Ερώτηση
Ποιες είναι οι διάφορες θεωρίες για την εξιλέωση;
Απάντηση
Κατά την διάρκεια της εκκλησιαστικής ιστορίας, υπήρξαν αρκετές διαφορετικές απόψεις για την εξιλέωση, κάποιες αληθινές και κάποιες ψευδείς, οι οποίες έχουν αποτυπωθεί από διαφορετικά άτομα ή δόγματα. Ένας από τους λόγους που οδηγούν σε διάφορες απόψεις είναι ότι τόσο η Παλαιά όσο και η Καινή Διαθήκη αποκαλύπτουν πολλές αλήθειες για την εξιλέωση του Χριστού, καθιστώντας δύσκολο, αν όχι αδύνατο, την εξεύρεση οποιασδήποτε "θεωρίας" που να ενσωματώνει ή να εξηγεί τον πλούτο της εξιλέωσης. Αυτό που ανακαλύπτουμε καθώς μελετούμε τις Γραφές είναι μια πλούσια και πολύπλευρη εικόνα της εξιλέωσης, καθώς η Αγία Γραφή εκθέτει πολλές αλληλένδετες αλήθειες σχετικά με την λύτρωση που έχει ολοκληρώσει ο Χριστός. Ένας άλλος παράγοντας που συμβάλλει στις πολλές διαφορετικές θεωρίες της εξιλέωσης είναι ότι πολλά από αυτά που μπορούμε να μάθουμε για την εξιλέωση πρέπει να γίνουν πρώτα κατανοητά από τα βιώματα και την οπτική των ανθρώπων του Θεού υπό το φως του συστήματος θυσιών της Παλαιάς Διαθήκης.
Η εξιλέωση του Χριστού, ο σκοπός της και αυτό που επιτέλεσε, είναι ένα τόσο πλούσιο θέμα που έχουν γραφτεί τόμοι για αυτή. Αυτό το άρθρο απλώς θα προσφέρει μια σύντομη επισκόπηση των πολλών θεωριών που έχουν διατυπωθεί σε διάφορες χρονικές περιόδους. Εξετάζοντας τις διαφορετικές οπτικές της εξιλέωσης, πρέπει να θυμόμαστε ότι οποιαδήποτε οπτική που δεν αναγνωρίζει την αμαρτωλότητα του ανθρώπου ή την αντικαταστατική φύση της εξιλέωσης είναι ελλιπής στην καλύτερη περίπτωση, και αιρετική στη χειρότερη.
Λύτρα στο Σατανά (Ransom to Satan): Αυτή η οπτική παρουσιάζει την εξιλέωση του Χριστού ως λύτρα που καταβάλλονται στον Σατανά για να εξαγοράσει την ελευθερία του ανθρώπου και να τον απελευθερώσει από το να υποδουλωθεί στον Σατανά. Βασίζεται στην πεποίθηση ότι η πνευματική κατάσταση του ανθρώπου είναι υποδουλωμένη στον Σατανά και ότι η σημασία του θανάτου του Χριστού ήταν να εξασφαλίσει τη νίκη του Θεού πάνω στον Σατανά. Αυτή η θεωρία έχει ελάχιστη, αν όχι καμία, βιβλική υποστήριξη και έχει λίγους υποστηρικτές σε όλη την εκκλησιαστική ιστορία. Είναι μη βιβλικό, στο ότι θεωρεί τον Σατανά, και όχι τον Θεό, ως εκείνον που απαιτούσε να γίνει η πληρωμή υπέρ της αμαρτίας. Έτσι, αγνοεί εντελώς τις προϋποθέσεις της δικαιοσύνης του Θεού όπως φαίνεται σε ολόκληρη τη Γραφή. Επιπλέον αυτή η άποψη παρουσιάζει τον Σατανά σε μια υψηλότερη θέση από ό,τι θα έπρεπε και τον παρουσιάζει σαν να έχει περισσότερη δύναμη από ό,τι πραγματικά έχει. Δεν υπάρχει καμία βιβλική υποστήριξη για την ιδέα ότι οι αμαρτωλοί οφείλουν κάτι στον οτιδήποτε στον Σατανά, από την άλλη σε όλη τη Αγία Γραφή βλέπουμε ότι ο Θεός είναι αυτός που απαιτεί μια πληρωμή για την αμαρτία.
Η Θεωρία της Ανακεφαλαίωσης (Recapitulation Theory): Αυτή η θεωρία αναφέρει ότι η εξιλέωση του Χριστού έχει αναστρέψει την πορεία της ανθρωπότητας από την ανυπακοή στην υπακοή. Πιστεύει ότι η ζωή του Χριστού ανακεφαλαιώνει όλα τα στάδια της ανθρώπινης ζωής και έτσι αντιστρέφει την πορεία της ανυπακοής που ξεκίνησε ο Αδάμ. Αυτή η θεωρία δεν μπορεί να υποστηριχθεί βιβλικά.
