Swali
Je! Ni wakati gani uasi unaruhusiwa kwa Mkristo?
Jibu
Mfalme wa Roma kutoka AD 54 hadi 68 alikuwa Nero Claudius Caesar Augustus Germanicus, pia anajulikana tu kama Nero. Mfalme hakuwa anajulikana kwa kuwa mtu wa kimungu na kushiriki katika vitendo mbalimbali vya haramu, ndoa ya ushoga ikiwa miongoni mwao. Mnamo mwaka wa AD 64, moto mkuu wa Kirumi ulifanyika, na Nero mwenyewe akituhumiwa kuchoma kwa makusudi. Katika maandishi yake, seneta wa Kirumi na mwanahistoria Tacitus aliandika, "Ili kuondosha ripoti [kwamba alikuwa ameanzisha moto], Nero alituhumu hatia na akashurutisha mateso kali sana kwenye darasa lililochukiwa kwa sababu ya machukizo yao, linaloitwa Wakristo na umma "(Annals, XV).
Ilikuwa wakati wa utawala wa Nero ambapo mtume Paulo aliandika barua yake kwa Warumi. Wakati mtu anaweza kumtarajia yeye kuwahamasisha Wakristo huko Roma kuinuka dhidi ya mtawala wao dhalimu, katika sura ya 13, tunaona hili badala yake:
"Kila mtu na aitii mamlaka iliyo kuu; kwa maana hakuna mamlaka isiyotoka kwa Mungu; na ile iliyopo umeamriwa na Mungu. Hivyo amwasiye mwenye mamlaka hushindana na agizo la Mungu; nao washindanao watajipatia hukumu. Kwa maana watawalao hawatishi watu kwa sababu ya matendo mema, bali kwa sababu ya matendo mabaya. Basi, wataka usimwogope mwenye mamlaka? Fanya mema, nawe utapata sifa kwake; kwa kuwa yeye ni mtumishi wa Mungu kwako kwa ajili ya mema. Lakini ufanyapo mabaya, ogopa; kwa maana hauchukui upanga bure; kwa kuwa ni mtumishi wa Mungu, amlipizaye kisasi mtenda mabaya kwa ajili ya ghadhabu. Kwa hiyo ni lazima kutii, si kwa sababu ya ile ghadhabu tu, ila na kwa sababu ya dhamiri. Kwa sababu hiyo tena mwalipa kodi; kwa kuwa wao ni wahudumu wa Mungu, wakidumu katika kazi iyo hiyo. Wapeni wote haki zao; mtu wa kodi, kodi; mtu wa ushuru, ushuru; astahiliye hofu, hofu; astahiliye heshima, heshima"(Warumi 13:1-7).
Hata chini ya utawala wa mfalme katili na asiyemcha Mungu, Paulo, akiandika chini ya msukumo wa Roho Mtakatifu, anawaambia wasomaji wake kuwa chini ya serikali. Aidha, anasema kuwa hakuna mamlaka ipo isipokuwa ile iliyowekwa na Mungu, na kwamba watawala wanamtumikia Mungu katika ofisi zao za kisiasa.
Petro anaandika karibu kitu sawa katika mojawapo ya barua zake mbili za Agano Jipya:
"Tiini kila kiamriwacho na watu, kwa ajili ya Bwana; ikiwa ni mfamle, kama mwenye cheo kikubwa; ikiwa ni wakubwa, kama wanaotumwa naye ili kuwalipiza kisasi watenda mabaya na kuwasifu watenda mema. Kwa sababu ndiyo mapenzi ya Mungu, kwamba kwa kutenda mema mzibe vinywa vya ujinga vya watu wapumbavu; kama walio huru, ila wasioutumia uhuru huo kwa kusitiri ubaya, bali kama watumwa wa Mungu. Waheshimuni watu wote. Wapendeni ndugu. Mcheni Mungu. Mpeni heshima mfalme."(1 Petro 2:13-17).
Mafundisho yote ya Paulo na Petro yamesababisha maswali machache kutoka kwa Wakristo wapi uasi ni wasiwasi. Je! Paulo na Petro wanamaanisha kwamba Wakristo daima wanajisalimisha kwa chochote ambacho serikali inamuru, bila kujali nini kinachoulizwa kwao?
