Swali
Ubuddha ni nini na Wabudha wanaamini nini?
Jibu
Ubuddha ni mojawapo ya dini zinazoongoza duniani katika suala la wafuasi, ueneaji kijiografia, na ushawishi kijamii na kiutamaduni. Wakati kiasi kikubwa cha dini ya "Mashariki" inazidi kuwa maarufu na ushawishi mkubwa katika ulimwengu wa Magharibi. Ni dini ya kipekee ya dunia katika haki yake yenyewe, ingawa ina mengi ya kushiriki na Uhindu katika kwamba zote hufundisha Karma (maadili kinachosababisha-na-athari), Maya (hadithi asili ya dunia), na Samsara (mzunguko wa kuzaliwa upya ). Wabudha wanaamini kwamba lengo la mwisho katika maisha ni kufikia "kuelimisha" vile wao hufikiria.
Mwanzilishi wa Ubuddha ni, Siddhartha Guatama, alizaliwa katika familia ya ufalme huko India karibu 600 BC. Kama vile hadithi anavyosema, aliishi maisha ya raha, akiwa na utambulisho mdogo sana wa dunia. Wazazi wake walikuwa na nia kwake kuwa asishawishiwe na dini na akingwe dhidi ya maumivu na mateso. Hata hivyo, haikuchukua muda mrefu kabla ya makazi yake kupenywa, na akawa na maono ya mtu mzee, mtu mgonjwa, na maiti. Maono yake ya nne yalikuwa ya mtawa aliyejiepusha na anasa kwa amani (mtu akanaye anasa na starehe). Kuona utulivu wa mtawa, aliamua kuishi maisha ya kujinyima raha na anasa. Yeye aliyatelekeza maisha yake ya ukwasi na utajiri na kutafuta kuelimika kupitia ukali. Alikuwa mwenye ujuzi katika aina hii ya kujinyima mwenyewe na kutafakari kwa hali ya juu. Alikuwa kiongozi kwa wenzake. Hatimaye, juhudi zake zilifika kilele katika ishara moja ya mwisho. Yeye "alijilisha" mwenyewe na bakuli moja ya mchele na kisha kuketi chini ya mtini na kutafakari hadi yeye aidha kufikia "uelimisho" au alikufa akijaribu. Mbali na kuona uchungu na majaribu, kesho yake asubuhi yeye alikuwa amekwisha fikia mafanikio ya kutaalamika. Hivyo, basi yeye akaja julikana kama 'aliyetaalamika' au 'Buddha.' Alichukua utambuzi wake mpya na kuanza kuwafundisha watawa wenzake, ambao alikuwa tayari amewashawishi pakubwa. Watano wa hawa rika lake wakawa wanafunzi wake wa kwanza.
Ni nini Gautama alikuwa amegundua? Kutaalamika kulikuwa "njiani," si kujiingiza katika anasa au kujinyima. Aidha, aligundua chenye kitakachojulikana kama 'Kweli Nne Tukufu. 1) kuishi ni kuteseka (Dukha), 2) mateso yanasababishwa na hamu ya (Tanha, au "uambatanisho"), 3) mtu anaweza kuondoa mateso kwa kuondoa mshikano wowote, na 4) hii itaafikiwa kwa kufuata vyeo vya njia mara nane. "Vyeo nane vya njia" huwa na haki nzuri ya 1) maoni, 2) nia, 3) hotuba, 4) hatua, 5) maisha (kuwa mtawa), 6) jitihada (nguvu vizuri moja kwa moja), 7) mwazaji (kutafakari), na 8) mmakinifu. Mafundisho ya Buddha yalikusanywa katika Tripitaka au "vikapu tatu."
