Ερώτηση
Τι λέει η Αγία Γραφή για την προσευχή υπέρ των νεκρών;
Απάντηση
Η προσευχή υπέρ των νεκρών δεν είναι βιβλική ιδέα. Οι προσευχές μας δεν έχουν επίδραση πάνω σε κάποιον που έχει πεθάνει. Η πραγματικότητα είναι ότι την ώρα του θανάτου επιβεβαιώνεται ο αιώνιος προορισμός του ανθρώπου. Είτε σώζεται δια της πίστης στον Χριστό και μεταβαίνει στον Ουρανό, όπου βιώνει την ανάπαυση και τη χαρά στην παρουσία του Θεού,
είτε μεταβαίνει στα βάσανα, στην κόλαση. Η ιστορία του πλουσίου και του Λαζάρου, που ζητιάνευε από τον πλούσιο, μας παρέχει μια ζωντανή απεικόνιση αυτής της αλήθειας. Ο Χριστός χρησιμοποίησε ξεκάθαρα την ιστορία αυτή για να διδάξει ότι μετά τον θάνατο οι άδικοι αποχωρίζονται αιώνια από τον Θεό, ότι θυμούνται την απόρριψη του ευαγγελίου, ότι βασανίζονται και ότι η κατάστασή τους δεν μπορεί ν' αλλάξει (Λουκάς 16:19-31).
Συχνά, οι άνθρωποι που έχουν χάσει κάποιο αγαπημένο τους πρόσωπο, ενθαρρύνονται να προσεύχονται γι' αυτούς και τις οικογένειές τους. Είναι φυσικό να προσευχόμαστε γι' αυτούς που πενθούν αλλά όχι για τους νεκρούς. Κανένας δεν πρέπει να πιστεύει πως από τη στιγμή που πεθάνει, θα μπορεί κάποιος άλλος, προσευχόμενος γι' αυτόν, να τον επηρεάσει ευνοϊκά. Η Αγία Γραφή διδάσκει ότι η αιώνια κατάσταση του ανθρώπινου γένους καθορίζεται από τις πράξεις μας εδώ στη γη. «Ο άνθρωπος όμως που κάνει το κακό θα πεθάνει… Η δικαιοσύνη του δικαίου θα αναγνωρίζεται στον ίδιο και η ασέβεια του ασεβή θα καταλογίζεται σε βάρος του ίδιου.» (Ιεζεκιήλ 18:20, ΝΜΒ).
Ο συγγραφέας της προς Εβραίους επιστολής μας λέει, «Οι άνθρωποι μία φορά πεθαίνουν κι ύστερα κρίνονται από το Θεό» (Εβραίους 9:27, ΝΜΒ). Εδώ κατανοούμε ότι καμία αλλαγή δεν μπορεί να επέλθει στην πνευματική κατάσταση κάποιου, άπαξ και πεθάνει –είτε από τον ίδιο τον εαυτό του ή μέσω προσπαθειών άλλων. Αν είναι ανώφελο να προσευχόμαστε για τους ζώντες που διαπράττουν «αμαρτία που οδηγεί στον θάνατο» (Α΄ Ιωάννου 5:16), π.χ., συνεχιζόμενη αμαρτία χωρίς εκζήτηση συγχώρησης από τον Θεό, πως θα μπορούσε η προσευχή υπέρ των νεκρών να τους ωφελήσει, από τη στιγμή που δεν υπάρχει μεταθανάτιο σχέδιο σωτηρίας;
Το σημείο είναι ότι όλοι μας έχουμε μία μόνο ζωή και είμαστε υπεύθυνοι για το πώς την ζούμε. Οι άλλοι άνθρωποι μπορούν να μας επηρεάσουν στις επιλογές μας αλλά τελικά θα δώσουμε λόγο για τις επιλογές που κάναμε. Από τη στιγμή που η ζωή μας εδώ στη γη τελειώνει, δεν υπάρχουν περαιτέρω επιλογές να κάνουμε· δεν έχουμε παρά ν' αντιμετωπίσουμε την κρίση. Οι προσευχές των άλλων μπορεί να εκφράζουν τις επιθυμίες τους, αλλά δεν θ' αλλάξουν το αποτέλεσμα. Ο καιρός για να προσευχηθούμε για ένα πρόσωπο είναι ενόσω ζει και υπάρχει ακόμη η δυνατότητα ν' αλλάξει η καρδιά του, η συμπεριφορά του και η στάση του (Ρωμαίους 2:3-9).
Είναι φυσικό να έχουμε την επιθυμία να προσευχηθούμε σε στιγμές πόνου, παθημάτων και απώλειας αγαπημένων προσώπων και φίλων, αλλά γνωρίζουμε τα όρια της ισχύος της προσευχής όπως φανερώνονται στη Γραφή. Η Αγία Γραφή είναι ο μόνος επίσημος οδηγός προσευχής και διδάσκει ότι οι προσευχές υπέρ των νεκρών είναι μάταιες. Παρατηρούμε όμως την πρακτική προσευχής υπέρ των νεκρών σε συγκεκριμένες περιοχές της «χριστιανοσύνης». Η ρωμαιοκαθολική θεολογία, για παράδειγμα, επιτρέπει και την προσευχή υπέρ αυτών και την προσευχή προς αυτούς. Αλλά ακόμη και οι ρωμαιοκαθολικοί ηγέτες παραδέχονται ότι δεν υπάρχει σαφής εξουσιοδότηση για προσευχές υπέρ των νεκρών στα εξήντα έξι κανονικά βιβλία των Γραφών. Έτσι απευθύνονται στα Απόκρυφα (Β΄ Μακκαβαίων 12:46), στην εκκλησιαστική παράδοση, στις αποφάσεις της Συνόδου του Τριδέντου, κ.λπ., για να υπερασπιστούν την πρακτική αυτή.
Η Αγία Γραφή διδάσκει ότι αυτοί που αφιερώνονται στο θέλημα του Σωτήρα (Εβραίους 5:8-9), εισέρχονται αμέσως στην παρουσία του Κυρίου, μόλις πεθάνουν (Λουκάς 23:43, Φιλιππησίους 1:23, Β΄ Κορινθίους 5:6, 8). Τι ανάγκη έχουν λοιπόν τις προσευχές των ανθρώπων στη γη; Ενώ κατανοούμε εκείνους που χάνουν τους αγαπημένους τους, θα πρέπει να έχουμε κατά νου ότι «τώρα είναι καιρός ευπρόσδεκτος, τώρα είναι ημέρα σωτηρίας» (Β΄ Κορινθίους 6:2). Ενώ το πλαίσιο του κειμένου αναφέρεται στην εποχή του ευαγγελίου συνολικά, το εδάφιο ταιριάζει για κάθε πρόσωπο που είναι απροετοίμαστο ν' αντιμετωπίσει το αναπόφευκτο –τον θάνατο και την κρίση που ακολουθεί (Ρωμαίους 5:12, Α΄ Κορινθίους 15:26, Εβραίους 9:27). Ο θάνατος είναι οριστικός και μετά απ' αυτόν, όση προσευχή κι αν γίνει δεν θα ωφελήσει τον άνθρωπο που έχει απορρίψει τη σωτηρία σ' αυτή τη ζωή.
English
Τι λέει η Αγία Γραφή για την προσευχή υπέρ των νεκρών;
