Ερώτηση
Ποιά είναι η σχέση μεταξύ της νηστείας και της προσευχής;
Απάντηση
Αν και η σχέση μεταξύ της προσευχής και της νηστείας δεν είναι σαφώς ξεκαθαρισμένη στις Γραφές, πάραυτα όταν η προσευχή και η νηστεία αναφέρονται στη Βίβλο παρατηρείται ένα νήμα που τις συνδέει. Στην Παλαιά Διαθήκη φαίνεται πως η προσευχή που συνοδεύεται από νηστεία συνδέεται με αίσθηση ανάγκης αυτών που αισθάνονται αβοήθητοι μπροστά σε κάποια μάστιγα. Η προσευχή και η νηστεία συνδυάζονται στην Παλαιά Διαθήκη σε καιρό θρήνου, μετάνοιας και βαθιάς πνευματικής ανάγκης.
Το πρώτο κεφάλαιο από το βιβλίο του Νεεμία περιγράφει έναν άνθρωπο που προσεύχεται και νηστεύει εξαιτίας της στεναχώριας του από την είδηση πως η Ιερουσαλήμ έχει ερημωθεί. Οι πολλές ημέρες που περνάει σε προσευχή χαρακτηρίζονται από δάκρυα, νηστεία, εξομολόγηση εξ ονόματος του λαού του και παρακλήσεις προς το Θεό να δείξει έλεος. Τόσο θερμή ήταν η προσευχή του, χωρίς διακοπή ούτε για να φάει ούτε για να πιεί. Η ερήμωση της Ιερουσαλήμ ώθησε το Δανιήλ να κάνει το ίδιο: «Και έστρεψα το πρόσωπό μου στον Κύριο τον Θεό, για να κάνω προσευχή και δεήσεις με νηστεία, και σάκο, και στάχτη» (Δανιήλ 9:3). Όπως ο Νεεμίας, έτσι και ο Δανιήλ, νήστευε και παρακαλούσε το Θεό να δώσει χάρη στα παιδιά Του, λέγοντας: «Αμαρτήσαμε, και ανομήσαμε, και ασεβήσαμε, και αποστατήσαμε, και ξεκλίναμε από τις εντολές σου, και από τις κρίσεις σου» (στ. 5).
Σε κάμποσες περιπτώσεις στην Παλαιά Διαθήκη η νηστεία συνδέεται με μεσιτική προσευχή. Ο Δαυίδ προσευχόταν και νήστευε για το άρρωστο παιδί του (2 Σαμουήλ 12:16) κλαίγοντας μπροστά στο Θεό με θερμή μεσολάβηση (στ. 21-22). Η Εσθήρ παρακάλεσε τον Μαροδοχαίο και του Ιουδαίους να νηστέψουν για εκείνη όταν σχεδίαζε να εμφανιστεί μπροστά στον σύζυγό της και βασιλιά (Εσθήρ 4:16). Απ’ ότι φαίνεται η νηστεία και η προσευχή είναι στενά συνδεδεμένες.
Υπάρχουν περιπτώσεις προσευχής και νηστείας στην Καινή Διαθήκη αλλά δεν συνδέονται με μετάνοια ή εξομολόγηση. Η προφήτισσα Άννα «δεν απομακρυνόταν από το ιερό, νύχτα και ημέρα λατρεύοντας τον Θεό με νηστείες και προσευχές (κατά Λουκά 2:37). Στα 84 της χρόνια η προσευχή και η νηστεία της ήταν μέρος της υπηρεσίας της στο Θεό στο ναό Του όσο περίμενε να εκπληρωθεί η υπόσχεση για τον ερχομό του Σωτήρα του Ισραήλ. Στην Καινή Διαθήκη, η εκκλησία της Αντιόχειας επίσης νήστευε στο προσκύνημά της, όταν το Άγιο Πνεύμα τους είπε να ξεχωρίσουν τον Σαύλο και τον Βαρνάβα για το έργο του Θεού. Τότε εκείνοι προσευχήθηκαν και νήστεψαν, ακούμπησαν τα χέρια τους στους δύο άντρες και τους ξεπροβόδισαν. Γι’ αυτό βλέπουμε αυτά τα παραδείγματα για προσευχή και νηστεία σαν μέρος του προσκυνήματος μπροστά στο Θεό και της αναζήτησης της χάρης Του. Πουθενά όμως δεν αναφέρεται πως ο Θεός είναι πιο ανοιχτός να απαντήσει σε προσευχές αν αυτές συνοδεύονται από νηστεία. Κατά βάσην η νηστεία μαζί με την προσευχή δείχνει την ειλικρίνεια των ανθρώπων που προσεύχονται και την κρισιμότητα των καταστάσεων στις οποίες αυτοί βρίσκονται.
Ένα είναι ξεκάθαρο: η θεολογία της νηστείας είναι θεολογία για τις προτεραιότητες. Στους πιστούς δίνεται η δυνατότητα να εκφραστούν μέσω θερμής αφιέρωσης στο Θεό και στα ενδιαφέροντα της πνευματικής ζωής, χωρίς αμφιβολίες. Αυτή η αφιέρωση εκφράζεται μέσω προσωρινής στέρησης από κανονικά και καλά πράγματα, όπως η τροφή και τα ροφήματα, έτσι ώστε να χαιρόμαστε την αδιάκοπη επικοινωνία με το Ουράνιο Πατέρα μας. «ΕΧΟΝΤΑΣ, λοιπόν, αδελφοί, την παρρησία να μπούμε μέσα στα άγια, διαμέσου τού αίματος του Ιησού» (επιστολή προς Εβραίους 10:19), ανεξάρτητα αν νηστεύουμε ή όχι είναι ένα από τα ευχάριστα «καλά πράγματα» που είναι δικά μας εν Χριστώ. Η προσευχή και η νηστεία δεν πρέπει να είναι βάρος ή υποχρέωση αλλά εορτασμός της Θείας καλοσύνης και του ελέους Του προς τα παιδιά Του.
English
Ποιά είναι η σχέση μεταξύ της νηστείας και της προσευχής;
