Ερώτηση
Τι είναι η Θεία Πρόνοια;
Απάντηση
Θεία Πρόνοια είναι το μέσο με το οποίο και διαμέσου του οποίου ο Θεός κυβερνά τα πάντα στο σύμπαν. Το δόγμα της θείας πρόνοιας ισχυρίζεται ότι ο Θεός έχει τον πλήρη έλεγχο των πάντων. Αυτό συμπεριλαμβάνει ολόκληρο το σύμπαν (Ψαλμοί 103:19), τον υλικό κόσμο (Κατά Ματθαίου 5:45), τα ζητήματα των εθνών (Ψαλμοί 66:7), την γέννηση και το πεπρωμένο των ανθρώπων (Γαλάτες 1:15), τις ανθρώπινες επιτυχίες και αποτυχίες (Κατά Λουκά 1:52), και την προστασία του λαού Του (Ψαλμοί 4:8). Αυτό το δόγμα αυτό έρχεται σε άμεση αντίθεση με την ιδέα ότι το σύμπαν διέπεται από την τύχη ή τη μοίρα.
Ο σκοπός, ή ο στόχος, της Θείας Πρόνοιας είναι να φέρει εις πέρας το θέλημα του Θεού. Για να εξασφαλίσει ότι οι σκοποί Του πληρούνται, ο Θεός κυβερνά τις υποθέσεις των ανθρώπων και εργάζεται μέσω της φυσικής τάξης των πραγμάτων. Οι νόμοι της φύσης δεν είναι τίποτα περισσότερο από μια απεικόνιση του Θεού στη λειτουργία του σύμπαντος. Οι νόμοι της φύσης δεν έχουν καμία εγγενή ισχύ, ούτε λειτουργούν ανεξάρτητα. Οι νόμοι της φύσης είναι οι κανόνες και οι αρχές που ο Θεός έθεσε σε ισχύ για να ρυθμίσει πώς θα λειτουργούν τα πράγματα.
Το ίδιο ισχύει και για την ανθρώπινη επιλογή. Κατά κάποιο τρόπο δεν είμαστε ελεύθεροι να επιλέξουμε ή να δράσουμε εκτός του θελήματος του Θεού. Ό,τι κάνουμε και ό,τι επιλέγουμε είναι σε πλήρη συμφωνία με το θέλημα του Θεού — ακόμη και οι αμαρτωλές μας επιλογές (Γένεση 50:20). Ουσιαστικά ο Θεός ελέγχει τις επιλογές και τις πράξεις μας (Γένεση 45:5; Δευτερονόμιο 8:18; Παροιμίες 21:1), αλλά το κάνει με τέτοιο τρόπο ώστε να μην παραβιάζει την ευθύνη μας ως ελεύθερους ηθικούς αντιπροσώπους, ούτε να αναιρεί την πραγματικότητα των επιλογών μας.
Το δόγμα της θείας πρόνοιας μπορεί επιγραμματικά να συνοψιστεί ως εξής: "Ο Θεός στο απώτερο αιώνιο παρελθόν, σύμφωνα με το δικό Του θέλημα, διόρισε όλα όσα θα συμβούν, αλλά σε καμία περίπτωση δεν είναι ο Θεός ο πρωτουργός της αμαρτίας, ούτε καταργείται η ανθρώπινη ευθύνη". Ο κύριος τρόπος με τον οποίο ο Θεός πραγματοποιεί το θέλημά Του είναι μέσω δευτερογενών αιτιών (π.χ., νόμοι της φύσης, ανθρώπινη επιλογή). Με άλλα λόγια, ο Θεός εργάζεται έμμεσα διαμέσου αυτών των δευτερογενών αιτιών για να πραγματοποιήσει το θέλημα Του.
Ο Θεός μερικές φορές επίσης, εργάζεται άμεσα για να πραγματοποιήσει το θέλημά Του. Αυτά τα έργα είναι αυτά που ονομάζουμε θαύματα (π.χ., υπερφυσικά γεγονότα σε αντίθεση με τα φυσικά). Ένα θαύμα είναι όταν ο Θεός παρακάμπτει, για ένα σύντομο χρονικό διάστημα, τη φυσική τάξη των πραγμάτων για να πραγματοποιήσει το θέλημα και το σκοπό Του. Δύο παραδείγματα από το βιβλίο των Πράξεων χρησιμεύουν για να επισημάνουν πώς ο Θεός εργάζεται άμεσα και έμμεσα για να πραγματοποιήσει το θέλημά Του. Στις Πράξεις 9 βλέπουμε τη μεταμόρφωση του Σαούλ από την Ταρσό. Κάτω από ένα εκτυφλωτικό φως και μια φωνή που μόνο ο Σαούλ / Παύλος άκουσε, ο Θεός άλλαξε τη ζωή του για πάντα. Ήταν το θέλημα του Θεού να χρησιμοποιήσει τον Παύλο για να εκπληρώσει περαιτέρω το θέλημά Του και ήταν ο Θεός που χρησιμοποίησε άμεσα μέσα για να μεταστρέψει τον Παύλο. Μιλήστε με οποιονδήποτε μεταστράφηκε στο Χριστιανισμό και το πιο πιθανόν ποτέ να μην ακούσετε μια τέτοια ιστορία. Οι περισσότεροι από εμάς ερχόμαστε στον Χριστό ακούγοντας ένα κήρυγμα, ή διαβάζοντας ένα βιβλίο ή κατόπιν επίμονης μαρτυρίας ενός φίλου ή μέλους της οικογένειας. Εκτός αυτού, υπάρχουν συνήθως περιστάσεις στη ζωή που προετοιμάζουν τον δρόμο — απώλεια εργασίας, απώλεια μέλους της οικογένειας, αποτυχημένος γάμος, εξαρτήσεις. Η μεταστροφή του Παύλου ήταν άμεση και υπερφυσική.