Nyuma ya mafundisho haya bainifu ni mafundisho ya kawaida ya Uhindu, yaani kuzaliwa upya kwa roho, karma, Maya, na hali ya kuelewa ukweli kuwa mbaya katika mwelekeo wake. Ubuddha pia unatoa theolojia fafanufu ya miungu na viumbe kutukuka. Hata hivyo, kama Uhindu, Ubudha unaweza kuwa ugumu kuuangusha chini kama vile ilivyo kwa mtazamo wake kwa Mungu. Baadhi ya makundi ya Ubuddha halali yanaweza kuitwa ya kukana Mungu, wakati mwengine yanaweza kuitwa ya kuabudu miungu, na bado wengine wanaamini kuwa Mungu yuko, kama vile Ubuddha wa Ardhi safi. Ubuddha tamaduni, hata hivyo, wajaribu kuwa kimya juu ya ukweli wa hatima ya kiumbe na hivyo huchukuliwa kuwa wa kukana Mungu.
Ubuddha hii leo ni tofauti kabisa. Ni takribani umegagwanyika katika makundi mawili pana ya Kitheravada (chombo kidogo) na Mahayana (chombo kikubwa). Kitheravada ni aina ya utawa ambaoo unapindua uelimisho wa mwisho na nirvana kwa watawa, huku Ubudha Mayana wazidisha lengo hili la kuelimisha hadi walei pia, yaani, wasio watawa. Ndani ya makundi hayo yanaweza kupatikana matawi mbalimbali ikiwa ni pamoja na Tendai, Utibeti, Nichiren, Shingon, Pure Ardhi, Zen, na Ryobu, miongoni mwa wengine. Kwa hiyo ni muhimu kwa wasio wahusika wanaotafuta kuelewa Ubuddha wasipuuze kujua maelezo yote ya shule fulani ya Ubuddha wakati yote ambayo wamesoma ni tamaduni, Ubuddha wa kihistoria.
Buddha mwenyewe kamwe hachichukulii kuwa mungu au aina yoyote ya Uungu. Badala yake, yeye huchichukua kuwa 'mwonyesha-njia' kwa wengine. Tu baada ya kifo chake alitukuka na kupandishwa kuwa hali ya mungu na baadhi ya wafuasi wake, ingawa si wafuasi wake wote walimwona hivyo. Na Ukristo Hata hivyo, imeeleza wazi kabisa katika Biblia kwamba Yesu ni Mwana wa Mungu (Mathayo 3:17: "Na tazama sauti kutoka mbinguni ikisema, 'Huyu ni Mwanangu, mpendwa wangu, ninayependezwa naye'") na kwamba yeye na Mungu ni moja (Yohana 10:30). Mtu hawezi kujifikiria mwenyewe kuwa Mkristo bila kukiri imani katika Yesu kama Mungu.
Yesu alifundisha kwamba Yeye ni njia na sio tu ambaye alionyesha njia vile Yohana 14:6 unathibitisha: "Mimi ndimi njia, na ukweli na uzima. Mtu haji kwa Baba, ila kwa njia ya mimi" wakati Guatama alikufa, Ubudha ulikuwa na ushawishi mkubwa katika India; miaka mia tatu baadaye, Ubuddha ulikuwa umeenea maeneo mengi ya Asia. Maandiko na misemo inayohusishwa na Buddha ilikuwa imeandikwa juu ya miaka mia nne baada ya kifo chake.
Katika Ubudha, dhambi kwa kiasi kikubwa inaeleweka kuwa ujinga. Na, huku dhambi ikieleweka kama "kukosa maadili," mazingira ambayo "ovu" na "nzuri" zimeeleweka ni potovu. Karma inaeleweka kama usawa wa asili na haulazimishwi kutekelezwa kibinafsi. Asili adilifu; Kwa hiyo, karma si mfumo wa maadili, na dhambi hatimaye si mbaya. Hivyo, tunaweza kusema, kwa mawazo ya Ubudha, kwamba makosa yetu si suala la kimaadili tangu ni makosa ya kibafsi si za ukiukaji kibinadamu. Matokeo ya ufahamu huu ni makubwa. Kwa Wabudha, dhambi inafanana na kukosa hatua kuliko makosa dhidi ya asili ya Mungu mtakatifu. Ufahamu huu wa dhambi haulingani na fahamu ya maadili maumbile ambayo wanadamu wanakashifu kwa sababu ya dhambi zao mbele za Mungu Mtakatifu (Warumi 1-2).