Kuangalia kwa Ufupi Maoni Mbalimbali ya Uvunjaji wa sheria
Kuna angalau nafasi tatu za jumla juu ya suala la uasi. Maoni ya mpinzani wa serikali inasema kwamba mtu anaweza kuchagua kutotii serikali wakati wowote anapenda na wakati wowote anahisi kuridhika kufanya hivyo. Msimamo kama huo hauna msaada wowote wa kibiblia, kama inavyothibitishwa katika maandishi ya Paulo katika Warumi 13.
Mzalendo mwenye siasa kali sana anasema kwamba mtu anapaswa kufuata na kutii nchi yake, bila kujali amri ni gani. Kama itakavyoonyeshwa katika muda mfupi ujao, mtazamo huu pia hauna msaada wa Kibiblia. Zaidi ya hayo, haijaungwa mkono katika historia ya mataifa. Kwa mfano, wakati wa majaribio ya Nuremberg, wakili wa wahalifu wa vita wa Nazi walijaribu kutumia ulinzi kuwa wateja wao walikuwa wakifuata tu amri za moja kwa moja za serikali na kwa hivyo hawawezi kuwajibika kwa matendo yao. Hata hivyo, mmoja wa majaji alitupilia mbali hoja yao kwa swali rahisi: "Lakini waheshimiwa, hakuna sheria juu ya sheria zetu?"
Msimamo wa Maandiko unasisitiza ni mojawapo ya uwasilishaji wa kibiblia, na Mkristo anaruhusiwa kutenda katika uasi kwa serikali ikiwa itaamuru uovu, kiasi kwamba inahitaji Mkristo kutenda kwa njia ambayo ni kinyume na mafundisho ya wazi na mahitaji ya Neno la Mungu.
Uasi-Mifano katika Maandiko
Katika Kutoka 1, Farao wa Misri alitoa amri ya wazi kwa wakunga wawili wa Kiebrania kwamba wangewaua watoto wote wa kiume wa Kiyahudi. Mzalendo mwenye siasa kali sana angeweza kutekeleza amri ya serikali, lakini Biblia inasema wakunga walikataa kumtii Farao na "walimcha Mungu, wasifanye kama walivyoamriwa na huyo mfalme wa Misri, lakini wakawahifadhi hai wale wanaume" (Kutoka 1:17). Biblia inaendelea kusema kuwa wakunga hao walimdanganya Farao kuhusu kwa nini waliruhusu watoto kuishi; lakini hata ingawa walidanganya na kutotii serikali yao, "Basi Mungu akawatendea mema wale wakunga; na hao watu wakaongezeka sana, wakaendelea na kuzidi kuwa na nguvu nyingi. Ilikuwa kwa sababu wale wakunga walikuwa wakimcha Mungu, akawasimamishia nyumba"(Kutoka 1:20-21).
Katika Yoshua 2, Rahabu alikataa kutii moja kwa moja amri kutoka kwa mfalme wa Yeriko ili kutoa wapelelezi wa Israeli ambao waliokuwa wameingia jiji ili kupata ujuzi wa vita. Badala yake, aliwaachilia chini kwa kamba ili waweze kuepuka. Ingawa Rahabu alikuwa amepata amri ya wazi kutoka kwa afisa wa juu wa serikali, aliasi amri na alikombolewa kutokana na uharibifu wa mji wakati Yoshua na jeshi la Israeli waliuharibu.
Kitabu cha 1 Samweli kinasema amri iliyotolewa na Mfalme Sauli wakati wa kampeni ya kijeshi kwamba hakuna mtu angeweza kula mpaka Sauli ashinde vita na Wafilisti. Hata hivyo, Yonathani, mwana wa Sauli, ambaye hakuwa amesikia amri hiyo, alikula asali ili kujifurahisha mwenyewe kutokana na vita ngumu ambavyo jeshi lilikuwa limefanya. Wakati Sauli alipopata habari, akaamrisha mwanawe afe. Hata hivyo, watu walipinga Sauli na amri yake na kumwokoa Yonathani kutokana na kuuawa (1 Samweli 14:45).
Mfano mwingine wa uasi kulingana na uwasilishaji wa kibiblia unapatikana katika 1 Wafalme 18. Sura hiyo kwa kifupi inamtambulisha mtu mmoja aitwaye Obadia ambaye "alimcha Bwana sana." Wakati Mfalme Yezebeli alipokuwa akiwaua manabii wa Mungu, Obadia alichukua mia moja kati yao na kuwaficha wao kutoka kwake ili waweze kuishi. Kitendo kama hicho kilikuwa kinyume na matakwa ya mamlaka ya kutawala.
