Ερώτηση
Ατομικισμός κατά συλλογικότητας – τι αναφέρει σχετικά η Αγία Γραφή;
Απάντηση
Ο ατομικισμός μπορεί να οριστεί ως η τοποθέτηση τών συμφερόντων τού ατόμου υπεράνω των συμφερόντων τής ομάδας. Η ιδέα τής συλλογικότητας προκρίνει τις ανάγκες τής ομάδας έναντι αυτών του ατόμου. Υπάρχουν ολόκληροι πολιτισμοί που κλίνουν προς μία από τις δύο αυτές φιλοσοφίες· οι ΗΠΑ, για παράδειγμα, έχουν ιστορικώς ενθαρρύνει τον ατομικισμό, ενώ η κουλτούρα τής Νότιας Κορέας τείνει περισσότερο προς την συλλογικότητα. Είναι το ένα καλύτερο ή χειρότερο από το άλλο από βιβλική θεώρηση; Η απάντηση δεν είναι ένα απλό «έτσι λέει ο Κύριος». Η αλήθεια είναι ότι η Γραφή περιέχει παραδείγματα και ατομικισμού και συλλογικότητας.
Ο ατομικισμός εστιάζει στο τι είναι καλύτερο για «μένα» να κάνω, ασχέτως της επίδρασης που αυτό θα έχει στην «ομάδα». Η συλλογικότητα εστιάζει στο τι είναι το καλύτερο για την «ομάδα», ασχέτως της επίδρασης που αυτό θα έχει στα άτομα τής ομάδας. Από βιβλική θεώρηση, καμία από τις δύο αυτές ιδεολογίες —όταν λαμβάνουν χώρα στο μέγιστο δυνατό— είναι αυτό που θέλει ο Θεός. Τελικώς, ο Θεός δημιούργησε τον άνθρωπο για την δόξα Του (Ησαΐας 43:7), και όχι για την δική του δόξα ή αυτήν κάποιου άλλου. Η θεοσεβής οπτική τών πραγμάτων είναι να κάνουμε αυτό που είναι το άριστο για τον Θεό και την βασιλεία Του (Ματθαίος 6:33α).
Υπάρχουν εδάφια στην Γραφή που απεικονίζουν σε κάποιο βαθμό την συλλογικότητα. Η ακούσια προφητεία τού Καϊάφα πως «μας συμφέρει να πεθάνει ένας άνθρωπος για χάρη τού λαού, και να μη χαθεί ολόκληρο το έθνος» (Ιωάννης 11:50) συνιστά μια περίπτωση συλλογικής σκέψης. Στην αρχέγονη εκκλησία στην Ιερουσαλήμ, οι άνθρωποι μοιράζονταν τους πόρους τους και έδιναν στους έχοντες ανάγκη ώστε να μην στερείται κάποιος των αναγκαίων ανάμεσά τους (Πράξεις 2:44-45, 4:32-35). Στην Β΄ Κορινθίους 8:12-14, ο Παύλος ενθαρρύνει την εκκλησία στην Κόρινθο να βοηθήσει οικονομικά την εκκλησία στην Ιερουσαλήμ «ώστε να γίνει ισότητα» (εδάφιο 14). Να σημειώσουμε πως το κλειδί στα παραδείγματα αυτά είναι πως οι άνθρωποι που έδωσαν είχαν την δυνατότητα τής επιλογής στο ζήτημα αυτό. Εδωσαν επειδή και μόνο το ήθελαν (Πράξεις 5:4). Κανένας δεν αναγκάστηκε να διαθέσει τους πόρους του προς όφελος τών πολλών, αλλά έδωσαν από αγάπη με την δική τους θέληση για τον Κύριο και την εκκλησία. Το πρόσωπο που έδινε προς όφελος τών πολλών ευλογείτο και αυτό (Β΄ Κορινθίους 9:6-8). Η αρχή αυτή της βασιλείας τού Θεού περιέχει κάποια στοιχεία συλλογικότητας αλλά την υπερβαίνει. Το κίνητρο τής υπηρεσίας μας στην εκκλησία δεν είναι απλώς να ωφεληθεί η εκκλησία ως συλλογικό σώμα· είναι να ευαρεστήσουμε τον Θεό (Εβραίους 13:16).
