Ερώτηση
Πώς σχετίζεται ο φυσικός θάνατος με τον πνευματικό θάνατο;
Απάντηση
Η Αγία Γραφή λέει πολλά για τον θάνατο και, κυρίως, για το τι συμβαίνει μετά τον θάνατο. Ο φυσικός και ο πνευματικός θάνατος είναι ο διαχωρισμός ενός πράγματος από κάτι άλλο. Ο φυσικός θάνατος είναι ο διαχωρισμός τής ψυχής από το σώμα και ο πνευματικός θάνατος είναι ο διαχωρισμός τής ψυχής από τον Θεό. Όταν κατανοηθούν με αυτόν τον τρόπο, οι δύο έννοιες είναι πολύ στενά συνδεδεμένες και τόσο ο φυσικός θάνατος όσο και ο πνευματικός αντικατοπτρίζονται στις πρώτες αναφορές περί θανάτου.
Στην αφήγηση τής Δημιουργίας (Γένεση 1-2), διαβάζουμε πώς ο Θεός δημιούργησε ποικιλία ζωντανών όντων. Αυτά τα ζώα είχαν ζωή, ένα εσωτερικό στοιχείο που έδινε κίνηση και ενέργεια στο φυσικό τους σώμα. Οι επιστήμονες εξακολουθούν ν’ αδυνατούν να κατανοήσουν τι προκαλεί την ζωή, όμως η Αγία Γραφή είναι ξεκάθαρη πως ο Θεός δίνει ζωή σε όλα τα πράγματα (Γένεση 1:11-28, Α ́ Τιμόθεον 6:13). Η ζωή που έδωσε ο Θεός στον άνθρωπο ήταν διαφορετική από αυτήν που έδωσε στα ζώα. Στην Γένεση 2:7 λέει πως «ο Κύριος ο Θεός έπλασε τον άνθρωπο από χώμα τής γης και εμφύσησε στα ρουθούνια του πνοή ζωής, και έγινε ο άνθρωπος σε ψυχή που ζει». Ενώ τα ζώα έχουν απλώς φυσική ζωή, οι άνθρωποι έχουν και φυσικό και πνευματικό στοιχείο ζωής, και ο θάνατος που βιώνουμε έχει παρομοίως ένα φυσικό κι ένα πνευματικό στοιχείο.
Σύμφωνα με το Γένεση 2:7, ο Θεός είπε στον Αδάμ ότι, αν έτρωγε από το δέντρο τής γνώσης τού καλού και του κακού, θα «πέθαινε οπωσδήποτε». Κάποιοι σκεπτικιστές έχουν προσπαθήσει να χρησιμοποιήσουν αυτό το εδάφιο για να δείξουν μια ασυνέπεια στην Γραφή, επειδή ο Αδάμ και η Εύα δεν πέθαναν την ίδια μέρα που έφαγαν απ’ αυτόν τον καρπό. Παρ’ όλα αυτά, υπάρχουν διαφορετικά είδη ζωής και διαφορετικά είδη θανάτου. Ένας άνθρωπος μπορεί να είναι φυσικά ζωντανός και πνευματικά νεκρός (Εφεσίους 2:1, 5) και το αντίστροφο (Ματθαίος 22:32). Όταν αμάρτησαν (Γένεση 3:7), ο Αδάμ και η Εύα έχασαν αμέσως την πνευματική τους ζωή, έγιναν «νεκροί» ως προς την ευσέβεια, στερήθηκαν την Εδέμ και τέθηκαν υπό την κρίση τού Θεού (αιώνιος θάνατος). Η ντροπή τους πυροδότησε μια σχετιζόμενη ενέργεια, καθώς κρύφτηκαν από τον Θεό (Γένεση 3:8)— ο εσωτερικός διαχωρισμός τους από τον Θεό εκδηλώνεται με έναν εξωτερικό διαχωρισμό από Αυτόν.
Εκτός από τον άμεσο πνευματικό θάνατο που βίωσαν, προκάλεσαν επίσης την διαδικασία τού φυσικού θανάτου, παρόλο που πέρασαν πολλά χρόνια μέχρις ότου ο θάνατος ασκήσει πλήρως την επίδρασή του. Αυτό μπορεί να γίνει καλύτερα κατανοητό με το παράδειγμα ενός λουλουδιού. Όταν βλέπεις ένα λουλούδι να μεγαλώνει σ’ έναν κήπο, ξέρεις ότι είναι ζωντανό, επειδή είναι συνδεδεμένο με τον βλαστό και τις ρίζες, και λαμβάνει τροφή από το έδαφος. Όταν αποκόψεις το λουλούδι από την πηγή τής ζωής του, εξακολουθεί να έχει εμφάνιση ζωής, και μπορεί να την διατηρήσει για αρκετές μέρες, ανάλογα με τις συνθήκες. Ανεξάρτητα, όμως, από την φροντίδα που του δίνεται, ήδη πεθαίνει, και αυτή η διαδικασία δεν μπορεί ν’ αντιστραφεί. Το ίδιο ισχύει για την ανθρωπότητα.
