Ερώτηση
Ποιος είναι ο Χρυσούς Κανόνας;
Απάντηση
Χρυσούς Κανόνας ονομάστηκε μια συγκεκριμένη αρχή που δίδαξε ο Χριστός στην επί του Όρους Ομιλία. Η φράση «Χρυσούς Κανόνας» δεν υπάρχει στην Αγία Γραφή, όπως και η φράση «επί του Όρους Ομιλία» δεν υπάρχει. Οι τίτλοι αυτοί προστέθηκαν μεταγενέστερα από μεταφραστές της Βίβλου για να καταστεί η βιβλική μελέτη κάπως ευκολότερη. Η φράση «Χρυσούς Κανόνας» χρησιμοποιήθηκε αρχικά τον 16ο και 17ο αιώνα και αναφέρεται στην ορισμένη διδασκαλία του Χριστού.
Αυτό που αποκαλούμε Χρυσούς Κανόνας αναφέρεται στο Ματθαίος 7:12: «Λοιπόν, όλα όσα θέλετε να κάνουν σε σας οι άνθρωποι, έτσι κι εσείς να κάνετε σ' αυτούς· επειδή, αυτός είναι ο νόμος και οι προφήτες.» Ο Χριστός γνώριζε την ανθρώπινη καρδιά και τον εγωκεντρισμό της. Στο προηγούμενο εδάφιο περιγράφει, πραγματικά, τους ανθρώπους ως «πονηρούς» (εδάφιο 11). Ο Χρυσούς Κανόνας του Χριστού μας δίνει ένα πρότυπο με το οποίο ο εκ φύσεως εγωκεντρικός άνθρωπος μπορεί να μετρήσει τις πράξεις του: μεταχειρίσου ενεργητικά τους άλλους με τον τρόπο που τους αρέσει να τους αντιμετωπίζεις.
Η εγγλέζικη μετάφραση Standard Version μεταφράζει τον Χρυσού Κανόνας ως εξής: «Ό,τι θέλεις οι άλλοι να κάνουν σε σένα, κάνε το ίδιο εσύ σ' αυτούς, γιατί αυτός είναι ο Νόμος και οι Προφήτες.» Ο Χριστός συμπυκνώνει εξαίσια ολόκληρη την Παλαιά Διαθήκη σ' αυτήν τη μία αρχή, που την παίρνει από το Λευιτικό 19:18: «Δεν θα εκδικείσαι ούτε θα μνησικακείς ενάντια στους γιους του λαού σου· αλλά θα αγαπάς τον πλησίον σου, όπως τον εαυτό σου. Εγώ είμαι ο Κύριος.» Βλέπουμε και πάλι πως υπάρχει ο υπαινιγμός ότι οι άνθρωποι εκ φύσεως αγαπούν τον εαυτό τους και η εντολή χρησιμοποιεί αυτήν την ανθρώπινη ατέλεια ως σημείο έναρξης του πώς πρέπει ν' αντιμετωπίζουμε τους συνανθρώπους μας.
Οι άνθρωποι σε όλον τον κόσμο απαιτούν σεβασμό, αγάπη και εκτίμηση, είτε την αξίζουν είτε όχι. Ο Χριστός κατανόησε αυτήν την επιθυμία και την χρησιμοποίησε για να προωθήσει τη θεοσεβή συμπεριφορά. Θέλεις να σε σέβονται οι άλλοι; Τότε να τους σέβεσαι εσύ. Λαχταράς έναν καλό λόγο; Τότε λέγε καλά λόγια στους άλλους. «Μακάριο είναι το να δίνει κάποιος, μάλλον, παρά να παίρνει.» (Πράξεις 20:35). Ο Χρυσούς Κανόνας αποτελεί, ακόμη, τμήμα της δεύτερης μεγάλης εντολής, που ακολουθεί την πρώτη εντολή ν' αγαπάμε τον ίδιο τον Θεό (Ματθαίος 22:37–39).
