Swali
Je! Kanuni ya Muhimu ni nini?
Jibu
"Kanuni ya Muhimu" ni jina lililopewa kwa kanuni ambayo Yesu alifundisha katika Mahubiri Yake juu ya Mlima. Maneno halisi "Kanuni ya Muhimu" hayapatikani katika Maandiko, kama vile maneno "Mahubiri juu ya Mlima" hayapatikani pia. Majina haya yaliongezwa baadaye na vikundi vya kutafsiri Biblia ili kufanya usomaji wa Biblia uwe rahisi. Maneno "Kanuni ya Muhimu" yalianza kudhaniwa kwa mafundisho haya ya Yesu wakati wa karne ya 16 na 17.
Tunachoita Kanuni ya Muhimu inahusu Mathayo 7:12: "Basi yoyote myatakayo mtendewe na watu, nanyi watendeeni vivyi hivyo; maana hiyo ndiyo Torati na Manabii." Yesu alijua moyo wa mwanadamu na ubinafsi wake. Kwa kweli, katika mstari uliotangulia, anaelezea wanadamu kama asili ya "uovu" (mstari wa 11). Kanuni ya Muhimu ya Yesu inatupa kiwango ambacho watu wa kawaida ni wabinafsi wanaweza kupima vitendo vyao: kuwatendea wengine vile wao wenyewe wangependa kutendewa.
Nakala ya Kiwango ya Kiingereza inatafsiri Kanuni ya Muhimu hivi: "Chochote unachotaka wengine waweze kukufanyia, wafanye nao pia, kwa maana hii ndio Torati na manabii." Yesu anafupisha kwa akili Agano la Kale lote katika kanuni hii moja, imechukuliwa kutoka kwa Walawi 19:18: "Usifanye kisasi, wala kuwa na kinyongo juu ya wana wa watu wako; bali umpende jirani yako kama nafsi yako; Mimi ndimi BWANA." Tena, tunaona maana kwamba watu kwa kawaida ni wapenda nafsi, na amri hutumia kwamba dosari ya binadamu kama mahali pa kuanza jinsi ya kuwatendea wengine.
Watu wote wanahitaji heshima, upendo, na shukrani, ikiwa wanastahili au la. Yesu alielewa tamaa hii na akaitumia kukuza tabia ya kimungu. Je! Unataka kuonyeshwa heshima? Basi waheshimu wengine. Je! Unahitaji neno la ukarimu? Basi nena maneno ya wema kwa wengine. "Ni heri kutoa kuliko kupokea" (Matendo 20:35). Kanuni ya Muhimu pia ni sehemu ya amri ya pili kuu, iliyotanguliwa tu na amri ya kumpenda Mungu Mwenyewe (Mathayo 22:37-39).
Cha kupendeza kukumbuka kuhusu Kanuni ya Muhimu ni kwamba hakuna mfumo mwingine wa dini au falsafa unao sawa wake. Kanuni ya Muhimu ya Yesu sio "maadili ya kutendeana" ambayo kwa kawaida utetewa na waadilifu wasio Wakristo. Mara kwa mara, wakosoaji wakarimu na wafuasi wa kidunia wanajaribu kuelezea jinsi Kanuni ya Muhimu ni ya kipekee, wakisema kuwa ni maadili ya kawaida yanayoshirikiwa na dini zote. Hii sio kesi. Amri ya Yesu ina ugumu kueleza, lakini muhimu sana, tofauti. Uchunguzi wa haraka wa maneno ya dini za Mashariki yataweka hili wazi:
• Ukonfyushasi: "Usiwafanyie wengine kile hutaki wao wakufanyie" (Analects 15:23)
• Kibaniani: "Hii ni hesabu ya wajibu: usiwafanyie wengine chenye kinaweza sababisha maumivu ikiwa kitafanywa kwako" (Mahabharata 5: 1517)
• Ubudha: "Usiwadhuru wengine kwa njia ambazo wewe mwenyewe utapata ni ya kuumiza sana" (Udanavarga 5:18)
Maneno haya ni sawa na Kanuni ya Muhimu lakini yamesemwa kinyume na hutegemea kanuni iliyotajwa. Kanuni ya Muhimu ya Yesu ni amri halisi ya kuonyesha upendo kwa kutenda. Dini za Mashariki zinasema, "Jizuie kufanya"; Yesu anasema, "Fanya!" Dini za Mashariki zinasema imetosha kushikilia tabia yako mbaya chini ya uangalizi; Yesu anasema kutafuta njia za kutenda vyema. Kwa sababu ya asili "kinyume" cha maneno yasio ya Kikristo, yameelezewa kuwa "Kanuni isiyo muhimu."
Wengine wamemshtaki Yesu kwa "kukopa" wazo la Kanuni ya Muhimu kutoka dini za Mashariki. Hata hivyo, maandiko ya Ukonfyushasi, Kihindu na Ubudha, yaliyotajwa hapo juu, yote yaliandikwa kati ya 500 na 400 KK, mwanzoni. Yesu anachukua Kanuni ya Muhimu kutoka kwa Walawi, iliyoandikwa karibu 1450 KK. Kwa hivyo, chanzo cha Yesu kwa Kanuni ya Muhimu inatangulia "Kanuni isiyo muhimu" kwa takribani miaka 1,000. Je! Nani "alikopa" kutoka kwa nani?
Amri ya kupenda ndiyo hutenganisha maadili ya Kikristo kutoka kwa maadili ya dini zingine zote. Kwa kweli, utetezi wa Biblia kwa upendo hujumuisha amri ya msingi ya kumpenda hata adui wako (Mathayo 5:43-44; tazama Kutoka 23:4-5). Hii haisikiki katika dini ziingine.
Kutii umuhimu wa Kikristo wa kupenda wengine ni alama ya Mkristo wa kweli (Yohana 13:35). Kwa kweli, Wakristo hawawezi kudai kumpenda Mungu ikiwa hawapendi kwa kweli watu wengine pia. "Mtu akisema, Nampenda Mungu, naye anamchukia ndugu yake, ni mwongo; kwa maana asiyempenda ndugu yake ambaye amemwona, hawezi kumpenda Mungu ambaye hakumwona"(1 Yohana 4:20). Kanuni ya Muhimu inafupisha wazo hili na ni ya pekee kwa Maandiko ya Kikristo ya Yuda.
English
Je! Kanuni ya Muhimu ni nini?