Δραματική Θεωρία (Dramatic Theory): Αυτή η άποψη θεωρεί την εξιλέωση του Χριστού ως την εξασφάλιση της νίκης σε μια θεία σύγκρουση μεταξύ καλού και κακού και εξασφαλίζει την απελευθέρωση του ανθρώπου από τη υποδούλωση στον Σατανά. Η σημασία του θανάτου του Χριστού ήταν να εξασφαλίσει τη νίκη του Θεού πάνω στον Σατανά και να προσφέρει έναν τρόπο στο να σωθεί ο κόσμος από την υποδούλωση του στο κακό.
Η Μυστικιστική Θεωρία (Mystical Theory): Η μυστικιστική θεωρία θεωρεί την εξιλέωση του Χριστού ως έναν θρίαμβο πάνω στην δική Του αμαρτωλή φύση, μέσω της δύναμης του Αγίου Πνεύματος. Όσοι πιστεύουν σε αυτήν την άποψη πιστεύουν ότι η γνώση αυτού θα επηρεάσει μυστικιστικά τον άνθρωπο και θα ξυπνήσει την επίγνωσή του για την "συνείδηση του Θεού". Πιστεύουν επίσης ότι η πνευματική κατάσταση του ανθρώπου δεν είναι αποτέλεσμα της αμαρτίας, αλλά απλώς έλλειψη της "συνείδησης του Θεού". Αυτό ξεκάθαρα είναι κάτι το μη βιβλικό. Για να ενστερνιστούμε κάτι τέτοιο, πρέπει να πιστέψουμε ότι ο Χριστός είχε αμαρτωλή φύση, ενώ η Γραφή είναι σαφής ότι ο Ιησούς ήταν ο τέλειος Θεός-άνθρωπος, αναμάρτητος σε κάθε πτυχή της φύσης Του (Εβραίους 4:15).
Θεωρία της Ηθικής Επιρροής (Moral Influence Theory): Αυτή είναι η πεποίθηση ότι η εξιλέωση του Χριστού είναι μια επίδειξη της αγάπης του Θεού που γίνεται η αιτία η καρδιά του ανθρώπου να μαλακώσει και να μετανοήσει. Όσοι υποστηρίζουν αυτή την άποψη πιστεύουν ότι ο άνθρωπος είναι πνευματικά ασθενής και χρειάζεται βοήθεια και ότι ο άνθρωπος συγκινείται και φτάνει στο σημείο να δεχθεί τη συγχώρεση του Θεού βλέποντας την αγάπη Του για τον άνθρωπο. Πιστεύουν ότι ο σκοπός και η σημασία του θανάτου του Χριστού ήταν να δείξει την αγάπη του Θεού προς τους ανθρώπους. Παρόλο που είναι ολοφάνερο ότι η εξιλέωση του Χριστού είναι το απόλυτο παράδειγμα της αγάπης του Θεού, η συγκεκριμένη θεωρία είναι μη βιβλική διότι αρνείται την αληθινή πνευματική κατάσταση του ανθρώπου, "Ήσασταν κι εσείς άλλοτε πνευματικά νεκροί εξαιτίας των παραπτωμάτων και των αμαρτιών σας." (Εφεσίους 2:1) — και αρνείται ότι ο Θεός απαιτεί μια πληρωμή για την αμαρτία. Αυτή η άποψη για την εξιλέωση του Χριστού αφήνει την ανθρωπότητα χωρίς την πραγματική θυσία ή την πληρωμή για την αμαρτία.
Παραδειγματική Θεωρία (Example Theory): Αυτή η άποψη θεωρεί την εξιλέωση του Χριστού ως απλή παροχή ενός παραδείγματος πίστης και υπακοής για να εμπνεύσει τον άνθρωπο να είναι υπάκουος στον Θεό. Όσοι ισχυρίζονται αυτή την άποψη πιστεύουν ότι ο άνθρωπος είναι πνευματικά ζωντανός και ότι η ζωή και η εξιλέωση του Χριστού ήταν απλώς ένα παράδειγμα αληθινής πίστης και υπακοής και πρέπει να χρησιμεύει ως έμπνευση για τους ανθρώπους, ώστε να ζουν μια παρόμοια ζωή πίστης και υπακοής. Αυτή η θεωρία και η θεωρία της ηθικής επιρροής είναι παρόμοιες στο ότι αμφότερες αμφισβητούν ότι η δικαιοσύνη του Θεού απαιτεί στην πραγματικότητα πληρωμή για την αμαρτία και ότι ο θάνατος του Χριστού στο σταυρό ήταν αυτή η πληρωμή. Η κύρια διαφορά μεταξύ της θεωρίας της ηθικής επιρροής και της παραδειγματικής θεωρίας είναι ότι η θεωρία της ηθικής επιρροής λέει ότι ο θάνατος του Χριστού μας διδάσκει πόσο πολύ ο Θεός μας αγαπά και ενώ η παραδειγματική θεωρία λέει ότι ο θάνατος του Χριστού διδάσκει το πώς να ζούμε. Φυσικά, είναι αλήθεια ότι ο Χριστός είναι ένα παράδειγμα για να ακολουθήσουμε, ακόμα και με τον θάνατό Του, αλλά η παραδειγματική θεωρία αποτυγχάνει να αναγνωρίσει την πραγματική πνευματική κατάσταση του ανθρώπου και ότι η δικαιοσύνη του Θεού απαιτεί μια πληρωμή για την αμαρτία, κάτι που ο άνθρωπος δεν μπορεί από μόνος του να πληρώσει.
