Ερώτηση
Τι ήταν ο Λεβιάθαν;
Απάντηση
Ο Λεβιάθαν είναι ένα είδος υδρόβιου δημιουργήματος. Η Αγία Γραφή αναφέρεται σ' αυτόν ως ένα φοβερό θηρίο που έχει τεράστια αγριότητα και μεγάλη δύναμη. Η εβραϊκή λέξη για τον «Λεβιάθαν» έχει τη σημασία της ρίζας «τυλίγω» ή «συστρέφω». Στον Ησαΐα 27:1 αναφέρεται στον Λεβιάθαν, το φίδι που συστρέφεται και ξεφεύγει, τον δράκοντα της θάλασσας (ΝΜΒ). Ό,τι και αν ήταν ή είναι αυτό το τέρας της θάλασσας, η δύναμη και η άγρια φύση του ήταν αρκετά γνωστές.
Υπάρχουν λίγες αναφορές στον Λεβιάθαν στην Παλαιά Διαθήκη. Οι περισσότερες περικοπές αναφέρονται στον Λεβιάθαν ως να είναι πραγματικό δημιούργημα, γνωστό στους ανθρώπους (οι οποίοι φυσικά κρατούν απόσταση) λόγω της φήμης του, αν όχι διότι το βλέπουν. Στον Ψαλμό 104:25–26 ο Θεός δοξάζεται ως Εκείνος που δημιούργησε οικότοπο για τον Λεβιάθαν: «Να, η μεγάλη κι η πλατιά η θάλασσα· εκεί μέσα κινούνται αναρίθμητα ζώα, μικρά όπως και μεγάλα. Εκεί καράβια ταξιδεύουν· κι ετούτος ο Λεβιάθαν, που τον έφτιαξες για να παίζει σ' αυτήν.» (ΝΜΒ) Μόνο ένας μεγάλος Θεός θα μπορούσε να έχει δημιουργήσει τον Λεβιάθαν και να έχει φτιάξει μεγάλο τόπο γι' αυτόν να «παίζει» ασφαλώς.
Στον Ησαΐα 27:1 ο Λεβιάθαν χρησιμοποιείται ως σύμβολο των κακών βασιλιάδων της γης που αντιστέκονται στον λαό του Θεού. Τα ασεβή έθνη έχουν μεγάλη δύναμη που μπορεί να τρομάζει αλλά ο Θεός διαβεβαιώνει τον λαό Του πως το κακό, ασχέτως πόσο τερατώδες είναι, θα νικηθεί. «Την ημέρα εκείνη ο Κύριος με το βαρύ, το μεγάλο και δυνατό του ξίφος θα τιμωρήσει τον Λεβιάθαν, το φίδι που συστρέφεται και ξεφεύγει, θα σκοτώσει τον δράκοντα της θάλασσας.» (ΝΜΒ) Ο Ψαλμός 74:14 περιέχει μια παρόμοια αναφορά στη νίκη του Θεού πάνω στον Λεβιάθαν· σ' αυτόν τον Ψαλμό υπονοείται πιθανότατα ο Φαραώ.
Στον Ιώβ 41 έχουμε τις περισσότερες λεπτομέρειες για τον Λεβιάθαν ως ένα πραγματικό δημιούργημα που ζει μέσα στη θάλασσα. Σ' αυτό το κεφάλαιο ο Θεός περιγράφει τον Λεβιάθαν αναφερόμενος στο μέγεθός του, στη δύναμή του και στην αγριότητά του. Κανένας δεν μπορεί να δέσει ή να τιθασεύσει τον Λεβιάθαν· φοβάσαι ακόμη και να τον κοιτάξεις (εδάφιο 9)· καλύτερα να μένει μόνος του (εδάφια 8, 10). Έχει χαριτωμένη μορφή (εδάφιο 12) αλλά είναι απίστευτα καλά προστατευμένος σαν με ασπίδες (εδάφια 13, 15–17). Το στήθος του είναι αδιαπέραστο όπως και η πλάτη του (εδάφια 15, 24). Τα δόντια του είναι τρομερά (εδάφιο 14), και ο θάνατος προσδοκά όποιον πλησιάζει το στόμα του (εδάφια 18–21). Ακόμη κι οι δυνατοί άντρες τρομάζουν μπροστά του (εδάφιο 25). Καμιά ρομφαία, λόγχη, δόρυ, βέλος, πέτρα ή ακόντιο μπορεί να τον νικήσει (εδάφια 26, 28–29). Δεν μπορείς να τον κλείσεις σε κλωβό γιατί συντρίβει το σίδερο σαν άχυρο (εδάφιο 27). Στην ξηρά αφήνει ίχνος αυλακιάς· το νερό το κάνει να κοχλάζει σαν καζάνι (εδάφια 22-23, ΝΜΒ). Η περιγραφή του Θεού για τον Λεβιάθαν καταλήγει με τη δήλωση πως είναι ο αληθινός βασιλιάς των άγριων θεριών: «Πάνω στη γη δεν βρίσκεται τίποτα όμοιό του, πλάστηκε να 'ναι ατρόμητος.» (εδ. 25, ΝΜΒ)
Ποιο, λοιπόν, ζώο περιγράφει το Ιώβ 41; Μερικοί σχολιαστές πιστεύουν ότι ο Λεβιάθαν είναι ο κροκόδειλος. Άλλοι πιστεύουν πως πρόκειται για φάλαινα ή καρχαρία. Με βάση τη βιβλική περιγραφή, φαίνεται πιθανότερο ότι ο Λεβιάθαν είναι ένα μεγάλο θαλάσσιο ερπετό, πιθανόν ένα είδος δεινοσαύρου όπως ο πλειόσαυρος. Η γνωριμία του Ιώβ με κάποιον δεινόσαυρο δεν αποτελεί υπερβολή με το δεδομένο πως το βιβλίο του Ιώβ τοποθετείται σε αρκετά πρώιμη ιστορική περίοδο.
Ο Θεός μας δίνει την αλήθεια στον Ιώβ 41 ότι ο Λεβιάθαν βρίσκεται κάτω από τον κυρίαρχο έλεγχό Του. Ο Ιώβ έθετε τους προβληματισμούς του μπροστά στον Θεό (Ιώβ 26—31), αλλά ο Θεός αντιστρέφει τους όρους και χρησιμοποιεί τη δύναμη του Λεβιάθαν για να τονίσει την αδυναμία και ευπάθεια του Ιώβ. Αν ο Θεός δημιούργησε τον Λεβιάθαν (ένα ζώο που ο Ιώβ δεν μπορεί να σταθεί μπροστά του), τότε πόσο μεγάλος είναι ο Θεός; Γιατί ο Ιώβ μπαίνει στον κόπο να παλέψει με τον Παντοδύναμο;
Ο Λεβιάθαν ήταν ένα επικίνδυνο δημιούργημα που έτρεπε σε φυγή πεπειραμένους πολεμιστές. Ο Λεβιάθαν δεν πρέπει να είναι μυθικό ον αλλά ένα πραγματικό θαλάσσιο δημιούργημα που μόνον ο Δημιουργός του μπορεί να το κυριέψει. Όπως λέει ο Θεός στην περιγραφή του Λεβιάθαν, «Ποιος θά 'ταν τόσο ριψοκίνδυνος για να τολμήσει να τον προκαλέσει; Και ποιος ακόμα τολμηρότερος σ' εμένα για ν' αντισταθεί; Ποιος προηγήθηκε στα δώρα του ώστε να στείλω να τ' ανταποδώσω;» (Ιώβ 41:2-3, ΝΜΒ).
English
Τι ήταν ο Λεβιάθαν;
