Ερώτηση
Ποιοι είναι οι εκλεκτοί του Θεού;
Απάντηση
Με λόγια απλά, οι «εκλεκτοί του Θεού» είναι εκείνοι τους οποίους ο Θεός έχει προορίσει προς σωτηρία. Αποκαλούνται οι «εκλεκτοί» διότι η λέξη αυτή δηλώνει την έννοια της εκλογής. Κάθε τέσσερα χρόνια ψηφίζουμε πρωθυπουργό, δηλαδή εκλέγουμε ποιος θα κυβερνήσει. Το ίδιο ισχύει με τον Θεό για τους ανθρώπους που θα σωθούν· ο Θεός επιλέγει αυτούς που θα σωθούν. Αυτοί είναι οι εκλεκτοί του Θεού.
Με αυτά τα στοιχεία, η ιδέα του Θεού που εκλέγει εκείνους που θα σωθούν δεν είναι αμφιλεγόμενη. Αυτό που είναι αμφιλεγόμενο είναι το πώς και με ποιο τρόπο ο Θεός εκλέγει αυτούς που θα σωθούν. Δύο κύριες απόψεις έχουν εκφραστεί μέσα στην Ιστορία της Εκκλησίας σχετικά με το δόγμα της εκλογής (ή του προορισμού). Η μία άποψη, που θα την αποκαλέσουμε προφητική ή άποψη της πρόγνωσης, διδάσκει ότι ο Θεός, μέσω της παντογνωσίας Του γνωρίζει αυτούς που στο πέρασμα του χρόνου εκλέγουν με την ελεύθερη βούλησή τους να εμπιστευθούν τον Ιησού Χριστό για τη σωτηρία τους. Με βάση αυτήν τη θεία πρόγνωση, ο Θεός εκλέγει αυτά τα πρόσωπα «πριν τη δημιουργία του κόσμου» (Εφεσίους 1:4). Η άποψη αυτή είναι αποδεκτή από την πλειονότητα των Αμερικανών ευαγγελικών.
Η δεύτερη κύρια άποψη είναι η αυγουστίνεια, που διδάσκει ουσιαστικά ότι ο Θεός όχι μόνο εκλέγει εκείνους που θα πιστέψουν στον Ιησού Χριστό αλλά επίσης εκλέγει να δώσει σ’ αυτά τα πρόσωπα την πίστη για να πιστέψουν στον Χριστό. Με άλλα λόγια, η εκλογή του Θεού προς σωτηρία δεν βασίζεται στην πρόγνωση της πίστης κάποιου αλλά στην ελεύθερη, κυρίαρχη χάρη του Παντοδύναμου Θεού. Ο Θεός εκλέγει ανθρώπους προς σωτηρία, και οι άνθρωποι αυτοί στον καιρό τους θα έρθουν με πίστη στον Χριστό επειδή ο Θεός τους έχει εκλέξει.
Η διαφορά συνοψίζεται στο εξής: ποιος αποφασίζει απόλυτα στη σωτηρία-ο Θεός ή ο άνθρωπος; Σύμφωνα με την πρώτη άποψη (της πρόγνωσης), ο άνθρωπος έχει τον έλεγχο· η ελεύθερη βούλησή του είναι κυρίαρχη και γίνεται ο καθοριστικός παράγοντας για την εκλογή του Θεού. Ο Θεός μπορεί να παρέχει τον τρόπο της σωτηρίας δια του Ιησού Χριστού αλλά ο άνθρωπος πρέπει να εκλέξει τον Χριστό για τον εαυτό του, προκειμένου η σωτηρία να πραγματοποιηθεί. Η άποψη αυτή καθιστά τον Θεό ολοκληρωτικά αδύναμο και τον αποστερεί από την κυριαρχία Του. Η άποψη αυτή θέτει τον Δημιουργό στο έλεος του δημιουργήματος· αν ο Θεός θέλει τους ανθρώπους να φτάσουν στον Ουρανό, πρέπει να ελπίσει ότι ο άνθρωπος θα εκλέξει ελεύθερα τον τρόπο της σωτηρίας που Εκείνος έχει καθορίσει. Στην πραγματικότητα, η προφητική άποψη της εκλογής δεν αποτελεί καθόλου άποψη εκλογής, διότι ο Θεός δεν εκλέγει πραγματικά-απλά επιβεβαιώνει. Είναι ο άνθρωπος αυτός που εκλέγει απολύτως.