Katika 2 Wafalme, uasi wa dhahiri unaoidhinishwa dhidi ya afisa wa serikali anayetawala umeandikwa. Athalia, mama wa Ahazia, alianza kuharibu watoto wa kifalme wa nyumba ya Yuda. Hata hivyo, Yoashi mwana wa Ahazia alichukuliwa na binti ya mfalme na akafichwa kutoka Athalia ili kizazi kihifadhiwe. Miaka sita baadaye, Yehoyada akawakusanya watu karibu naye, akamtangaza Yoashi kuwa mfalme, akamuua Athalia.
Danieli anaandika mifano kadhaa ya uasi. Wa kwanza hupatikana katika sura ya 3 ambako Shadraka, Meshaki na Abednego walikataa kuinamia sanamu ya dhahabu kwa kutotii amri ya Mfalme Nebukadneza. Ya pili ni katika sura ya 6 ambako Danieli anakataa amri ya Mfalme Dario kuomba mtu yeyote isipokuwa mfalme. Katika matukio hayo yote, Mungu aliwaokoa watu Wake kutoka adhabu ya kifo iliyowekwa.
Katika Agano Jipya, kitabu cha Matendo ya Mitume kinaandika uasi wa Petro na Yohana kwa mamlaka ambayo yalikuwa mamlakani wakati huo. Baada ya Petro kumponya mtu aliyezaliwa kiwete, Petro na Yohana walikamatwa kwa kuhubiri juu ya Yesu na kufungwa jela. Mamlaka ya kidini yaliamua kuwazuia wasifundishe juu ya Yesu; hata hivyo, Petro akasema, "Kwamba ni haki mbele za Mungu kuwasikiliza ninyi kuliko Mungu, hukumuni ninyi wenyewe; maana sisi hatuwezi kuacha kuyanena mambo tuliyoyaona na kuyasikia"(Matendo 4:19-20). Baadaye, watawala waliwakabili tena mitume na kuwakumbusha amri yao ya kutofundisha juu ya Yesu, lakini Petro akajibu, "Imetupasa kumtii Mungu kuliko wanadamu" (Matendo 5:29).
Mfano mmoja wa mwisho wa uasi unapatikana katika kitabu cha Ufunuo ambapo Mpinga Kristo anawaamuru wote walio hai wakati wa mwisho kuabudu sanamu yake mwenyewe. Lakini Mtume Yohana, ambaye aliandika Ufunuo, anasema kwamba wale ambao watakuwa Wakristo wakati huo hawatamtii Mpinga Kristo na serikali yake na kukataa kuabudu sanamu (Ufunuo 13:15) kama vile marafiki wa Danieli walikiuka amri ya Nebukadneza ya kumwabudu sanamu yake.
Uasi-Hitimisho
Ni hitimisho gani ambazo zinaweza kutolewa kutoka kwa mifano hiyo juu ya kibiblia? Miongozo kwa uasi wa Mkirsto inaweza kutajwa kama ifuatavyo:
• Wakristo wanapaswa kupinga serikali ambayo inamuru au inashurutisha uovu na wanapaswa kufanya kazi bila vurugu ndani ya sheria za ardhi ili kubadili serikali ambayo inaruhusu uovu.
• Uasi unaruhusiwa wakati sheria au amri za serikali zinakiuka moja kwa moja sheria na amri za Mungu.
• Ikiwa Mkristo anaasi serikali mbaya, isipokuwa anaweza kukimbia kutoka kwa serikali, anapaswa kukubali adhabu ya serikali kwa matendo yake.
• Wakristo hakika wanaruhusiwa kufanya kazi ya kuweka viongozi wapya wa serikali ndani ya sheria zilizowekwa.
Mwishowe, Wakristo wanaamuriwa kuombea viongozi wao na kwa Mungu kuingilia kati kwa wakati Wake wa kubadili njia yoyote isiyo ya Mungu ambayo wanayofuata: "Basi, kabla ya mambo yote, nataka dua, na sala, na maombezi, na shukrani, zifanyike kwa ajili ya watu wote; kwa ajili ya wafalme na wote wenye mamlaka, tuishi maisha ya utulivu na Amani, katika utauwa wote na ustahivu"(1 Timotheo 2:1-2).
English
Je! Ni wakati gani uasi unaruhusiwa kwa Mkristo?