Στις Πράξεις 16:6-10, βλέπουμε τον Θεό να πραγματοποιεί έμμεσα το θέλημά Του. Διαδραματίζεται κατά τη διάρκεια του δεύτερου ιεραποστολικού ταξιδιού του Παύλου. Ο Θεός ήθελε ο Παύλος και οι συνοδοιπόροι του να πάνε στην Τρωάδα, αλλά όταν ο Παύλος αναχώρησε από την Αντιόχεια της Πισιδίας, σκόπευε να πάει ανατολικά στην Ασία. Η Βίβλος λέει ότι το Άγιο Πνεύμα τους απαγόρευσε να κηρύξουν τον λόγο στην Ασία. Τότε προσπάθησαν να πάνε δυτικά στη Βιθυνία, αλλά το Πνεύμα του Χριστού τους εμπόδισε, έτσι κατέληξαν να οδεύουν προς την Τρωάδα. Αυτά γράφτηκαν εκ των υστέρων, αλλά τη δεδομένη στιγμή θα υπήρχαν λογικές εξηγήσεις ως προς το γιατί δεν μπορούσαν να πάνε σε αυτές τις δύο περιοχές. Ωστόσο, μετά από τα γεγονότα, συνειδητοποίησαν ότι ήταν ο Θεός που κατεύθυνε τα βήματά τους σύμφωνα με το θέλημά Του — αυτό είναι πρόνοια. Στις Παροιμίες 16:9 μιλάει γι' αυτό: "Η καρδιά τού ανθρώπου σχεδιάζει τον δρόμο του· όμως, ο Κύριος κατευθύνει τα βήματά του".
Από τη άλλη, υπάρχουν κι αυτοί που θα πουν ότι η ιδέα ενός Θεού που κατευθύνει άμεσα ή έμμεσα όλα τα πράγματα καταστρέφει κάθε δυνατότητα ελεύθερης βούλησης. Εάν ο Θεός έχει τον πλήρη έλεγχο, πώς μπορούμε να είμαστε πραγματικά ελεύθεροι στις αποφάσεις που παίρνουμε; Με άλλα λόγια, για να έχει νόημα η ελεύθερη βούληση, πρέπει να υπάρχουν κάποια πράγματα που είναι έξω από την κυρίαρχη εξουσία του Θεού — π.χ., το απρόβλεπτο της ανθρώπινης επιλογής. Ας υποθέσουμε για χάρη της συζήτησης ότι αυτό είναι αλήθεια. Τότε τι? Εάν ο Θεός δεν έχει τον πλήρη έλεγχο όλων των απρόβλεπτων, τότε πώς θα μπορούσε να εγγυηθεί τη σωτηρία μας; Ο Παύλος λέει στην Φιλιππησίους 1:6 ότι "ότι εκείνος που άρχισε σε σας ένα καλό έργο, θα το επιτελέσει μέχρι την ημέρα τού Ιησού Χριστού". Αν ο Θεός δεν έχει τον πλήρη έλεγχο, τότε αυτή η υπόσχεση και όλες οι άλλες βιβλικές υποσχέσεις, είναι άκυρες. Δεν θα μπορούσαμε να έχουμε πλήρη σιγουριά ότι το καλό έργο της σωτηρίας που ξεκίνησε μέσα μας θα ολοκληρωθεί.
Επιπλέον, αν ο Θεός δεν έχει τον πλήρη έλεγχο, τότε δεν είναι κυρίαρχος και αν δεν είναι κυρίαρχος τότε δεν είναι Θεός. Έτσι, το τίμημα της διατήρησης των απρόβλεπτων έξω από τον έλεγχο του Θεού, οδηγεί σε ένα Θεό που δεν είναι καθόλου Θεός. Και αν η "ελεύθερη" βούλησή μας μπορεί να αντικαταστήσει τη θεία πρόνοια, τότε ποιος τελικά είναι ο Θεός; Εμείς είμαστε σ' αυτή την περίπτωση. Προφανώς αυτό είναι απαράδεκτο για όποιον έχει χριστιανική και βιβλική θεώρηση του κόσμου. Η θεϊκή πρόνοια δεν καταστρέφει την ελευθερία μας. Αντιθέτως, η θεία πρόνοια είναι αυτή που μας δίνει τη δυνατότητα να χρησιμοποιήσουμε σωστά αυτή την ελευθερία.
English
Τι είναι η Θεία Πρόνοια;