Κατά την αυγουστίνεια άποψη ο Θεός έχει τον έλεγχο. Είναι Αυτός που με τη δική Του κυρίαρχη θέληση, εκλέγει ελεύθερα εκείνους που θα σώσει. Όχι μόνο εκλέγει αυτούς που θα σώσει αλλά αληθινά πραγματοποιεί τη σωτηρία τους. Δεν κάνει απλά δυνατή τη σωτηρία αλλά ο Θεός εκλέγει εκείνους που θα σώσει και κατόπιν τους σώζει. Η άποψη αυτή θέτει τον Θεό στη σωστή θέση Του ως Δημιουργού και Κυρίαρχου.
Η αυγουστίνεια άποψη έχει τα δικά της προβλήματα. Οι κριτικοί της ισχυρίζονται ότι αυτή η άποψη στερεί τον άνθρωπο από την ελεύθερη βούλησή του. Αν ο Θεός εκλέγει εκείνους που θα σωθούν, τότε τι διαφορά κάνει στον άνθρωπο η πίστη του; Γιατί να κηρύξουμε το ευαγγέλιο; Επιπλέον, αν ο Θεός εκλέγει σύμφωνα με την κυρίαρχη θέλησή Του, τότε πώς μπορούμε να είμαστε υπεύθυνοι για τις πράξεις μας; Όλες αυτές είναι σωστές και δικαιολογημένες ερωτήσεις που χρειάζεται ν’ απαντηθούν. Μια καλή περικοπή που απαντά σ’ αυτά τα ερωτήματα είναι η Ρωμαίους 9, η πλέον βαθιά περικοπή που ασχολείται με την κυριαρχία του Θεού στην εκλογή.
Το πλαίσιο του κειμένου ρέει από το Ρωμαίους 8, που καταλήγει σε μια μεγάλη κλίμακα δοξολογίας: «Κι είμαι πραγματικά βέβαιος πως ούτε θάνατος ούτε ζωή ούτε άγγελοι ούτε άλλες ουράνιες δυνάμεις ούτε παρόντα ούτε μέλλοντα ούτε κάτι άλλο είτε στον ουρανό είτε στον άδη ούτε κανένα άλλο δημιούργημα θα μπορέσουν ποτέ να μας χωρίσουν από την αγάπη του Θεού για μας, όπως αυτή φανερώθηκε στο πρόσωπο του Ιησού Χριστού του Κυρίου μας.» (Ρωμαίους 8:38-39). Αυτό οδηγεί τον Παύλο να θεωρήσει το πώς ένας Ιουδαίος θ’ ανταποκρινόταν σ’ αυτήν τη δήλωση. Ενώ ο Ιησούς ήρθε για τα χαμένα παιδιά του Ισραήλ κι ενώ η πρώτη εκκλησία αποτελείτο κυρίως από Ιουδαίους, το ευαγγέλιο απλωνόταν πιο γρήγορα μεταξύ των εθνικών παρά ανάμεσα στους Ιουδαίους. Στην πραγματικότητα, οι Ιουδαίοι αντιμετώπισαν το ευαγγέλιο ως μια πέτρα πάνω στην οποία κάποιος σκοντάφτει (Α΄ Κορινθίους 1:23) και απέρριψαν τον Ιησού. Αυτό θα οδηγούσε τον μέσο Ιουδαίο να διερωτηθεί αν το σχέδιο του Θεού περί εκλογής έχει αποτύχει, από τη στιγμή που οι περισσότεροι Ιουδαίοι απορρίπτουν το ευαγγέλιο.
