Ο «μονοθεϊσμός», όμως, τού Χάρε Κρίσνα είναι λίγο μπερδεμένος καθώς ο Σρι Κρίσνα έχει μια «αιώνια σύζυγο» που ονομάζεται Σριμάτι Ρανταράνι· μαζί, Κρίσνα και Ρανταράνι αποτελούν το «θεϊκό ζεύγος».
Η κίνηση Χάρε Κρίσνα χρονολογείται πίσω στον δέκατο πέμπτο αιώνα (1486), όταν ο ιδρυτής της, Τσαϊτάνια Μαχαπράμπλου, άρχισε να διδάσκει ότι ο Κρίσνα ήταν ο υπέρτατος Κύριος πάνω από κάθε άλλον θεό. Ο Μαχαπράμπλου υποστήριζε μια ευλαβή μέθοδο πίστης κατά την οποία οπαδοί τού Γκαουντίγια Βάισναβισμ εισέρχονταν σε σχέση με τον Κρίσνα και εξέφραζαν την λατρεία τους για τον Κρίσνα δια χορού και ψαλμωδίας. Οι δημόσιες εκδηλώσεις λατρείας τού Μαχαπράμπλου κέρδισαν πολλούς ακόλουθους, εν μέρει λόγω της έντονης αντίθεσης με τις ψύχραιμες και ασκητικές εκφράσεις που είναι κοινές στον ινδουισμό. Η ινδουιστική αυτή αίρεση, όσο διακριτή και αν είναι στην μοναδική της προσήλωση στον Κρίσνα, παραμένει πλήρως ινδουιστική, αφού και ο Κρίσνα δεν είναι παρά μια φανέρωση (ή άβαταρ) τού Βισνού — μία από τις κλασικές θεότητες τού ινδουισμού. Επιπλέον, οι Χάρε Κρίσνα διατηρούν την Μπαγκαβάτ Γκιτά, τις ινδουιστικές Γραφές, όπως επίσης και τα δόγματα τής μετενσάρκωσης και της κάρμα.
Ο τελικός σκοπός για τους Χάρε Κρίσνα είναι η υπερβατική σχέση αγάπης με τον Κύριο Κρίσνα. Ο όρος Χάρε αναφέρεται στην «χαροποιό ικανότητα του Κρίσνα». Σύμφωνα με την μυστικιστική αφοσίωση που εκφράζεται με ψαλμωδία και χορό, οι Χάρε Κρίσνα μπορούν να συγκριθούν με τους Σούφι μουσουλμάνους (‘περιστρεφόμενους δερβίσηδες’) και μερικές μυστικιστικές εκφράσεις τού χριστιανισμού που δίνουν έμφαση σε εκστατικές εμπειρίες και την μυστικιστική υπερβατικότητα.
Η Χάρε Κρίσνα είναι πλήρως απαιτητική από τους οπαδούς της. Όταν κάποιος γίνεται μέλος επιλέγει έναν γκουρού και γίνεται μαθητής του. Ο ρόλος τού γκουρού είναι κρίσιμος για να φτάσει στον φωτισμό· λέγεται πως είναι αδύνατο ν’ αναπτύξεις την συνειδητότητα τού Κρίσνα χωρίς έναν γκουρού. Οι ακόλουθοι υποτάσσονται στους γκουρού τους που είναι οι πνευματικοί τους ηγέτες κι ακόμη τους λατρεύουν ως θεούς. Η ολότητα τής ζωής κάποιου πρέπει να περικλείεται στην πρακτική και αφοσίωση που έχει ως κέντρο της τον Κρίσνα. Η ISKCON έλκει τα μέλη της σε κοινοτικά περιβάλλοντα όπου κάθε τι επικεντρώνεται σκόπιμα στον Κρίσνα. Πολλά στοιχεία τής ινδικής/ινδουιστικής κουλτούρας εισάγονται σ’ αυτά τα κοινόβια. Πρέπει να σημειωθεί ότι τα κοινόβια αυτά έχουν δεχθεί σκληρή κριτική από πρώην μέλη και η ISKCON έχει αντιμετωπίσει κατηγορίες περί εγκλημάτων που αναφέρονται σε παράνομες και ανήθικες πρακτικές, μεταξύ των οποίων παιδική κακοποίηση μεγάλης κλίμακας που έχει συμβεί εντός τής κίνησης.
Οι πεποιθήσεις τών Χάρε Κρίσνα είναι τυπικά ινδουιστικές και είναι ασύμβατες με τον βιβλικό χριστιανισμό. Πρώτον, η άποψη περί Θεού είναι βασικά πανθεϊστική, που σημαίνει ότι πιστεύουν πως τα πάντα είναι Θεός και ο Θεός είναι μέσα σε όλα. Για τον χριστιανό, ο Θεός είναι υπερβατικός — είναι υπεράνω όλης της Δημιουργίας Του. Ένα από τα δόγματα τής σκέψης ISKCON είναι ότι μπορούμε εμείς να επιτύχουμε την ενότητα με τον Θεό δια της σχέσης μας μαζί Του. Ο σκοπός τής Χάρε Κρίσνα είναι να φτάσουμε στην «συνειδητότητα του Κρίσνα», δηλαδή ένα είδος φωτισμού. Αυτή είναι η βαθύτατη ταύτιση με τον Κρίσνα. Στον βαθμό που η ISKCON είναι πραγματικά ινδουιστική, μπορεί ν’ αποδώσει στον Θεό την πανθεϊστική άποψη και συνεπώς να διδάξει ότι ο άνθρωπος τελικώς ταυτίζεται με τον Θεό. Πρόκειται για ένα αρχαίο ψέμα που ειπώθηκε στον Κήπο της Εδέμ: «θα γίνετε σαν θεοί» (Γένεση 3:5).
