Ερώτηση
Υπάρχει μαρτυρία ότι ο Θεός απαντά στην προσευχή;
Απάντηση
Θα μπορούσαν ν' αναφερθούν αμέτρητες ιστορίες σχετικά με ασθένειες που θεραπεύτηκαν, επιτυχία σε εξετάσεις, μετάνοια που συνοδεύτηκε με συγχώρηση, σχέσεις που αποκαταστάθηκαν, πεινασμένα παιδιά που ταΐστηκαν, λογαριασμοί που πληρώθηκαν και ζωές και ψυχές σωσμένες μέσω της αποτελεσματικότητας της προσευχής. Έτσι, υπάρχει αρκετή μαρτυρία ότι ο Θεός απαντά στην προσευχή. Το πλείστον της μαρτυρίας όμως δεν έχει καταγραφεί και είναι προσωπική κι αυτό ενοχλεί πολλούς που θεωρούν τη «μαρτυρία» μόνο ως ό,τι μπορεί να παρατηρηθεί, νε μετρηθεί και να αναπαραχθεί.
Οι Γραφές διδάσκουν καθαρά ότι οι προσευχές απαντιούνται. Στην Ιακώβου5:16 λέει ότι «πολύ ισχύει η δέηση του δικαίου όταν τη θέσει σε ενέργεια» (ΛΟΓΟΥ). Ο Χριστός δίδαξε τους μαθητές Του «Αν μείνετε ενωμένοι μαζί μου, και τα λόγια μου μείνουν μέσα σας, θα ζητάτε ό,τι αν θέλετε, και θα γίνει σε σας» (Ιωάννης 15:7). Η Α΄ Ιωάννου3:22 απηχεί αυτήν την αλήθεια, πως «ό,τι αν ζητάμε το παίρνουμε απ' αυτόν, επειδή τηρούμε τις εντολές του και πράττουμε τα αρεστά μπροστά του».
Οι Γραφές επιπλέον είναι γεμάτες με ιστορίες προσευχών που απαντήθηκαν. Η προσευχή του Ηλία για φωτιά από τον Ουρανό (Β΄ Βασιλέων 1:12), η προσευχή του Εζεκία για απελευθέρωση (Β΄ Βασιλέων 19:19), και η προσευχή των αποστόλων για θάρρος (Πράξεις 4:29) είναι μόνο τρία παραδείγματα. Από τη στιγμή που οι αφηγήσεις αυτές γράφτηκαν από αυτόπτες μάρτυρες των γεγονότων αποτελούν καθαρή μαρτυρία προσευχών που απαντήθηκαν. Θα μπορούσε βέβαια ν' αντιτείνει κάποιος ότι οι Γραφές δεν δίνουν μαρτυρία που παρατηρήθηκε από «επιστημονική» πλευρά. Καμία, όμως, δήλωση των Γραφών δεν έχει ποτέ διαψευσθεί οριστικά, έτσι, δεν υπάρχει λόγος ν' αμφιβάλουμε για τη μαρτυρία της. Στην πραγματικότητα, ο χαρακτηρισμός κάποιου είδους μαρτυρίας ως «επιστημονικός» και κάποιου άλλου ως «μη επιστημονικός» προκαλεί σύγχυση και είναι τεχνητός στην καλύτερη των περιπτώσεων. Μια τέτοια διάκριση μπορεί να γίνει μόνο εκ των προτέρων, δηλαδή πριν την αξιολόγηση των δεδομένων. Με άλλα λόγια, η επιλογή της αξιολόγησης της αποτελεσματικότητας της προσευχής, στο φως, μόνο, της παρατηρούμενης μαρτυρίας, δεν είναι μια επιλογή που υπαγορεύεται από τα δεδομένα αλλά από προϋπάρχουσες φιλοσοφικές δεσμεύσεις. Όταν αυτός ο αυθαίρετος περιορισμός αρθεί, τα βιβλικά δεδομένα μιλούν καθαρά περί αυτών.
Σε κάποιες περιπτώσεις μια ομάδα ερευνητών διενεργεί μια επιστημονική μελέτη σχετικά με την αποτελεσματικότητα της προσευχής. Τα ευρήματά τους δείχνουν συνήθως ότι η προσευχή δεν ασκεί επίδραση (ή ακόμη και αρνητική επιρροή), για παράδειγμα, στο κατά μέσον όρο χρονικό διάστημα θεραπείας των ανθρώπων υπό ιατρική φροντίδα. Πώς θα πρέπει να θεωρήσουμε τ' αποτελέσματα τέτοιων μελετών; Υπάρχουν βιβλικοί λόγοι για αναπάντητες προσευχές;
Ο Ψαλμός 66:18 λέει, «αν θωρούσα αδικία στην καρδιά μου, ο Κύριος δεν θα άκουγε». Παρομοίως, η Α΄ Ιωάννου 5:15 συνδέει τη λήψη αυτού που ζητούμε με την υπακοή στις εντολές του Θεού. Ο Ιάκωβος σημειώνει πως «ζητάτε, και δεν παίρνετε, επειδή ζητάτε με κακή πρόθεση, για να δαπανήσετε στις ηδονές σας» (4:3). Έτσι, δύο λόγοι αναπάντητης προσευχής είναι η αμαρτία που δεν εξομολογείται και τα εσφαλμένα κίνητρα.