Ο Παύλος καθώς γράφει το Ρωμαίους 9, δείχνει συστηματικά ότι η κυρίαρχη εκλογή του Θεού έχει τεθεί σε ισχύ από την αρχή. Ξεκινά με μια πολύ σημαντική δήλωση: «δεν ταυτίζεται ο αληθινός Ισραήλ μ’ όλους όσοι κατάγονται από τον Ισραήλ» (Ρωμαίους 9:6). Αυτό σημαίνει πως όλοι οι άνθρωποι του εθνικού Ισραήλ (οι απόγονοι του Αβραάμ, του Ισαάκ και του Ιακώβ) δεν ανήκουν στον αληθινό Ισραήλ (τους εκλεκτούς του Θεού). Κάνοντας μια ανασκόπηση της Ιστορίας του Ισραήλ, ο Παύλος δείχνει ότι ο Θεός έκλεξε τον Ισαάκ και όχι τον Ισμαήλ, τον Ιακώβ και όχι τον Ησαύ. Στην περίπτωση που κάποιος σκεφτεί ότι ο Θεός έκλεξε τα πρόσωπα αυτά με βάση την πίστη ή τα καλά έργα που θα έκαναν στο μέλλον, προσθέτει, «Δεν είχαν γεννηθεί καλά-καλά τα παιδιά (Ιακώβ και Ησαύ), ούτε είχαν προφτάσει να κάνουν κάτι καλό ή κακό, όταν ο Θεός, για να φανεί πως το σχέδιό του εξαρτάται μόνο από την εκλογή του, πως εξαρτάται μόνο από αυτόν που καλεί κι όχι από τα έργα του ανθρώπου» (Ρωμαίους 9:11).
Σ’ αυτό το σημείο μπορεί κάποιος να μπει στον πειρασμό να κατηγορήσει τον Θεός για άδικη μεταχείριση. Ο Παύλος προλαμβάνει την κατηγορία αυτή στο εδάφιο 14 δηλώνοντας απλά ότι ο Θεός δεν είναι άδικος κατά κανένα τρόπο. «Θα δείξω έλεος σ’ όποιον θέλω να ελεήσω και θα φανώ σπλαχνικός σ’ όποιον θέλω να σπλαχνιστώ» (Ρωμαίους 9:15). Ο Θεός είναι κυρίαρχος πάνω στη Δημιουργία Του. Είναι ελεύθερος να εκλέξει εκείνους που θέλει να εκλέξει και είναι ελεύθερος να προσπεράσει εκείνους που θέλει να προσπεράσει. Το δημιούργημα δεν έχει το δικαίωμα να κατηγορήσει τον Δημιουργό ότι είναι άδικος. Η σκέψη καθ’ εαυτή ότι το δημιούργημα μπορεί να σταθεί να κρίνει τον Δημιουργό είναι παράλογη για τον Παύλο, και θα πρέπει έτσι να συμβαίνει με κάθε χριστιανό, επίσης. Η ισορροπία του Ρωμαίους 9 επιβεβαιώνει αυτό το σημείο.
Όπως αναφέρθηκε παραπάνω, υπάρχουν άλλες περικοπές που μιλούν σε μικρότερο βαθμό πάνω στο θέμα της εκλογής του Θεού (Ιωάννης 6:37-45 και Εφεσίους 1:3-14, για ν’ αναφέρουμε δύο). Το σημείο είναι ότι ο Θεός έχει ορίσει να λυτρώσει ένα υπόλοιπο της ανθρωπότητας. Αυτοί οι εκλεκτοί έχουν εκλεγεί πριν τη δημιουργία του κόσμου και η σωτηρία τους είναι πλήρης εν Χριστώ. Όπως λέει ο Παύλος, «Τους ήξερε από πριν, και τους προόρισε να γίνουν όμοιοι με τον Υιό του, έτσι που ο Χριστός να είναι ο πρώτος ανάμεσα σ’ ένα πλήθος από αδέρφια. Κι αυτούς που προόρισε, αυτούς και κάλεσε. Κι αυτούς που κάλεσε, τους έσωσε. Κι αυτούς που έσωσε, αυτούς τους δόξασε.» (Ρωμαίους 8:29-30)
English
Ποιοι είναι οι εκλεκτοί του Θεού;
