Swali
Ni tofauti gani kati ya sheria ya sherehe, sheria ya maadili, na sheria ya mahakama katika Agano la Kale?
Jibu
Sheria ya Mungu iliyotolewa kwa Musa ni muundo kamili wa mwongozo ili kuhakikisha tabia ya Waisraeli ilionyesha hali yao kama watu waliochaguliwa na Mungu. Inahusisha tabia ya kimaadili, nafasi yao kama mfano wa kiungu kwa mataifa mengine, na taratibu za utaratibu wa kutambua utakatifu wa Mungu na dhambi ya wanadamu. Katika jaribio la kuelewa vizuri zaidi madhumuni ya sheria hizi, Wayahudi na Wakristo wanazigawa. Hii imesababisha tofauti kati ya sheria za maadili, sheria ya sherehe, na sheria za mahakama.
Sheria ya Maadili
Sheria za maadili, au mishpatim, zinahusiana na haki na hukumu na mara nyingi hutafsiriwa kama "maagizo." Mishpatim inasemekana kuwa ni msingi wa asili takatifu ya Mungu. Kwa hivyo, amri ni takatifu, na hazibadiliki. Kusudi lao ni kukuza ustawi wa wale wanaotii. Thamani ya sheria inachukuliwa wazi kwa sababu ya akili ya kawaida. Sheria ya maadili inajumuisha kanuni juu ya haki, heshima, na mwenendo wa ngono, na ni pamoja na amri kumi. Pia ni pamoja na adhabu kwa kushindwa kutii maagizo. Sheria ya maadili haziwaelekezi watu kwa Kristo; inafahamisha tu hali ya kuanguka ya wanadamu wote.
Waprotestanti wa kisasa wamegawanyika juu ya ufanisi wa mishpatim katika umri wa kanisa. Wengine wanaamini kwamba Yesu alisema kwamba sheria itabaki kuathiri mpaka dunia itakapotimizika (Mathayo 5:18) ina maana kwamba bado zinatumika kwa waumini. Wengine, hata hivyo, wanaelewa kwamba Yesu alitimiza mahitaji haya (Mathayo 5:17), na badala yake sisi tuko chini ya sheria ya Kristo (Wagalatia 6: 2), ambayo inafikiriwa kuwa "kumpenda Mungu na kuwapenda wengine" (Mathayo 22: 36-40). Ingawa sheria nyingi za maadili katika Agano la Kale zinatoa mifano bora ya jinsi ya kumpenda Mungu na kuwapenda wengine, na uhuru kutoka kwa sheria sio kibali cha kutenda dhambi (Warumi 6:15), hatuko chini ya mishpatim.
Sheria ya Sherehe
Sheria ya sherehe inaitwa hukkim au chuqqah kwa Kiebrania, ambayo kwa kweli ina maana "desturi ya taifa"; maneno mara nyingi yametafsiriwa kama "amri." Sheria hizi zinaonekana kuzingatia mawazo ya Mungu kwa Mungu. Hizo ni pamoja na maelekezo ya kurejesha haki na Mungu (kwa mfano, dhabihu na sherehe nyingine kuhusu "uchafu"), kumbukumbu za kazi ya Mungu katika Israeli (mfano, sikukuu na sherehe), kanuni maalum zilizo nuiliwa kutofautisha Waisraeli kutoka kwa majirani zao wa kipagani (kwa mfano, chakula na vikwazo vya mavazi), na ishara ambazo zinaonyesha Masihi anayekuja (kwa mfano, sabato, kutahiriwa, Pasaka, na ukombozi wa mzaliwa wa kwanza). Wayahudi wengine wanaamini kwamba sheria ya sherehe haijaondolewa. Wanasisitiza kwamba, vile jamii zibadilika, hivyo matarajio ya Mungu ya jinsi wafuasi wake wanapaswa kuhusiana naye. Mtazamo huu haujaonyeshwa katika Biblia.
Wakristo hawafungwi na sheria ya sherehe. Kwa kuwa kanisa sio taifa la Israeli, sikukuu za kumbukumbu, kama Sikukuu ya Majuma na Pasaka, hazitumiki. Wagalatia 3: 23-25 anaelezea kuwa tangu Yesu alipokuja, Wakristo hawatakiwi kutoa kafara au kutahiriwa. Bado kuna mjadala katika makanisa ya Kiprotestanti juu ya ufanisi wa Sabato. Wengine wanasema kuwa kuingizwa kwake katika Amri Kumi huwapa uzito wa sheria za maadili. Wengine wanasema Wakolosai 2: 16-17 na Warumi 14: 5 huelezea kwamba Yesu ametimiza Sabato na Amekuwa pumziko la sabato. Kama Warumi 14: 5 inavyosema, " Kila mtu na athibitike katika akili zake mwenyewe." Utekelezaji wa sheria ya Agano la Kale katika maisha ya Mkristo daima umehusiana na manufaa yake kwa kumpenda Mungu na wengine. Ikiwa mtu anahisi kuzingatia Sabato humsaidia katika hili, yeye yu huru kuitunza.
Sheria ya Mahakama / Sheria za kirahia
Ukiri wa Westminster unaongeza kikundi cha sheria za mahakama au sharia za kiraia. Sheria hizi zilipeanwa mahsusi kwa ajili ya utamaduni na mahali pa Waisraeli na kuzingatia sheria zote za maadili na zinaangazia Amri Kumi. Hii inajumuisha kila kitu kutoka kwa mauaji na kurejeshwa kwa mtu aliyepigwa na ng'ombe na wajibu wa mtu aliyechimba shimo ili aokoe punda wa jirani yake (Kutoka 21: 12-36). Kwa kuwa Wayahudi hawakuona tofauti kati ya maadili yao na Mungu na maadili yao, kikundi hiki kinatumiwa na Wakristo zaidi kuliko wasomi wa Kiyahudi.
Mgawanyiko wa sheria ya Kiyahudi katika makundi mbalimbali ni ujenzi wa binadamu unaotengenezwa kuelewa vizuri hali ya Mungu na kufafanua sheria ambazo Wakanisa wa umri wa kanisa bado wanatakiwa kufuata. Wengi wanaamini sheria ya sherehe haitumiki, lakini tuna amri ya Amri Kumi. Sheria yote ni muhimu kwa mafundisho (2 Timotheo 3:16), na hakuna kitu katika Biblia inaonyesha kwamba Mungu alinuia tofauti kwa makundi. Wakristo hawako chini ya sheria (Warumi 10: 4). Yesu alitimiza sheria, na hivyo kukomesha tofauti kati ya Myahudi na Mataifa "ili afanye hao wawili kuwa mtu mpya mmoja ndani ya nafsi yake; akafanya amani. Akawapatanisha wote wawili na Mungu katika mwili mmoja, kwa njia ya msalaba..." (Waefeso 2: 15-16).
English
Ni tofauti gani kati ya sheria ya sherehe, sheria ya maadili, na sheria ya mahakama katika Agano la Kale?