Ένας άλλος λόγος για αναπάντητη προσευχή είναι η έλλειψη πίστης: «Ας ζητάει, όμως, με πίστη, χωρίς να διστάζει καθόλου· επειδή, αυτός που διστάζει μοιάζει με κύμα της θάλασσας, που κινείται από τους ανέμους και συνταράζεται. Επειδή, ας μη νομίζει ο άνθρωπος εκείνος ότι θα πάρει κάτι από τον Κύριο.» (Ιακώβου 1:6-7) Η Εβραίους 11:6 επίσης ορίζει την πίστη ως απαραίτητη συνθήκη για τη σχέση μας με τον Θεό, κάτι που πάντοτε μεσολαβεί μέσω της προσευχής στο όνομα του Χριστού: «Άλλωστε, χωρίς πίστη είναι αδύνατο να ευαρεστήσει κανείς τον Θεό, αφού εκείνος που πλησιάζει τον Θεό πρέπει να πιστεύει στην ύπαρξή του και ότι ανταμείβει εκείνους που τον αναζητούνε.» (ΛΟΓΟΥ). Η πίστη, συνεπώς, είναι απαραίτητη για ν' απαντηθεί η προσευχή.
Τελικά, μερικοί κριτικοί του χριστιανισμού δέχονται την άποψη πως από τη στιγμή που ο Χριστός καθοδηγεί τους μαθητές Του να «ζητούν ό,τι θέλουν», όλες οι προσευχές θα πρέπει ν' απαντιούνται. Τέτοιες κριτικές, όμως, αγνοούν πλήρως τις συνθήκες της υπόσχεσης στο πρώτο μέρος του εδαφίου: «αν μείνετε ενωμένοι με μένα και τα λόγια μου μείνουν μέσα σας». Αυτή είναι σίγουρα μια συνταγή για προσευχή μέσα στο θέλημα του Θεού· με άλλα λόγια, η γνήσια προσευχή που ο Θεός πάντοτε απαντά είναι, πραγματικά, αυτό το είδος που ζητά, άμεσα ή έμμεσα, να γίνει το θέλημα του Θεού. Το θέλημα του αιτούντος είναι δευτερεύον. Έτσι προσευχήθηκε ο Χριστός στη Γεθσημανή (Λουκάς 22:42). Η ταπεινή προσευχή της πίστης επιτρέπει στην προσευχή να λάβει την απάντηση «όχι»· καθένας που δεν προφέρει τέτοια προσευχή –καθένας που απαιτεί να λάβει απάντηση- δεν έχει το δικαίωμα να προσδοκά μια απάντηση.
Ένας άλλος λόγος που τόσο πολλές μελέτες αναφέρουν την αναποτελεσματικότητα της προσευχής είναι ότι είναι αδύνατο να εξαλείψεις τις μεταβλητές που συνδέονται με την πνευματική κατάσταση αυτών που προσεύχονται (είναι ο αιτών πιστός;), το κίνητρο με το οποίο προσεύχονται (είναι για να δώσουν μαρτυρία ή διότι το Άγιο Πνεύμα τους έχει εμπνεύσει να προσευχηθούν;), ο τρόπος με τον οποίο προσεύχονται (προσεύχονται μια τυποποιημένη προσευχή ή φέρνουν συνειδητά τα αιτήματά τους στον Θεό;), κ.ο.κ.
Ακόμη και αν όλα αυτοί οι παράγοντες μπορούσαν να εξαλειφθούν, ένα κυρίαρχο πρόβλημα θα παρέμενε: αν η προσευχή μπορούσε να δοκιμαστεί εμπειρικά και αναγκαζόταν να αποδώσει οριστικά αποτελέσματα, θα καθιστούσε περιττή την ανάγκη της πίστης. Δεν μπορούμε ν' «ανακαλύψουμε» τον Θεό μέσω πειραματικών παρατηρήσεων· Τον πλησιάζουμε με πίστη. Ο Θεός δεν είναι τόσο αδέξιος ώστε ν' αποκαλύψει τον εαυτό Του με τρόπους που δεν είχε ποτέ Του πρόθεση να χρησιμοποιήσει. «Άλλωστε, χωρίς πίστη είναι αδύνατο να ευαρεστήσει κανείς τον Θεό, αφού εκείνος που πλησιάζει τον Θεό πρέπει να πιστεύει στην ύπαρξή του και ότι ανταμείβει εκείνους που τον αναζητούνε.» Η πίστη είναι προαπαιτούμενο και έχει την προτεραιότητα.
Απαντά ο Θεός την προσευχή; Ρώτα κάθε πιστό και θα γνωρίσεις την απάντηση. Κάθε αλλαγμένη ζωή κάθε πιστού είναι απόδειξη ότι ο Θεός απαντά στην προσευχή.
English
Υπάρχει μαρτυρία ότι ο Θεός απαντά στην προσευχή;