Tangu unashikilia kwamba dhambi ni ya kibinafsi na ni makosa yanaoweza rekebishwa, Ubuddha hakubaliani na mafundisho ya mkengeuko pia ni mafundisho ya msingi ya Ukristo. Biblia inatuambia kuwa dhambi ya mwanadamu na matokeo ni tatizo la milele na uharibivu. Katika Ubudha, hakuna hitaji la Mwokozi kwa kuwaokoa watu na dhambi zao za ulaanifu. Kwa Mkristo, Yesu ni njia pekee ya kuwaokoa kutoka laana ya milele. Kwa Wabudha kunayo maadili ya maisha na rufaa tafakari kwa viumbe kutukuka kwa matumaini ya kufikia labda kuelimika na mwisho Nirvana. Zaidi ya uwezekano, mmoja atalazimika kupitia uzaliwa upya mara kadhaa kulipa mkusanyiko wake mkubwa ya madeni ya karmic. Kwa wafuasi wa kweli wa Ubuddha, dini ni falsafa ya tabia na maadili, zimegawanywa ndani ya maisha ya kujinyima ujasiri wa kibanafsi. Katika Ubudha, ukweli ni ni wa kibinafsi na usio wa ushirika kihusiano; huko, si kupenda. Mungu haonekani kama uzushi tu, lakini katika kuyeyusha dhambi katika maadili yasiyo na kosa na kwa kukataa nyenzo zote za ukweli kuwa kama maya ("udanganyifu"), hata sisi wenyewe hujipoteza "wenyewe." Nafsi yenyewe inakuwa udanganyifu.
Alipoulizwa jinsi dunia ilanza, nani / nini aliumba ulimwengu, Buddha anasemekana kuwa alikaa kimya kwa sababu katika Ubuddha hakuna mwanzo wala mwisho. Badala yake, kuna mzunguko wa kutokuwa na mwisho wa kuzaliwa na kufa. Mtu anaweza kuuliza ni aina gani ya kiumbe kilituumba tuishi, kuvumilia maumivu mengi mno na mateso, na kisha kufa tena na tena? Inaweza kusababisha mtu kutafakari ni hatua gani, na ni kwa nini kujisumbua? Wakristo wanajua kuwa Mungu alimtuma Mwana wake kufa kwa ajili yetu, wakati mmoja, ili tusiweze kuteseka katika milele. Akamtuma mwana wake wa kutupatia maarifa kwamba sisi hatuko peke yetu na kwamba tumependwa. Wakristo wanajua kuna zaidi ya maisha kuliko mateso, na kufa, "... na sasa inadhihirishwa kwa kufunuliwa kwake Mwokozi wetu Kristo Yesu; aliyebatili mauti, na kuufunua uzima na kutokuharibika, kwa ile Injili" (2 Timotheo 1:10).
Ubuddha anafundisha kwamba Nirvana ni hali ya juu ya kiumbe, hali ya kuwa safi, na inaafikiwa kwa njia inayohusiana na mtu binafsi. Nirvana linakataa maelezo kamilifu na mantiki mpangalio na hivyo hauwezi kufundishwa, bali gwagunduliwa. Mafundisho ya Yesu kuhusu mbinguni, kwa ulinganisho alikuwa bayana kabisa. Alitufundisha kwamba miili yetu hufa lakini nafsi zetu hupaa kuwa pamoja naye mbinguni (Marko 12:25). Buddha alifundisha kwamba watu hawana roho binafsi, kwa ajili ya kujitegemea mtu binafsi au nafsi ni udanganyifu. Kwa Wabudha hakuna Baba mwenye huruma mbinguni ambaye alimtuma Mwanawe kufa kwa ajili ya roho zetu, kwa ajili ya wokovu wetu, kutoa njia kwetu kufikia utukufu wake. Hatimaye, hiyo ndio kwa nini Ubudha unapaswa kukataliwa.
English
Ubuddha ni nini na Wabudha wanaamini nini?