Εμπορική Θεωρία (Commercial Theory): Η εμπορική θεωρία βλέπει την εξιλέωση του Χριστού ως υπεύθυνη στο να αποδώσει άπειρη τιμή στον Θεό. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα ο Θεός να δώσει στον Χριστό μια ανταμοιβή που δεν την χρειαζόταν και ο Χριστός μεταβίβασε αυτή την ανταμοιβή στον άνθρωπο. Αυτοί που πιστεύουν σε αυτή τη θεωρία, πιστεύουν ότι η πνευματική κατάσταση του ανθρώπου είναι το να απαξιώνει τον Θεό αλλά και τον θάνατο του Χριστού, ο οποίος απέδωσε άπειρη τιμή στον Θεό, ώστε να μπορεί να εφαρμοστεί στους αμαρτωλούς για σωτηρία. Αυτή η θεωρία, όπως και πολλές άλλες, αρνείται την πραγματική πνευματική κατάσταση των μη αναγεννημένων αμαρτωλών και την ανάγκη τους για μια καινούργια φύση, η οποία διατίθεται μόνο διαμέσου του Ιησού Χριστού (Β' Κορινθίους 5:17).
Κυβερνητική Θεωρία (Governmental Theory): Αυτή η θεωρία βλέπει την εξιλέωση του Χριστού ως επίδειξη της μεγάλης υπόληψης του Θεού για το νόμο Του και της συμπεριφοράς Του απέναντι στην αμαρτία. Διαμέσου του θανάτου του Χριστού ο Θεός έχει λόγο να συγχωρήσει τις αμαρτίες εκείνων που μετανοούν και αποδέχονται τον αντικαταστατικό θάνατο του Χριστού. Αυτοί που πιστεύουν σε αυτή τη θεωρία, πιστεύουν ότι η πνευματική κατάσταση του ανθρώπου είναι σαν να παραβίασε τον ηθικό νόμο του Θεού και ότι η σημασία του θανάτου του Χριστού ήταν να υποκατάστατο για την ποινή της αμαρτίας. Επειδή ο Χριστός πλήρωσε το χρέος της αμαρτίας, είναι δυνατό για τον Θεό νομίμως να συγχωρήσει εκείνους που δέχονται τον Χριστό ως αντικαταστάτη τους. Η άποψη αυτή υπολείπεται στο ότι δεν διδάσκει ότι ο Χριστός πλήρωσε πραγματικά για το χρέος των πραγματικών αμαρτιών οποιουδήποτε ανθρώπου, αλλά αντ' αυτού ο πόνος και η ταλαιπωρία Του απλά έδειξε στην ανθρωπότητα ότι οι νόμοι του Θεού είχαν σπάσει και ότι κάποιο χρέος πληρώθηκε.
Θεωρία της Ποινικής Αντικατάστασης (Penal Substitution Theory): Αυτή η θεωρία θεωρεί την εξιλέωση του Χριστού ως μια αντιπροσωπευτική, αντικαταστατική θυσία που ικανοποίησε τις απαιτήσεις της δικαιοσύνης του Θεού πάνω στην αμαρτία. Με την θυσία Του, ο Χριστός πλήρωσε το χρέος της αμαρτίας του ανθρώπου, φέρνοντας τη συγχώρεση, αποδίδοντας τη δικαιοσύνη και συμφιλιώνοντας τον άνθρωπο με τον Θεό. Αυτοί που πιστεύουν σε αυτή τη θεωρία, πιστεύουν ότι κάθε πτυχή του ανθρώπου — το μυαλό, η θέληση και τα συναισθήματά του — έχουν διαφθαρεί από την αμαρτία και ότι ο άνθρωπος είναι απόλυτα κατακερματισμένος και πνευματικά νεκρός. Αυτή η θεωρία υποστηρίζει ότι ο θάνατος του Χριστού πλήρωσε το χρέος για την αμαρτία και ότι μέσω της πίστης ο άνθρωπος μπορεί να δεχτεί την αντικατάσταση εν Χριστώ ως λύτρα για την αμαρτία. Αυτή η οπτική της εξιλέωσης συμβαδίζει με μεγαλύτερη ακρίβεια με τη Γραφή όσον αφορά για την αμαρτία, τη φύση του ανθρώπου και τα αποτελέσματα του θανάτου του Χριστού στο σταυρό.
English
Ποιες είναι οι διάφορες θεωρίες για την εξιλέωση;