Είναι ενδιαφέρον να σημειώσουμε σχετικά με τον Χρυσού Κανόνα, πως καμία άλλη θρησκεία ή φιλοσοφικό σύστημα δεν έχει κάτι παρόμοιο. Ο Χρυσούς Κανόνας του Χριστού δεν αποτελεί την «ηθική της αμοιβαιότητας» όπως ευρέως ενστερνίζονται οι μη χριστιανοί ηθικολόγοι. Συχνά, οι ορθολογιστές κριτικοί και οι κοσμικοί ανθρωπιστές επιχειρούν να αποκρύψουν τη μοναδικότητα του Χρυσού Κανόνα, λέγοντας πως πρόκειται για την κοινή ηθική που βρίσκεται σε όλες τις θρησκείες. Δεν είναι όμως αυτό αλήθεια. Η εντολή του Χριστού έχει μια λεπτή αλλά πολύ σημαντική διαφορά. Μια σύντομη επισκόπηση των ρητών των ανατολικών θρησκειών θα το καταστήσει σαφές:
• Κομφουκιανισμός: «Μην κάνεις στους άλλους αυτό που δεν θέλεις οι άλλοι να κάνουν σε σένα» (Ανάλεκτα 15:23)
• Ινδουισμός: «Αυτό είναι το επιστέγασμα του καθήκοντος: Μην κάνεις στους άλλους αυτό που θα σου προκαλούσε πόνο αν το έκαναν σε σένα» (Μαχαμπραράτα 5:1517)
• Βουδισμός: «Μην πληγώνεις τους άλλους με τρόπους που εσύ ο ίδιος τους θεωρείς επιβλαβείς» (Γιουνταναβάργκα 5:18)
Τα παραπάνω ρητά μοιάζουν με τον Χρυσού Κανόνα αλλά διατυπώνονται αρνητικά και βασίζονται στην παθητικότητα. Ο Χρυσούς Κανόνας του Χριστού είναι μια καταφατική εντολή, που μας καλεί να αγαπάμε ενεργητικά. Η ανατολική θρησκεία λέει, «άπεχε από του να πράξεις»· ο Χριστός λέει, «Κάνε!» Οι ανατολικές θρησκείες λένε πως αρκεί να κρατήσεις υπό έλεγχο την κακή σου συμπεριφορά· ο Χριστός λέει να βρεις τρόπους να δράσεις ευεργετικά. Εξαιτίας της «εσωστρεφούς» φύσης των μη χριστιανικών ρητών, έχουν χαρακτηριστεί ως ο «αργυρούς κανόνας».
Κάποιοι κατηγόρησαν τον Ιησού Χριστό πως «δανείστηκε» την ιδέα του Χρυσού Κανόνα από τις ανατολικές θρησκείες. Τα κείμενα, όμως, του κομφουκιανισμού, του ινδουισμού και του βουδισμού, που αναφέρθηκαν παραπάνω, γράφτηκαν όλα μεταξύ του 500 και του 400 π.Χ., το νωρίτερο. Ο Χριστός αντλεί τον Χρυσού Κανόνα από το Λευιτικό, γραμμένο περί 1450 π.Χ. Έτσι, η πηγή που χρησιμοποιεί ο Χριστός για τον Χρυσού Κανόνα προηγείται του «αργυρού κανόνα» κατά 1000 περίπου χρόνια. Ποιος λοιπόν «δανείστηκε» από ποιον;
Η εντολή της αγάπης είναι αυτή που ξεχωρίζει τη χριστιανική ηθική από αυτήν κάθε άλλης θρησκείας. Στην πραγματικότητα η πρωτιά της αγάπης της Αγίας Γραφής περιλαμβάνει τη ριζοσπαστική εντολή να αγαπάμε τους εχθρούς μας (Ματθαίος 5:43–44, σύγκρ. Έξοδος 23:4–5). Αυτό είναι ανήκουστο στις άλλες θρησκείες.
Η υπακοή του χριστιανού στην εντολή της αγάπης του πλησίον αποτελεί το σημάδι του αληθινού χριστιανού (Ιωάννης 13:35). Στην πραγματικότητα, οι χριστιανοί δεν μπορούν να ισχυριστούν πως αγαπούν τον Θεό αν δεν αγαπούν ενεργητικά τους άλλους ανθρώπους. «Αν κάποιος πει, ότι: Αγαπάω τον Θεό, όμως μισεί τον αδελφό του, είναι ψεύτης· επειδή, όποιος δεν αγαπάει τον αδελφό του, που τον είδε, τον Θεό που δεν τον είδε, πώς μπορεί να τον αγαπάει;» (Α΄ Ιωάννου 4:20). Ο Χρυσούς Κανόνας εμπεριέχει αυτήν την ιδέα και είναι μοναδικός στις ιουδαιοχριστιανικές Γραφές.
English
Ποιος είναι ο Χρυσούς Κανόνας;
