Ερώτηση
Ποια είναι η διαφορά μεταξύ αίρεσης και λατρείας;
Απάντηση
Η λέξη αίρεση (sect), σχετίζεται με κάποια «σχολή σκέψης» και είναι υποκειμενικός όρος που μπορεί να εφαρμόζεται σε μια θρησκευτική πίστη ή δογματική απόχρωση ή σε μια αιρετική σχισματική ομάδα. Μερικές φορές υποδηλώνεται αποδοκιμασία, όπως με την έκφραση «αιρέσεις απώλειας» που αναφέρεται στην Β΄ Πέτρου 2:1, αν και δεν υπάρχουν σαφή υποδείγματα προς χρήση για τον προσδιορισμό μιας αίρεσης.
Σε όλες τις θρησκείες συναντάς αιρέσεις. Στο Ισλάμ υπάρχουν οι σουνίτες και οι σιίτες, στον ιουδαϊσμό υπάρχουν οι ορθόδοξοι και οι Καραΐτες, στον ινδουισμό υπάρχουν ο σαϊβισμός και ο σακτισμός, στον χριστιανισμό υπάρχουν οι Βαπτιστές και οι Λουθηρανοί. Όλα αυτά είναι παραδείγματα θρησκευτικών αιρέσεων και μπορούν να θεωρηθούν ως «παρακλάδια» διαφορετικών θρησκειών. Υπάρχουν όμως και μη θρησκευτικές αιρέσεις, όπως οι καπιταλιστές και οι σοσιαλιστές μεταξύ των οικονομολόγων, ή οι φροϋδικοί και οι υποστηρίζοντες τον Γιουνγκ μεταξύ των ψυχιάτρων.
Σε αντιδιαστολή με την λέξη αίρεση, η λέξη λατρεία (cult) εκφράζει πάντοτε μια αρνητική υποδήλωση. Υπάρχουν συγκεκριμένα κριτήρια που χρησιμοποιούνται για να προσδιορίσουν μια λατρεία. Στο βιβλίο του Αντιμαχόμενος τον δια της Λατρείας Έλεγχο του Νου, o Στήβεν Χασάν που καταγίνεται με τον από-προγραμματισμό αυτών που έχουν υποστεί πλύση εγκεφάλου, ξεχωρίζει τις «καταστροφικές λατρείες» τις οποίες ορίζει ως «αυταρχικό καθεστώς διαμορφωμένο σε μορφή πυραμίδας με κάποιο πρόσωπο ή ομάδα προσώπων να ασκούν δικτατορικό έλεγχο. Χρησιμοποιεί την απάτη για να στρατολογήσει νέα μέλη (π.χ. ΔΕΝ λένε από την αρχή στους ανθρώπους τι είναι η ομάδα τους, τι πραγματικά πιστεύει και τι προσδοκούν από αυτούς αν γίνουν μέλη)». Ο Χασάν επισημαίνει σωστά ότι οι λατρείες δεν είναι μόνο θρησκευτικές· μπορεί να είναι εμπορικές ή κοσμικές στην φύση τους.
Ο Χασάν περιγράφει τα συστατικά που χρησιμοποιούν οι καταστροφικές λατρείες που ασκούν έλεγχο τού νου:
Έλεγχος συμπεριφοράς: Οι σχέσεις ενός ανθρώπου, οι συνθήκες συνύπαρξης, η τροφή, η ένδυση, οι συνήθειες ύπνου, τα οικονομικά κ.λπ., ελέγχονται αυστηρά.
Έλεγχος πληροφοριών: Οι ηγέτες μιας λατρείας αποκρύπτουν σκοπίμως ή διαστρέφουν πληροφορίες, ψεύδονται, προπαγανδίζουν, και περιορίζουν την πρόσβαση σε άλλες πηγές πληροφόρησης.
Έλεγχος σκέψης: Οι ηγέτες λατρείας χρησιμοποιούν ύπουλα λόγια και γλώσσα, αποθαρρύνουν την κριτική σκέψη, εμποδίζουν κάθε λόγο κριτικής που στρέφεται ενάντια σ’ αυτούς, και διδάσκουν το δόγμα «εμείς και όχι αυτοί».
Συναισθηματικός έλεγχος: Οι ηγέτες χειραγωγούν τους ακόλουθούς τους μέσω του φόβου (συμπεριλαμβανομένων του φόβου απώλειας τής σωτηρίας, του φόβου τής αποφυγής, κ.λπ.), της ενοχής και της πλύσης εγκεφάλου.
Από χριστιανική άποψη, μια λατρεία είναι οιαδήποτε ομάδα που ακολουθεί μια διδασκαλία, η οποία αντιφάσκει με το ορθόδοξο χριστιανικό δόγμα και προωθεί την αίρεση. Με βάση αυτόν τον ορισμό, οι Μάρτυρες τού Ιεχωβά και η Εκκλησία τού Ιησού Χριστού των αγίων τών τελευταίων ημερών (Μορμόνοι) είναι και οι δύο λατρείες (cults).
Καθώς όλες οι λατρείες δεν αναγνωρίζονται αμέσως ως τέτοιες, και μερικοί άνθρωποι μπορεί να μπερδέψουν μια λατρεία με μια αίρεση ή εκκλησιαστική απόχρωση, είναι κρίσιμο ν’ ακολουθούμε το παράδειγμα τών Βεροιέων στις Πράξεις 17:11: «Αυτοί όμως ήταν ευγενέστεροι από τους Ιουδαίους τής Θεσσαλονίκης και δέχτηκαν το μήνυμα με πολλή προθυμία, κι εξέταζαν κάθε μέρα τις Γραφές για να διαπιστώσουν αν πράγματι είναι έτσι τα πράγματα.» Να ερευνάς πάντοτε τις πεποιθήσεις μιας ομάδας πριν αφοσιωθείς σ’ αυτές, να εξετάζεις την συμπεριφορά τους και τα δόγματά τους στο φως τής Αγίας Γραφής, και να έχεις τον νου σου για τις μεθόδους που αναφέρθηκαν παραπάνω. Να μιλάς με τα μέλη αλλά αρνήσου τον εξαναγκασμό από μέρους τους. Είναι πολύ σημαντικό να μην κάνεις εκείνο που αντιλαμβάνεσαι ότι δεν είναι σωστό.
English
Ποια είναι η διαφορά μεταξύ αίρεσης και λατρείας;
