Ερώτηση
Ποιος ήταν ο ρόλος του Αγίου Πνεύματος στην Παλαιά Διαθήκη;
Απάντηση
Ο ρόλος του Αγίου Πνεύματος στην Παλαιά Διαθήκη είναι αρκετά κοντά με τον ρόλο Του στην Καινή Διαθήκη. Όταν μιλάμε για τον ρόλο του Αγίου Πνεύματος, μπορούμε να διακρίνουμε τέσσερις γενικές περιοχές στις οποίες το Άγιο Πνεύμα εργάζεται: 1) αναγέννηση, 2) ενοίκιση (ή πλήρωση), 3) περιορισμό, και 4) ενδυνάμωση για υπηρεσία. Υπάρχει μαρτυρία του έργου του Αγίου Πνεύματος σ' αυτές τις περιοχές τόσο στην Παλαιά Διαθήκη όσο και στην Καινή.
Η πρώτη περιοχή έργου του Πνεύματος είναι η λειτουργία της αναγέννησης. Η χαρακτηριστική βιβλική περικοπή βρίσκεται στο ευαγγέλιο του Ιωάννη: «Σε διαβεβαιώνω απόλυτα, αν κάποιος δεν γεννηθεί από επάνω, δεν μπορεί να δει τη βασιλεία του Θεού» (Ιωάννης 3:3). Τα λόγια αυτά προκαλούν το ερώτημα: πώς αυτό το μήνυμα σχετίζεται με το έργο του Αγίου Πνεύματος στην Παλαιά Διαθήκη; Ο Ιησούς σ' αυτόν τον διάλογο με τον Νικόδημο θα του πει λίγο παρακάτω: «Εσύ είσαι ο Δάσκαλος του Ισραήλ, κι αυτά δεν τα ξέρεις;» (Ιωάννης 3:10). Το νόημα που ο Ιησούς δίνει είναι πως ο Νικόδημος θα έπρεπε να γνωρίζει την αλήθεια ότι το Άγιο Πνεύμα είναι η πηγή της καινούριας ζωής, διότι αποκαλύπτεται στην Παλαιά Διαθήκη. Για παράδειγμα, ο Μωυσής είπε στους Ισραηλίτες πριν εισέλθουν στην υπεσχημένη γη ότι «ο Κύριος ο Θεός σου θα κάνει περιτομή στην καρδιά σου, και στην καρδιά του σπέρματός σου, για να αγαπάς τον Κύριο τον Θεό σου με ολόκληρη την καρδιά σου, και με ολόκληρη την ψυχή σου, για να ζεις» (Δευτερονόμιο 30:6). Η περιτομή αυτή της καρδιάς είναι έργο του Πνεύματος του Θεού και μπορεί να πραγματοποιηθεί μόνον από Αυτόν. Συναντούμε, επίσης, το θέμα της αναγέννησης στον Ιεζεκιήλ 11:19-20 και 36:26-29.
Ο καρπός του αναγεννητικού έργου του Πνεύματος είναι πίστη (Εφεσίους 2:8). Τώρα, γνωρίζουμε πως υπήρχαν άνθρωποι πίστης στην Παλαιά Διαθήκη διότι το Εβραίους 11 κατονομάζει πολλούς απ' αυτούς. Αν η πίστη παράγεται από την αναγεννητική δύναμη του Αγίου Πνεύματος, τότε αυτό πρέπει να συμβαίνει και στους ευσεβείς ανθρώπους της Παλαιάς Διαθήκης που προσέβλεπαν στον σταυρό, πιστεύοντας πως ό,τι ο Θεός είχε υποσχεθεί σχετικά με τη λύτρωσή τους θα γινόταν πραγματικότητα. «Με πίστη πέθαναν όλοι αυτοί, χωρίς να πάρουν τις υποσχέσεις, αλλά αφού τις είδαν από μακριά, και πείστηκαν, και τις εγκολπώθηκαν …» (Εβραίους 11:13).