Όπως όλες οι ψευδείς θρησκείες, η Χάρε Κρίνα απαιτεί μια σειρά έργων προς σωτηρία. Ναι, η αφοσίωση και η σχέση εμπεριέχονται στο σύστημα πίστης τους, αλλά αυτά προκύπτουν από έργα, από μπχακτί-γιόγκα έως διαλογισμό μπροστά σ’ έναν βωμό και άγρα οικονομικών κεφαλαίων. Η υμνωδία αποτελεί σημαντικό τμήμα τής Χάρε Κρίσνα. Ο Σρι Τσαϊτάνια σύστησε στους ακόλουθούς του να υμνούν 100.000 άγια ονόματα κάθε μέρα. Η υμνωδία διευκολύνεται με την χρήση ενός μάλα (κομπολόι) που έχει 108 χάντρες. Δεν επιτρέπεται η διατροφή με κρέας, όπως δεν επιτρέπεται να τρώει κάποιος σε εστιατόριο, σύμφωνα με την πίστη ότι η τροφή διατηρεί την συνείδηση τού μάγειρα — η πρόσληψη τροφής που έχει ετοιμαστεί από έναν οργισμένο μάγειρα θα καταστήσει οργισμένο και αυτόν που την τρώει. Στην Χάρε Κρίσνα δίνεται πάντοτε ώθηση για περισσότερη υμνωδία, περισσότερο χορό και σκληρότερη εργασία μήπως συμβεί να παραμένει κάποιο καρμικό χρέος και γίνει αιτία ν’ αποτύχει κάποιος να εισέλθει στην συνειδητότητα τού Κρίσνα.
Η αυταπάρνηση και η αυτοθυσία είναι κρίσιμες για σωτηρία στην Χάρε Κρίσνα. Η σωτηρία, σύμφωνα με την ISKCON, συνδέεται πλήρως με την ινδουιστική αντίληψη τής κάρμα ή εκδικητικής δικαιοσύνης. Η διδασκαλία αυτή απαιτεί πίστη στην μετενσάρκωση και/ή στην αποδημία της ψυχής. Τα έργα ενός ανθρώπου, καλά ή κακά, αξιολογούνται και κρίνονται μετά θάνατον. Αν τα έργα του είναι καλά, συνεχίζει να μετενσαρκώνεται σε υψηλότερες μορφές ζωής· αν τα έργα του είναι κακά, θα μετατραπεί σε κατώτερη μορφή ζωής. Μόνον όταν τα καλά έργα κάποιου υπερκεράσουν τα κακά που έχει πράξει, μπορεί να σταματήσει ο κύκλος τών γεννήσεων και να βιώσει την ενότητα με τον Κρίσνα.
Πόσο διαφορετικός είναι ο Κρίσνα από τον εύσπλαχνο και ελεήμονα Θεό τής Αγίας Γραφής, ο οποίος «αγάπησε με μια τέτοια αγάπη τον κόσμο, ώστε πρόσφερε τον Γιο του τον Μονογενή, για να μην χαθεί ο καθένας που πιστεύει σ’ αυτόν αλλά να έχει ζωή αιώνια» (Ιωάννης 3:16). Η Αγία Γραφή είναι σαφής ότι η σωτηρία πραγματοποιείται δια της χάρης τού Θεού μέσω της πίστης στο χυμένο αίμα τού Ιησού Χριστού (Εφεσίους 2:8-9). «Εκείνον που δεν γνώρισε αμαρτία, τον έκανε για χάρη μας αμαρτία, για να γίνουμε εμείς δικαιοσύνη τού Θεού διαμέσου αυτού» (Β΄ Κορινθίους 5:21). Καμία ποσότητα καλών έργων μπορεί ποτέ να επιτύχει σωτηρία για κάποιον. Οι πιστεύοντες στην Χάρε Κρίσνα, όπως όλη η ανθρωπότητα, έχουν μία μόνον ελπίδα για αιώνια ζωή: τον Ιησού Χριστό σταυρωμένο, αναστημένο και δοξασμένο για πάντα. Όλα τα άλλα μονοπάτια οδηγούν στην καταστροφή. Ο ίδιος ο Ιησούς είπε, «Εγώ είμαι ο δρόμος, και η αλήθεια, και η ζωή· κανένας δεν έρχεται στον Πατέρα, παρά μόνον διαμέσου εμού» (Ιωάννης 14:6). «Και δεν υπάρχει διαμέσου κανενός άλλου η σωτηρία· επειδή, ούτε άλλο όνομα είναι δοσμένο κάτω από τον ουρανό ανάμεσα στους ανθρώπους, διαμέσου τού οποίου πρέπει να σωθούμε» (Πράξεις 4:12).
English
Ποιοι είναι οι Χάρε Κρίσνα και τι πιστεύουν;