Ο φυσικός θάνατος που εισήλθε στον κόσμο με την αμαρτία τού Αδάμ (Ρωμαίους 5:12) επηρέασε όλα τα έμβια όντα. Μας είναι δύσκολο να συλλάβουμε έναν κόσμο χωρίς θάνατο, αλλά η Γραφή μάς διδάσκει πως αυτή ήταν η κατάσταση πριν την Πτώση. Σε όλα τα έμβια όντα ξεκίνησε η διαδικασία τού θανάτου όταν η αμαρτία εισήλθε στον κόσμο. Όταν συμβαίνει ο φυσικός θάνατος, υπάρχει οριστικός διαχωρισμός τής δύναμης τής ζωής από το σώμα. Όταν συμβαίνει αυτός ο διαχωρισμός, δεν υπάρχει τίποτα που ο άνθρωπος μπορεί να κάνει για να τον αντιστρέψει (ακόμη και η ιατρική κοινότητα αναγνωρίζει την διαφορά μεταξύ ενός «κλινικού θανάτου» και ενός «βιολογικού θανάτου»). Ο μισθός τής αμαρτίας είναι θάνατος (Ρωμαίους 6:23), και ο θάνατος έρχεται σε όλους τους ανθρώπους επειδή όλοι έχουν αμαρτήσει. Ο καθένας υπόκειται τον φυσικό θάνατο εξαιτίας τής παρουσίας τής αμαρτίας σ’ αυτόν τον κόσμο, αλλά και των προσωπικών του αμαρτιών. Από την ανθρώπινη οπτική, ο φυσικός θάνατος φαίνεται ν’ αποτελεί την απόλυτη τιμωρία, αλλά η Αγία Γραφή διδάσκει ότι υπάρχουν βαθύτερες έννοιες τού θανάτου που πρέπει να ληφθούν υπόψη.
Η ζωή που ο Θεός εμφύσησε στον Αδάμ (Γένεση 2:7) ήταν κάτι περισσότερο από την ζωή των ζώων· ήταν η πνοή τού Θεού, που είχε ως αποτέλεσμα ένα ον με ψυχή. Ο Αδάμ δημιουργήθηκε πνευματικά ζωντανός, συνδεδεμένος με τον Θεό μ’ έναν ξεχωριστό τρόπο. Απολάμβανε την σχέση του με τον Θεό, αλλά όταν αμάρτησε, αυτή η σχέση διακόπηκε. Ο πνευματικός θάνατος έχει επιπτώσεις τόσο πριν, όσο και μετά τον φυσικό θάνατο. Παρόλο που ο Αδάμ ήταν ακόμα φυσικά ζωντανός (όμως στο ξεκίνημα τής διαδικασίας θανάτου), έγινε πνευματικά νεκρός, αποκομμένος από τη σχέση του με τον Θεό. Στην παρούσα ζωή στην γη, το αποτέλεσμα τού πνευματικού θανάτου είναι η απώλεια τής εύνοιας τού Θεού καθώς και η γνώση και η επιθυμία για Εκείνον. Η Γραφή είναι σαφής πως όλοι ξεκινούν τη ζωή τους «νεκροί, εξαιτίας τών παραβάσεων και των αμαρτιών» (Εφεσίους 2:1-5), οδηγώντας σε μια ζωή επικεντρωμένη στις αμαρτωλές επιθυμίες μας. Ο Ιησούς δίδαξε ότι η θεραπεία για τον πνευματικό θάνατο είναι η πνευματική αναγέννηση (Ιωάννης 3:3-5) μέσω της πίστης σ’ Εκείνον. Αυτή η αναγέννηση είναι η επανασύνδεση με την πηγή τής ζωής, την οποία ο Ιησούς απεικόνισε στον Ιωάννη 15:1-6. Αυτός είναι το αμπέλι κι εμείς τα κλαδιά. Όταν δεν είμαστε ενωμένοι μ’ Εκείνον, δεν έχουμε ζωή μέσα μας, αλλά όταν έχουμε τον Χριστό, έχουμε αληθινή ζωή (Α΄ Ιωάννου 5:11-12).
Για όσους αρνούνται να δεχθούν την σωτηρία τού Θεού, ο φυσικός και ο πνευματικός θάνατος ολοκληρώνονται με τον «δεύτερο θάνατο» (Αποκάλυψη 20:14). Αυτός ο αιώνιος θάνατος δεν ισοδυναμεί με εκμηδένιση, όπως έχουν διδάξει μερικοί, αλλά είναι μια συνειδητή, αιώνια τιμωρία για τις αμαρτίες στη λίμνη τού πυρός, που περιγράφεται ως αποχωρισμός από την παρουσία τού Κυρίου (Β΄ Θεσσαλονικείς 1:9). Ο Ιησούς μίλησε γι’ αυτόν τον αιώνιο αποχωρισμό από τον Θεό στον Ματθαίο 25:41 και αναγνώρισε το συνειδητό μαρτύριο τών ανθρώπων στην ιστορία τού πλουσίου και του Λαζάρου (Λουκάς 16:19-31). Ο Θεός δεν θέλει να χαθεί κανείς, αλλά όλοι να μετανοήσουν (Β΄ Πέτρου 3:9), ώστε να μην παραμείνουν πνευματικά νεκροί. Μετάνοια σημαίνει αποστροφή τής αμαρτίας, και περιλαμβάνει ομολογία αμαρτιών στον Θεό με θλίψη για την παραβίαση τής αγιότητάς Του. Εκείνοι που έχουν λάβει την σωτηρία τού Θεού έχουν μεταβεί από τον θάνατο στην ζωή (Α΄ Ιωάννου 3:14) και ο δεύτερος θάνατος δεν έχει εξουσία πάνω τους (Αποκάλυψη 20:6).
English
Πώς σχετίζεται ο φυσικός θάνατος με τον πνευματικό θάνατο;
