Ukweli ni nini?

Karibu miaka elfu mbili iliyopita, Ukweli ulikuwekwa katika hukumu na kuhukumiwa na watu ambao walikuwa wamejitolea kwa uongo. Kwa kweli, Ukweli ulikabili majaribio sita chini ya siku moja kamili, tatu ambazo zilikuwa za kidini, na tatu zilikuwa za kisheria. Mwishowe, watu wachache waliohusika katika matukio hayo wanaweza kujibu swali hilo, " kweli ni nini?"

Baada ya kukamatwa, Ukweli uliongozwa kwanza kwa mtu mmoja aitwaye Anasi, aliyekuwa ni kuhani mkuu wa zamani wa Wayahudi. Anasi alivunja sheria nyingi za Kiyahudi wakati wa jaribio hilo, mojawapo ikiwa ni kufanya kesi katika nyumba yake, akijaribu kumshtaki mtuhumiwa, na kumshtaki mshtakiwa, ambaye alikuwa hakuhukumiwa na kitu chochote wakati huo. Baada ya Anasi, Ukweli ulipelekwa kwa kuhani mkuu mwenye kutawala, Kayafa, aliyekuwa mkwe wa Anasi. Kabla ya Kayafa na makuani ya Kiyahudi, mashahidi wengi wa uongo walikuja kueleza kinyume cha Ukweli, lakini hakuna chochote kilichoweza kuthibitishwa na hakuna ushahidi wa uovu ungeweza kupatikana. Kayafa alivunja sheria chini ya saba wakati akijaribu kuhukumu ukweli: (1) kesi ilifanyika kwa siri; (2) I lifanyika usiku; (3) ilihusisha rushwa; (4) mshtakiwa hakuwa na mtu aliyekuwepo ili kumtetea; (5) mahitaji ya mashahidi 2-3 hayakutimizwa; (6) walitumia ushahidi wa kibinafsi dhidi ya mtuhumiwa; (7) walifanya adhabu ya kifo dhidi ya mshtakiwa siku hiyo hiyo. Matendo haya yote yalikatazwa na sheria ya Kiyahudi. Bila kujali, Kayafa alitangaza Ukweli kuwa na hatia kwa sababu Ukweli ulidai kuwa Mungu katika mwili, kitu fulani Kayafa aliita mwaniko.

Wakati asubuhi ilifika, kesi ya tatu ya Ukweli ilifanyika, na matokeo yake kwamba Sanhedrin wa Kiyahudi alitangaza ukweli lazima ufe. Hata hivyo, halmashauri ya Wayahudi hakuwa na haki ya kisheria ya kutekeleza adhabu ya kifo, hivyo walilazimika kuleta Kweli kwa gavana wa Kirumi wakati huo, ambaye alikua Pontio Pilato. Pilato alichaguliwa na Tiberio kama kiongozi wa tano wa Yudea na akahudumia kwa uwezo huo A.D. 26 hadi 36. Msimamizi huyo alikuwa na nguvu za uzima na kifo na angeweza kurekebisha hukumu ya kifo iliyopitishwa na makuhani. Kama Ukweli ulivyosimama mbele ya Pilato, uongo zaidi uliletwa dhidi yake. Adui zake wakasema, "Tumempata mtu huyu akipotosha taifa letu na kukataza kulipa kodi kwa Kaisari, na kusema kuwa yeye mwenyewe ni Kristo, Mfalme" (Luka 23: 2). Hii ilikuwa uongo, kwa kuwa Ukweli unaagiza kila mtu kulipa kodi (Mathayo 22:21) na hakuzungumza mwenyewe kuwa ni changamoto kwa Kaisari.

Baada ya hayo, mazungumzo ya kuvutia sana kati ya Kweli na Pilato yalitokea. "Basi Pilato akaingia tena ndani ya makao makuu, akamwita Yesu, akamwambia," Je! Wewe ndiwe Mfalme wa Wayahudi? "Yesu akamjibu," Je, wewe unasema jambo hili kwa uamuzi wako mwenyewe au wengine walikuambia kuhusu mimi? "Pilato akasema, Mimi si Myahudi. Taifa lako na makuhani wakuu walinipa wewe; Umefanya nini? "Yesu akajibu," Ufalme wangu sio wa ulimwengu huu. Ikiwa Ufalme wangu ulikuwa wa ulimwengu huu, basi watumishi Wangu wangepigana ili nisiwe mikononi mwa Wayahudi; lakini kama vile, Ufalme wangu sio wa eneo hili. "Basi Pilato akamuuliza," Wewe ni mfalme? "Yesu akamjibu," Wewe unasema kwa hakika mimi ni mfalme. Kwa hili nimezaliwa, na kwa hili nimekuja ulimwenguni, kushuhudia ukweli. Kila mtu aliye wa kweli huisikia sauti yangu. "Pilato akamuuliza," Ukweli ni nini? "(Yohana 18: 33-38).

Swali la Pilato, "Kweli ni nini?" Imeshuhudiwa kupitia historia. Je, alikuwa tu ataka kujua kile ambacho hamna mtu yeyote ambaye angeweza kumwambia, ilikua tusi la kiburi, au labda alitaka kutofautiana majibu ya maneno ya Yesu?

Katika ulimwengu waleo ambao unapinga kuwa ukweli huo unaweza kujulikana, imekua ni swali muhimu zaidi kuliko hapo awali kujibu. Ukweli nini ni?

Ufafanuzi wa Ukweli
Katika kufafanua ukweli, ni mihumi kujua kisicho ukweli.

• Ukweli sio tu chochote kile. Hii ni falsafa ya programatiki (pragmatism) . Kwa kweli, uongo unaweza kuonekana kuwa kweli, lakini bado ni uongo na si kweli.

• Kweli sio tu inayohusika au inayoeleweka. Kundi la watu linaweza kukusanyika na kuunda njama kwa kuzingatia seti ya uongo ambako wote wanakubaliana kuwaambia hadithi sawa ya uongo, lakini haifanyi kuwasilisha kwao kweli.

• Ukweli sio unaofanya watu kuhisi vizuri. Kwa bahati mbaya, habari mbaya inaweza kuwa kweli pia.

• UKweli sio kile wengi wanasema ni kweli. Asilimia hamsini na moja ya kikundi cha watu wanawezakkufikia hitimisho sio sahihi.

• Ukweli sio pana. Uwasilishaji wa muda mrefu, unaweza kuwa na matokeo ya uongo.

• Ukweli haufafanuliwi na kile kilichopangwa. Nia njema bado inaweza kuwa mbaya.

• Ukweli sio jinsi tunavyojua; Ukweli ni kile tunachokijua.

• ukweli sio tu kinachoaminiwa. Uongo unaaminika bado ni uwongo.

• Ukweli sio kinachofanywa hadharani . Ukweli unaweza kujulikana binafsi (kwa mfano, eneo la hazina iliyozikwa).

Neno la Kiyunani ya "ukweli" ni alētheia, ambalo linamaanisha "kutoficha" au "kutoficha chochote." Inatoa mawazo ya kwamba ukweli daima huwa, daima hupatikana kwa wote kuona, bila kitu chichote kilichofichwa . Neno la Kiebrania linalomaanisha "kweli" ni emeth, ambalo linamaanisha "ukamilifu, na "muda." Ufafanuzi huo unamaanisha dutu ya milele na kitu ambacho kinaweza kutegemewa.Kwa mtazamo wa falsafa, kuna njia tatu rahisi za kufafanua ukweli:
1. Ukweli ni kile kinachokua sawa na kweli.
2. Kweli ni ile inayofanana na kitu chake.
3. Ukweli ni kusema tu kama ilivyo.

Kwanza, ukweli unaenda sawa na kweli au kilicho cha kweli. Kweli pia unaenda sawa na asili. Kwa maneno mengine, inafanana na kitu chake na inajulikana kwa uhalisi wake. Kwa mfano, mwalimu anayeshughulikia darasa anaweza kusema, "Sasa mlango wa kutoka pekee kwenye chumba hiki ni katika mkono wa kulia" Kwa darasa ambalo linaweza uso kwa uso na mwalimu, mlango wa kulia unaweza kuwa upande wa kushoto, lakini ni kweli kabisa kwamba mlango, kwa profesa, ni katika mkono wa kulia.Kweli pia inalingana na kitu chake. Inaweza kuwa kweli kabisa kwamba mtu fulani anaweza kuhitaji miligramu nyingi za dawa fulani, lakini mtu mwingine anahitaji dawa zaidi au chache ili kuzalisha athari anayotaka. Hu sio kweli halisi tu, lakini ni mfano wa jinsi kweli lazima ufanane na kitu kinachozungumziwa. Haitakuwa sahihi (na kuna uwezekano wa hatari) kwa mgonjwa kuomba daktari wake kumpa kiasi kisichofaa cha dawa fulani, au kusema kwamba dawa yoyote ya ugonjwa wao maalum itafanya kazi.

Kwa kifupi, ukweli ni kusema tu kama ilivyo; ndio ambavyo hali ilivyo, na maoni mengine yoyote ni makosa. Kanuni ya msingi ya falsafa ni kuwa na uwezo wa kutambua kati ya ukweli na kosa, au kama vile Thomas Aquinas alivyosema, "Ni kazi ya mwanafalsafa tofautisha."

Changamoto za Ukweli
Maneno ya Aquinas si maarufu sana leo. Kufanya tofauti inaonekana kuwa si ya mtindo katika kipindi cha baada ya hali ya upatanisho. Ina kukubalika leo kusema, "Hii ni kweli," ila tu kama inafuatiwa na, "na kwa hivyo hiyo ni uongo." Hii inaonekana haswa katika masuala ya imani na dini ambapo kila mfumo wa imani unapaswa kuwa sawa ambapo ukweli unahusishwa.

Kuna idadi ya wanafilosofi na maoni ya ulimwengu ambayo yanalenga dhana ya kweli, hata hivyo, kila moja anapimwa na kuchunguzwa na inaonekana kushindwa kwa asili yake.

Falsafa ya kutegemea (relativism) inasema kwamba ukweli huwa unategemea kitu fulani na kwamba hakuna ukweli halisi. Lakini mtu anahitaji kuuliza: madai kuwa "ukweli hutegemea kitu fulani" je, hio ni ukweli kamili? Ikiwa ni ukweli unaotegemea kitu fulani, basi hio haina maana; Je! tunajuaje ni wapi inatumika? Ikiwa ni kweli kabisa, basi ukweli halisi upo. Zaidi ya hayo, wanaoamini ukweli hutegemea kitu fulani wanatia shaka msimamo wao wakati wanaposema kuwa msimamo wa ukweli halisi sio sahii . kwa nini wale ambao wanasema kuwa ukweli kabisa upo wasiwe sawa pia? Kwa kweli, wakati relativisti (relativist)anasema, "Hakuna kweli," yeye anakuuiza wewe usiamwamini, na jambo bora zaidi ni kufuata ushauri wake.

Wafuasi au wanafunzi wa hali ya baadaye (postmodernism) hawathibitishi ukweli wowote. Mwenye cheo cha (postmodernism)-Frederick Nietzsche-alielezea kweli kama huu: "Je! ukweli nini? Jeshi la vielezo (metaphors) ni udanganyifu tu... sarafu ambazo zimepoteza thamani yao na sasa kibakia tu kama chuma, sio sarafu. "Kwa kushangaza, ingawa yeye ambaye anaunga mkono hali ya baada ya kisasa (postmodernist) ana sarafu mkononi mwake ambayo sasa ni" chuma tu , "Anathibitisha angalau kweli moja kabisa: Ikiwa ni ukweli kwamba hakuna ukweli basi hio inapaswa kuthibitishwa. Kama maoni mengine ya ulimwengu, ile hali ya baada ya kisasa inajikanganya na haiwezi kusimama juu ya madai yake mwenyewe.

Wale wanaofuata filosofi ya wasiwasi hutiliashaka ukweli wote. Lakini Yule amaaye ana wasiwasi wasiwasi hutilia shaka hali hio ya wasiwasi? Je! ana shaka kwamba ukweli wake mwenyewe unadai? Ikiwa ndivyo, basi kwa nini tutilie makini wasiwasi? Ikiwa sio, basi tunaweza kuwa na uhakika wa angalau kitu kimoja (kwa maneno mengine, ukweli kamili upo) . Agnostic anasema kuwa huwezi kujua ukweli. Hata hivyo, mawazo yajishinda yenyewe kwa sababu inaashiria kujua angalau ukweli mmoja: kwamba huwezi kujua ukweli.

Maoni maarufu ya ulimwengu, ambayo inasema kwamba madai ya ukweli wote ni sahihi. Bila shaka, hii haiwezekani. Je! Madai mawili — moja ambayo inasema mwanamke sasa ni mjamzito na mwingine anasema sasa si mjamzito — wote wawili wanawezakua kweli kwa wakati mmoja? Ile hali ya wingi hufafanua sheria isiyo ya kupinga, ambayo inasema kuwa kitu hakiwezi kuwa "A" na "Si-A" wakati huo huo na kwa maana sawa. Kama mwanafalsafa mmoja aliyesimama, mtu yeyote ambaye anaamini kuwa sheria isiyo ya kupinga si ya kweli anapaswa kupigwa na kuchomwa moto hadi wanapokubali kwamba kupigwa na kuchomwa sio sawa na sio kupigwa na kuteketezwa. Pia, angalia kwamba ile hali ya wengi husema kuwa ni kweli na chochote kinachoipinga ni uongo, ambayo ni madai yanayopinga msingi wake.

Ile dhana inayochochea wingi(pluralism) ni mtazamo wazi na wa hali ya uvumilivu. Hata hivyo, wingi wa watu huchanganya wazo la kila mtu mwenye thamani sawa na kila ukweli kudai kuwa sawa. Zaidi tu, watu wote wanaweza kuwa sawa, lakini sio madai yote huwa ya kweli. Dhana ya wingi hukosa kuelewa tofauti kati ya maoni na ukweli, Mortimer Adler anatambua tofauti hiyo na kusema wazo la wingi inahitajika na kustahili tu katika maeneo ambayo ni masuala ya ladha badala ya mambo ya kweli."

Hali ya Hukumu ya Kweli
Wakati dhana ya kweli inapotoshwa, kwa kawaida huwa ni sababu moja au zaidi ya zifuatazo:

Malalamiko ya kawaida dhidi ya mtu yeyote anayedai kuwa na ukweli kamili katika masuala ya imani na dini ni kwamba hali hiyo ni ya kuwa na"nia ndogo." Hata hivyo, mkosoaji hukosa kuelewa kwamba, kwa asili, kweli ni nyembamba. Je! Mwalimu wa hesabu ana nia ndogo ya kushikilia imani kwamba 2 + 2 ni sawa na 4?

Kitu kingine cha ukweli ni kwamba ni kiburi kumdai mtu yuko sahihi na mtu mwingine si sahihi. Hata hivyo, tukirejelea mfano hapo juu wa hisabati, je! Ni kiburi kwa mwalimu wa hisabati kusisitiza jibu moja tu ya haki kwa tatizo la hesabu? Au ni kiburi kwa mwenye kutengeneza kufuli kusema kwamba ufunguo moja ndio utafungua mlango ambao umefungwa?

Jambo la tatu dhidi ya wale wanaosema wana ukweli kabisa katika masuala ya imani na dini ni kwamba msimamo huo haujumuishi watu wote, badala ya kujumuisha. Lakini malalamiko hayo hayashindwa kuelewa kwamba kweli, kwa asili, haifai kujumuisha kinyume chake ambacho ni uongo. Ukijumuisha 2+2 majibu yote ila 4 huwa si ya kweli.Lakini upinzani mwingine dhidi ya kweli ni kwamba ni chuki na kugawanya kudai mtu ana ukweli. Badala yake, mkosoaji anasema, yote ambayo ni muhimu ni uaminifu. Tatizo la msimamo huu ni kwamba ukweli hauwezi kbainika kwa, imani, na tamaa. Haijalishi ni kiasi gani mtu anayeamini kwa hakika ufunguo usiofaa utafaa mlango; bado ufunguo hautaingia na kufuli haitafunguliwa. Ukweli pia hauhusiani na uaminifu. Mtu ambaye huchukua chupa ya sumu na kwa hakika anaamini ni maji ya ndimu bado atateseka na madhara mabaya ya sumu. Mwishowe, ile haliya kutamani haiathiri ukweli. Mtu anaweza kutamani sana kwamba gari lake halijaishiwa kwa gesi, lakini kama upimaji unasema tangi ni tupu na gari haliwezi kwenda mbali zaidi, basi hakuna tamaa katika ulimwengu itakasababisha gari liweze kuendelea.

Wengine watakubali kuwa ukweli kamili upo, lakini kisha wadai hali hiyo ni halali tu katika eneo la sayansi na si katika masuala ya imani na dini. Hii ni falsafa ya kimantiki, ambayo ilifanywa na wanafalsafa kama vile David Hume na A. J. Ayer. Kwa kweli, watu hao wanasema kwamba madai ya kweli lazima kuwa (1)tautoliji ( tautologies), kwa mfano, wanaume wote ambao huishi peke yao ni wasioolewa) au kuthibitishwa kisayansi (yaani, kupima kwa sayansi). Wale ambao wana fikra za kimantiki na kisansi , wao hushukilia kuwa mazungumzo juu ya Mungu ni bure.

Wale ambao wanashikilia dhana kwamba sayansi pekee ndio inaweza kufanya madai ya ukweli wanakosa kutambua kwamba kuna maeneo mengi ya kweli ambapo sayansi haina uwezo. Kwa mfano:

• Sayansi haiwezi kuthibitisha dhana ya hisabati na mantiki kwa sababu imeikubali kuwa kweli bila kudhibitisha.

• Sayansi haiwezi kuthibitisha ukweli wa kisayansi kama vile, mawazo mengine ila yangu mwenyewe yapo.

• Sayansi haiwezi kutoa ukweli katika maeneo ya maadili mema. Huwezi kutumia sayansi, kwa mfano, kuthibitisha Waazi walikuwa mabaya.

• Sayansi haiwezi kusema ukweli juu ya vinavyopendeza kama vile uzuri wa jua.

• Hatimaye, wakati mtu yeyote atakavyosema "sayansi ndiyo chanzo pekee cha kweli," wanaanza kudai filosofi-ambayo haiwezi kupimwa na sayansi.

Na kuna wale ambao wanasema kwamba ukweli kamili haitumiki katika eneo la maadili. Hata hivyo, jibu la swali hili, "Je! Ni maadili mema kutesa na kuua mtoto asiye na hatia?" Ni kabisa na kawaida jibu lake ni hapana. Au, ili kuifanya kuwa zaidi ya kibinafsi, wale ambao wanashiriki ukweli wa kuyumbayumba kuhusu maadili, wao daima wanaonekana kuwataka wapenzi wao kuwa waaminifu kabisa kwao.

Kwa nini ukweli ni muhimu?

Kwa nini ni muhimu kuelewa na kuzingatia dhana ya ukweli kamili katika maeneo yote ya maisha (ikiwa ni pamoja na imani na dini)? Kwa sababu tu mabaya katika maisha yana dhawabu yake. Kumpa mtu kiasi kisichofaa cha dawa inaweza kumuua; kuwa na meneja wa uwekezaji kufanya maamuzi mabaya ya fedha yanaweza kudhoofisha familia; kuingia kwa ndege isiyofaa itakupeleka ambapo hutaki kwenda; na kushughulika na mpenzi wa ndoa asiyekua mwaminifu anaweza kusababisha uharibifu wa familia na, pia kuna uwezekano wa magonjwa.

Kama mwalimu wa dini ya Kikristo Ravi Zacharias anasema, "Ukweli ni jambo muhimu — hasa wakati unapopokea au kuambiwa uongo." Na hii ni muhimu zaidi katika imani na dini. Ulele ni wakati mwingi sana hasa ukiishi katika uovu.

Mungu na Kweli

Wakati wa majaribio sita ya Yesu, tofauti kati ya ukweli (haki) na uongo (uovu) haukuwa wazi. Hapo Yesu alisimama, ambaye ni Kweli, akihukumiwa na wale ambao kila kitu cha kilikua cha uongo. Viongozi wa Kiyahudi walivunja karibu kila sheria iliyopangwa ili kulinda mshtakiwa kutokana na hisia zisizofaa. Wao walifanya kazi kwa bidii ili kupata ushuhuda wowote ambao muhukumu Yesu, na kwa kuchanganyikiwa kwao, husisha ushahidi wa uongo ulioletwa mbele na waongo. Lakini hata hiyo haikuwezia kuwasaidia kufikia lengo lao. Kwa hiyo walivunja sheria nyingine na kumlazimisha Yesu kujifanya kama mwenye makosa yeye mwenyewe.

Mara moja mbele ya Pilato, viongozi wa Kiyahudi danganya tena. Wakamhukumu Yesu kwa kumtukana, lakini kwa kuwa walijua kwamba haitoshi kumshawishi Pilato kumwua Yesu, walimwambia Yesu alikuwa akimpa changamoto Kaisari na kuvunja sheria ya Kirumi kwa kuhimiza umati wa watu kutolipa kodi. Pilato aligundua haraka udanganyifu wao wa juu, na kamwe hakuzungumzia kesi hiyo.

Yesu Mwenye haki alikuwa akihukumiwa na waadilifu. Ukweli wa kusikitisha ni kwamb waadilifu hutesa wenye haki. Ndiyo sababu Kaini alimuua Abeli. Uhusiano kati ya ukweli na uadilifu na kati ya uwongo na udhalimu umeonyeshwa na mifano kadhaa katika Agano Jipya:

• Kwa sababu hii Mungu atawapelekea ushawishi wa udanganyifu ili waweze kuamini uongo, ili wote waweze kuhukumiwa ambao hawakuamini kweli, lakini walifurahia uovu "(2 Wathesalonike 2: 9-12). , msisitizo aliongeza).

• "Kwa maana ghadhabu ya Mungu imefunuliwa kutoka mbinguni dhidi ya uovu wote na uovu wa wanadamu ambao huzuia ukweli kwa uovu" (Warumi 1:18, msisitizo aliongeza).

• "Ni nani atakayempa kila mtu kulingana na matendo yake; Kwa wale ambao kwa uvumilivu wanafanya mema kutafuta utukufu na heshima na kutokufa, uzima wa milele; bali kwa wale ambao wanajitolea kwa ubinafsi na wasiii kweli, lakini hutii uovu, ghadhabu na ghadhabu "(Warumi 2: 6-8, msisitizo aliongeza).

• "[upendo] haufanyi kazi; haujitegemei, haikasirishwi, haufai kuzingatia mateso mabaya, haufurahi kwa uovu, lakini hufurahi na ukweli "(1 Wakorintho 13: 5-6, msisitizo aliongeza).

Hitimisho

Swali Pontiyo Pilato aliyouliza karne nyingi zilizopita inahitaji kupitiwa tena ili kuwa sahihi kabisa. Maneno ya gavana wa Kirumi anasema " kweli ni nini?" Inakosakutambua ukweli kwamba vitu vingi vinaweza kuwa na kweli, lakini jambo moja tu linaweza kweli kuwa Kweli. Ukweli lazima uanzie mahali fulani.Ukweli ni kwamba Pilato alikuwa akitazama moja kwa moja kwenye Mwanzo wa Kweli asubuhi ya mapema zaidi ya miaka elfu mbili iliyopita. Muda mfupi kabla ya kukamatwa na kuletwa kwa gavana, Yesu alikuwa amesema maneno rahisi "Mimi ni kweli" (Yohana 14: 6), ambayo ilikuwa ni jambo la ajabu sana. Mtu pekee angewezaje kuwa kweli? Hawezi kuwa, isipokuwa Yeye alikuwa zaidi ya mwanadamu, ambayo ni kweli aliyodai kuwa. Ukweli ni kwamba, madai ya Yesu yalithibitishwa alipofufuka kutoka kwa wafu (Warumi 1: 4).

There's a story about a man who lived in Paris who had a stranger from the country come see him. Wanting to show the stranger the magnificence of Paris, he took him to the Louvre to see the great art and then to a concert at a majestic symphony hall to hear a great symphony orchestra play. At the end of the day, the stranger from the country commented that he didn't particularly like either the art or the music. To which his host replied, "They aren't on trial, you are." Pilate and the Jewish leaders thought they were judging Christ, when, in reality, they were the ones being judged. Moreover, the One they convicted will actually serve as their Judge one day, as He will for all who suppress the truth in unrighteousness.

Pilate evidently never came to a knowledge of the truth. Eusebius, the historian and Bishop of Caesarea, records the fact that Pilate ultimately committed suicide sometime during the reign of the emperor Caligula—a sad ending and a reminder for everyone that ignoring the truth always leads to undesired consequences.

Kuna hadithi kuhusu mtu aliyeishi mji wa Paris ambaye alikuwa na mgeni kutoka nchi fulani ambaye alikuja kumwona. Kutaka kumwonyesha mgeni utukufu wa Paris, akamchukua pale Louvre ili kuona sanaa nzuri na kisha kwenye tamasha kwenye ukumbi wa kikundi cha sifoni (symphony) ili kusikia kucheza kwa muziki. Mwishoni mwa siku, mgeni huyi alitoa maoni kuwa hakupendezwa sana na sanaa au muziki. Kisha mwenyeji wake akajibu, "Hawana kesi, wewe ndiwe una kesi." Pilato na viongozi wa Kiyahudi walidhani walikuwa wakihukumu Kristo, wakati, kwa kweli, wao ndio waliohukumiwa. Zaidi ya hayo, Yule aliyehukumiwa atawahi kuwa Jaji wao siku moja, kama atakavyokuwa kwa wote wanaozuia ukweli katika uovu.

English

---

Rudi kwa ukurasa wa nyumbani wa Kiswahili

Ukweli ni nini?