Η δεύτερη περιοχή του έργου του Πνεύματος στην Παλαιά Διαθήκη είναι η ενοίκιση ή η πλήρωση. Εδώ γίνεται φανερή η μεγαλύτερη διαφορά μεταξύ του ρόλου του Πνεύματος στην Παλαιά από την Καινή Διαθήκη. Η Καινή Διαθήκη διδάσκει τη συνεχή ενοίκιση του Αγίου Πνεύματος στους πιστούς (Α΄ Κορινθίους 3:16-17, 6:19-20). Όταν εμπιστευόμαστε τον Χριστό για τη σωτηρία μας, το Άγιο Πνεύμα έρχεται να κατοικήσει μέσα μας. Ο απόστολος Παύλος αποκαλεί τη συνεχή αυτή ενοίκιση «αρραβώνα της κληρονομιάς μας» (Εφεσίους 1:13-14). Σε αντίθεση με το έργο αυτό της Καινής Διαθήκης, η ενοίκιση στην Παλαιά Διαθήκη ήταν επιλεκτική και προσωρινή. Το Πνεύμα «ερχόταν πάνω» σε ανθρώπους της Παλαιάς Διαθήκης, όπως στον Ιησού του Ναυή (Αριθμοί 27:18), στον Δαβίδ (Α΄ Σαμουήλ 16:12-13) κι ακόμη στον Σαούλ (Α΄ Σαμουήλ 10:10). Στο βιβλίο των Κριτών, βλέπουμε το Πνεύμα να «έρχεται επάνω» σε πολλούς κριτές που ο Θεός σήκωσε να ελευθερώσουν τον Ισραήλ από τους καταπιεστές τους. Το Άγιο Πνεύμα ήρθε επάνω σ' αυτούς για να επιτελέσουν συγκεκριμένο έργο. Η ενοίκιση ήταν σημάδι της εύνοιας του Θεού πάνω σ' αυτό το πρόσωπο (στην περίπτωση του Δαβίδ), αλλά αν η εύνοια του Θεού εγκατέλειπε κάποιον, τότε το Πνεύμα εγκατέλειπε τον άνθρωπο αυτόν (π.χ. τον Σαούλ στο Α΄ Σαμουήλ 16:14). Τελικώς, το Πνεύμα «ερχόμενο πάνω» σε κάποιον δεν έδειχνε, πάντοτε, ποια ήταν η πνευματική του κατάσταση (π.χ., Σαούλ, Σαμψών, και πολλοί από τους κριτές). Έτσι, ενώ στην Καινή Διαθήκη το Πνεύμα ενοικεί στους πιστούς και η ενοίκιση είναι συνεχής, στην Παλαιά Διαθήκη το Πνεύμα ερχόταν σε συγκεκριμένους ανθρώπους για συγκεκριμένο σκοπό, ανεξάρτητα από την πνευματική τους κατάσταση. Όταν το έργο τους ολοκληρωνόταν, το Πνεύμα, πιθανότατα, αποχωρούσε από το πρόσωπο αυτό.
Η τρίτη περιοχή έργου του Πνεύματος στην Παλαιά Διαθήκη είναι ο περιορισμός της αμαρτίας. Το Γένεση 6:3 φαίνεται πως δείχνει ότι το Άγιο Πνεύμα περιορίζει την αμαρτωλότητα του ανθρώπου κι ότι αυτός ο περιορισμός μπορεί να παύσει να λειτουργεί όταν η υπομονή του Θεού αναφορικά με την αμαρτία φτάσει στο «σημείο βρασμού». Η σκέψη αυτή απηχείται στην Β΄ Θεσσαλονικείς 2:3-8, όταν η αυξανόμενη αποστασία στους έσχατους καιρούς θα σημάνει το ξέσπασμα της κρίσης του Θεού. Μέχρι να έρθει ο προσδιορισμένος καιρός που ο «άνθρωπος της ανομίας» (εδ. 3) θα φανερωθεί, το Άγιο Πνεύμα περιορίζει τη δύναμη του Σατανά αλλά θα την αφήσει να εκδηλωθεί όταν Εκείνος κρίνει για την εκπλήρωση των σκοπών Του.
Η τέταρτη και τελική περιοχή έργου του Πνεύματος στην Παλαιά Διαθήκη είναι η χορηγούμενη ικανότητα προς υπηρεσία. Το Πνεύμα έδινε χαρίσματα προς υπηρεσία σε πρόσωπα της Παλαιάς Διαθήκης με τρόπο που μοιάζει πολύ με αυτόν που συναντούμε στην Καινή Διαθήκη. Δες το παράδειγμα του Βεσελεήλ στην Έξοδο 31:2-5 που έλαβε το χάρισμα να καλλιτεχνήσει τη Σκηνή του Μαρτυρίου. Επιπλέον, ανακαλώντας στο νου μας την επιλεκτική και προσωρινή ενοίκιση του Αγίου Πνεύματος που μιλήσαμε παραπάνω, παρατηρούμε πως τα πρόσωπα αυτά έλαβαν χαρίσματα να πραγματοποιήσουν συγκεκριμένα καθήκοντα, όπως το να κυβερνήσουν τον λαό Ισραήλ (π.χ., Σαούλ και Δαβίδ).
Θα μπορούσαμε επίσης ν' αναφέρουμε τον ρόλο του Πνεύματος στη Δημιουργία. Το Γένεση 1:2 μιλάει για το Πνεύμα που «φέρεται επάνω στα νερά» και εποπτεύει το έργο της Δημιουργίας. Σύμφωνα με το ίδιο καλούπι, το Πνεύμα είναι υπεύθυνο για το έργο της καινούριας Δημιουργίας (Β΄ Κορινθίους 5:17) καθώς εισάγει ανθρώπους στη βασιλεία του Θεού αναγεννώντας τους.
Σε κάθε περίπτωση, το Πνεύμα πραγματοποιεί σήμερα, στον παρόντα αιώνα και σε μεγάλο βαθμό, τις ίδιες λειτουργίες που πραγματοποιούσε στους χρόνους της Παλαιάς Διαθήκης. Η μεγάλη διαφορά είναι η συνεχής ενοίκιση του Πνεύματος στους πιστούς σήμερα. Ο Ιησούς μίλησε για την αλλαγή αυτή στη διακονία του Πνεύματος με τα εξής λόγια: «εσείς, όμως, το γνωρίζετε, επειδή μένει μαζί σας, και μέσα σας θα είναι» (Ιωάννης 14:17).
English
Ποιος ήταν ο ρόλος του Αγίου Πνεύματος στην Παλαιά Διαθήκη;