Υπάρχουν άλλα εδάφια στην Γραφή που απεικονίζουν την αξία και τη σημασία του ατόμου. Ο Ιησούς, σε μία από τις παραβολές Του, τονίζει την σημασία τής αύξησης και της καλής διαχείρισης τών πραγμάτων που μας δίνει ο Θεός διότι μας κρατά υπόλογους σε ατομικό επίπεδο (Λουκάς 19:15). Στον Λουκά 15, ο Ιησούς αναφέρει την ιστορία του ποιμένα που άφησε το κοπάδι του για ν’ αναζητήσει ένα χαμένο πρόβατο και την ιστορία τής γυναίκας που σαρώνει όλο το σπίτι της για να βρει μία δραχμή, ένα οικογενειακό κειμήλιο (δες Λουκάς 15:3-10). Και οι δύο παραβολές απεικονίζουν την αξία που δίνει ο Θεός στο ένα και όχι στα πολλά. Ως είδαμε, αναφορικά με την συλλογικότητα, αυτά τα παραδείγματα δείχνουν την ιδέα τού ατομικισμού μόνον μερικώς. Ο Θεός κάποιες φορές εκτιμά την ατομική αξία υπεράνω αυτής τής ομάδας, διότι Τον ευχαριστεί και Τον δοξάζει. Οταν ο Θεός δοξάζεται, όλοι ωφελούνται, άτομα και ομάδες —παρατήρησέ το στις παραβολές τού ευαγγελίου τού Λουκά 15, καθώς όλοι χαίρονται κάθε φορά που το χαμένο βρίσκεται (Λουκάς 15:6, 9).
Ο Θεός εκτιμά τόσο το άτομο όσο και την συλλογικότητα. Η Αγία Γραφή, πραγματικά δεν επιχειρηματολογεί είτε υπέρ του ατομικισμού είτε υπέρ της συλλογικότητας ως την σωστή ιδεολογία. Προσφέρει, αντιθέτως, κάτι τελείως διαφορετικό, που απεικονίζεται στην περιγραφή του Σώματος του Χριστού στην Α΄ Κορινθίους 12. Ο Παύλος μάς λέει ότι οι πιστοί ως πρόσωπα αποτελούν τμήματα τού Σώματος, που το καθένα παίζει έναν απίστευτα σημαντικό και ζωτικό ρόλο στην επιτυχία τού Σώματος ώστε να λειτουργεί όπως πρέπει (Α΄ Κορινθίους 12:14, 27). Τα διάφορα τμήματα ενός σώματος λειτουργούν μόνον όταν αποτελούν τμήμα τού συνολικού σώματος. Ενας αντίχειρας μπορεί να κάνει πράγματα που κανένα άλλο τμήμα του σώματος δεν μπορεί να κάνει, αλλά μόνον εφόσον είναι συνδεδεμένο στο χέρι (δες Α΄ Κορινθίους 12:18-20)! Παρομοίως, το σώμα ως σύνολο συνιστά έναν εκπληκτικό οργανισμό, αλλά αυτό ισχύει μόνον όταν όλα τα τμήματα αποτελούν αντικείμενα φροντίδας ως κάτι το ιδιαίτερο (δες Α΄ Κορινθίους 12:25-26).
Η συζήτηση σχετικά με το τι λέει η Γραφή για την ατομικότητα και την συλλογικότητα, χωρίς αμφιβολία θα συνεχίζεται· ωστόσο μπορούμε όλοι να μάθουμε γι’ αυτό το θέμα από τον C. S. Lewis, ασχέτως της άποψης που υιοθετούμε: «Αισθάνομαι έντονη επιθυμία να σου πω —και προσδοκώ πως κι εσύ αισθάνεσαι έντονη επιθυμία να μου πεις— ποιο από τα δύο αυτά σφάλματα [ατομικισμός ή συλλογικότητα] είναι το χειρότερο. Είναι ο Διάβολος που μας πειράζει. Στέλνει πάντοτε στον κόσμο σφάλματα σε ζευγάρια — ζευγάρια αντιθέτων. Και πάντοτε μας ενθαρρύνει να ξοδέψουμε πολύ χρόνο σκεπτόμενοι ποιο είναι το χειρότερο. Φυσικά, βλέπεις το γιατί. Βασίζεται στην υπερβολική δυσαρέσκειά σου για το ένα σφάλμα για να σε ωθήσει προς το άλλο. Αλλά ας μην ξεγελιόμαστε. Πρέπει να καρφώσουμε τα μάτια μας στον σκοπό και να προχωρήσουμε ανάμεσα σ’ αυτά τα δύο σφάλματα. Δεν έχουμε άλλη έγνοια παρά αυτήν που αφορά και τα δύο.» (από το βιβλίο Απλός Χριστιανισμός, κεφάλαιο 6).
English
Ατομικισμός κατά συλλογικότητας – τι αναφέρει σχετικά η Αγία Γραφή;
