Saludsod
Anya kadi ti isursuro ti Biblia maipapan iti Trinidad?
Sungbat
Ti maysa kadagiti kinapudno ti Cristianismo nga narigat nga ipatarus ket ti Trinity wenno Trinidad. Awan ti makaanay a pamay-an tapno naan-anay daytoy nga ipatarus. Ti Trinidad ket maysa a Biblikal nga panursuro nga saan a mabalin nga naan-anay a maawatan ti maysa a tao. Ti Dios ket nakaskasdaaw ken nasirsirib ngem kadatayo, isut gapuna, awan ti kabaelantayo nga maawatan Isuna nga naan-anay. Isursuro ti Biblia nga ti Ama ket Dios, nga ni Jesus ket Dios, ken ti Espiritu Santo ket Dios. Isursuro met ti Biblia nga adda laeng maymaysa a Dios. Uray man no maawatantayo ti relasion ti tallo a persona ti Trinidad iti tunggal maysa, iti sibubukel ket saan a kabaelan a maawatan ti panunot ti tao. Ngem saan a daytoy ket kaipapanan nga saan a pudno ken saan nga isursuro ti Biblia.
Rumbeng nga panunuten ti agad-adal nga ti sao a “Trinidad” ket saan nga inaramat iti Kasuratan. Daytoy ket sao nga inaramat dagiti teologo iti panangpadas nga iladawan ti Dios, ken ti kinapudno nga adda tallo nga sibibbiag, nga pada nga awan ti patinggana dagiti tallo a persona nga mangbukbukel iti Dios. Ti panursusro ti Trinidad ket maysa a Dios iti tallo a persona. Awan ti biddut iti panangaramat ti sao a “Trinidad” agsipud ta daytoy ket kapada ti sao a “tallo a sibibbiag, pada nga awan ti patinggana dagiti persona iti maymaysa a Dios.” No parikut para kenka ti panangtarus iti daytoy a doktrina, panunutem daytoy: ti sao nga apong ket saan nga araramaten iti Biblia. Iti sabali a bangir, ammotayo nga adda dagiti apong iti Biblia. Ni Abraham ket apong ni Jacob. Isu nga saan ka nga mariribukan iti sao a “Trinidad.” Ti adadda nga napateg ket ti kapanunutan ti sao a “Trinidad” ket masarakan iti Nasantoan a Kasuratan.
Tapno ti panagduaduam ket naan-anay a mapukaw, adda ditoy dagiti versiculo iti Biblia nga maipapan iti topiko ti Trinidad.
1) adda ti maymaysa a Dios: Deuteronomio 6:4; 1 Corinto 8:4; Galacia 3:20; 1 Timoteo 2:5;
2) Ti Trinidad ket bukbuklen ti tallo a persona: Genesis 1:1; 1:26; 3:22; 11:7; Isaias 6:8; 48:16; 61:1; Mateo 3:16-17; Mateo 28:19; 2 Corinto 13:14. Dagiti versiculo iti Daan a Tulag, ti pannakaammo iti sao a Hebreo ket makatulong. Iti Genesis 1:1, ti adu a nagan nga “Elohim” maipapan iti Dios ket inaramat. Ti daytoy a sao ket mangipakita nga maymaysa ti Dios ngem ti inaramat nga gramatika ket iti pamay-an nga adduan. Iti Genesis 1:26; 3:22; 11:17 ken Isaias 6:8, ti adduan a pangsandi iti Dios nga “Amin” ket inaramat. Ti Hebreo nga sao nga “Elohim” nga maipapan iti Dios ket maipapan iti adadu pay ngem iti dua.
Iti pagsasao nga ingles, adda laeng dua a langa, maysaan ken adduan. Iti Hebreo, adda ti tallo a langa: maysaan, duaan, ken adduan. Ti duaan ket sao nga araramaten nga para iti dua laeng. Iti Hebreo, ti dua a langa ket araramaten kadagiti banag nga agparis kapada dagiti mata, ken dagiti ima. Ti sao nga “Elohim” ken ti pangsandi nga “Amin” ket adda ti langa nga adduan- daydiay ket awan duadua nga adadu pay ngem iti dua- ket mabalin a maipapan iti tallo (Ama, Anak, Espiritu Santo). Iti libro ti Isaias 48:16 ken 61:1, ti Anak ket agsarsarita bayat ti panangitudona ti Ama ken ti Espiritu Santo. Iparis ti Isaias 61:1 iti Lucas 4:14-19 tapno makita nga ti Anak ti agsarsarita. Iladladawan ti Mateo 3:16-17 ti panangbunyag kenni Jesus. Makita iti daytoy a pasamak nga ti Dios Espiritu ket bimmaba iti Dios Anak kabayatan ti panangiwaragawag met ti Dios Ama ti riknana maipapan iti Anakna. Ti Mateo 28:19 ken 2 Corinto 13:14 ket pangarigan ti tallo nga agduduma a persona ti Trinidad. Bigbigbigen ti tunggal miembro ti Trinidad iti nadumaduma a versiculo iti Biblia: iti Daan a Tulag, ti sao nga “APO” ket naiduma iti “Apo” (Genesis 19:24; Oseas 1:4).
3) Kunkunaen ti Kasuratan nga ti “APO” ket adaan ti “Anak” (Salmo 2:7, 12; Proverbio 30:2-4). Ti Espiritu ket naggapu iti “APO” (Numero 27:18) ken naggapu iti “Dios” (Salmo 51:10-12). Ti Dios Anak ket naggapu iti Dios Ama (Salmo 45:6-7; Hebreo 1:8-9). Iti Baro a Tulag, iti libro ti Juan 14:16-17, inwaragawag ni Jesus iti Ama ti maipapan iti panangpatulod ti maysa a “Katulong” nga awan ti sabali no di ket ti Espiritu Santo. Rumbeng met nga imutektekan dagiti sumagmamano a gundaway iti ebanghelio nga no sadino ket makisarsarita ni Jesus iti Dios Ama. Isu kadi ket kasarsaritana ti bukodna? Saan! Makisarsarita Isuna iti maysa pay a persona iti Trinidad- ti Dios Ama.
4) Ti tunggal miembro ti Trinidad ket Dios: Ti Ama ket Dios: Juan 6:27; Roma 1:7; 1 Pedro 1:2. Ti Anak ket Dios: Juan 1:1, 14; Roma 9:5; Colosas 2:9; Hebreo 1:8; 1 Juan 5:20. Ti Espiritu Santo ket Dios: Aramid 5:3-4; 1 Corinto 3:16 (ti agnanaed kadatayo ket ti Espiritu Santo- Roma 8:9; Juan 14:16-17; Aramid 2:1-4).
5) Ti kasasaad dagiti persona ti Trinidad: Ipakpakita ti Kasuratan nga ti Santo nga Espiritu ket agpaspasakop iti Ama ken iti Anak, ken ti Anak met ket agpaspasakop iti Ama. Daytoy ket pang-uneg nga relasion ken saan a mailibak ti kina Dios ti siasinoman a persona ti Trinidad. Daytoy ket maysa a sursuro nga saan a kabaelan nga matarusan ti limitado nga panunottayo agsipud ta ti Dios ket agnanayon. Maipapan iti Anak: kitaen ti Lucas 22:42; Juan 5:36; Juan 20:21; 1 Juan 4:14. Maipapan iti Santo ng Espiritu: kitaen ti Juan 14:16; 14:26; 16:7 ken nangruna ti Juan 16:13-14.
6) Ti aramid ti tunggal miembro ti Trinidad: Ti Ama ti naggapuan wenno nangaramid ti: 1) sangkalubongan (1 Corinto 8:6; Paltiing 4:11), 2) ti nasatoan a panangilatak (Paltiing 1:1), 3) ti pannakaisalakan (Juan 3:16-17), ken 4) aramid ni Jesus a kas tao (Juan 5:17; 14:10). Ti Ama ti nangrugi ti amin a banag. Ti Anak ti mangibagi ti Ama ken nangtungpal kadagiti suamaganad nga aramid: 1) ti panamarsua ken panangtaginayon ti lubong (1 Corinto 8:6; Juan 1:3; Colosas 1:16-17), 2) nasantoan a panangilatak (Juan 1:1; Mateo 11:27; Juan 16:12-15; Paltiing 1:1); ti pannakaisalakan (2 Corinto 5:19; Mateo 1:21; Juan 4:42). Inaramid amin dagitoy ti Ama babaen ti Anak, nga agar-aramid a kas mangibagi Kenkuana. Ti Santo nga Espiritu met nga naggapu iti Ama ken Anak ti agar-aramid kadagiti sumaganad nga aramid: 1) ti panamarsua ken panangpataginayon ti lubong (Genesis 1:2; Job 26:13; Salmo 104:30); 2) nasantoan a panangilatak (Juan 16:12-15; Efeso 3:5; 2 Pedro 1:21); 3) ti pannakaisalakan (Juan 3:6; Titus 3:5; 1 Pedro 1:2); ken 4) dagiti aramid ni Jesus (Isaias 61:1; Aramid 10:38).
Ti Ama ti namarsua kadagiti amin a banag ken daytoy ket iti babaen ti Santo nga Espiritu. Awan kadagiti amammo a pangarigan ti naan-anay ken apag-isu nga makailadawan iti “Trinidad.” Ti Ama, Anak ken Santo nga Espiritu ket saan nga paset laeng ti Dios no di ket tunggal maysa kadakuada ket Dios. Ti panangiladawan nga aramaten ti danum ket maysa a napintas nga pangarigan ngem napaay latta daytoy nga ipatarus ti “Trinidad.” Ti likido, singaw, ken yelo ket dagiti langa ti danum. Ti Ama, Anak ken Santo nga Espiritu ket saan a langa laeng ti Dios, ti tunggal maysa kadakuada ket Dios. Iti kinapudno, kabayatan ti daytoy a panangiladawan ket mangmangted kadatayo ti ladawan ti Trinidad, ti nakuna a ladawan ket saan nga apag-isu nga makapaipatarus iti Trinidad. Ti awan patingganna a Dios ket saan a kabaelan nga ipatarus ti saan a naan-anay nga panunot ti tao. Saan ket di nga ipaay tayo ti panawentayo iti panangipatarus iti Trinidad, saetantayo nga ipaay ti panawentayo iti kinadakkel, kina-agnanayon ken kinadayag ti Dios. “Anian a kinabaknang ti Dios! Anian a naguneg ti sirib ken ammona! Siasino ti makailawlawag kadagiti pangngeddengna? Siasino ti makasurot kadagiti dalanna? Kas kuna ti Nasantoan a Surat: “Siasino ti makaammo iti panunot ti Apo? Siasino ti makabalin a mangbalakad kenkuana?” (Roma 11:33-34).
English
Anya kadi ti isursuro ti Biblia maipapan iti Trinidad?
