Kesyon
Poukisa Jwif ak Arab / Mizilman rayi youn ak lòt?
Repons
Premyèman, li enpòtan ke ou konprann ke se pa tout Arab yo ki se Mizilman, epi se pa tout Mizilman yo ki Arab. Pandan ke yon majorite nan Arab yo se Mizilman, gen anpil Arab ki pa Mizilman. Pli lwen, gen siyifikativman plis ki pa Arab Mizilman nan zòn tankou Endonezi ak Malezi pase gen Mizilman Arab. Dezyèmman, li enpòtan pou’n sonje ke se pa tout Arab ki rayi Jwif, se pa tout Mizilman ki rayi Jwif, epi se pa tout Jwif ki rayi Arab ak Mizilman yo. Nou dwe pran prekosyon pou evite stereotype. Sepandan, anjeneral, Arab ak Mizilman yo pa fin renmen ak defye Jwif, li vèsi-vèsa.
Si gen yon esplikasyon klè eksplikasyon pou sa a animosite, li ale jous nan Abraram. Jwif yo se pitit Izarak pitit Abraram. Arab yo se pitit Izmayèl, pitit gason Abraram lan. Izmayèl te pitit gason yon esklav (Jenèz 16: 1-16) ak Izarak ki te pitit gason ki te pwomèt la ki ta eritye benediksyon Abraram yo (Jenèz 21: 1-3), evidamman ta gen kèk animosite ant de pitit gason yo. Kòm yon rezilta Izarak Izraelyen (Jenèz 21: 9), Sara te mande Abraram mete Haga ak Izmayèl deyò (Jenèz 21: 11-21). Petèt, sa te lakòz plis mepriz nan kè Izmayèl la pou Izarak. Yon zanj te pwofetize ak Agar pou Izmayèl ki t’ap "viv nan ostilite pou tout frè li yo" (Jenèz 16: 11-12).
Relijyon Islam nan, kote yon majorite nan Arab yo se aderan, te fè ostilite sa a plis pwofon. Koran an gen kèk enstriksyon kontradiktwa pou Mizilman konsènan jwif yo. Nan yon pwen li enstwi Mizilman yo trete Jwif kòm frè yo ak nan yon lòt pwen kòmande Mizilman yo atake Jwif ki refize konvèti nan Islam. Koran an tou entwodui yon konfli tankou ki pitit gason Abraram te vrèman pitit gason pwomès la. Ekriti Ebre yo di li se Izarak. Koran an di li te Ismayèl. Koran an anseye ke li te Ismayèl ki moun Abraram prèske sakrifye bay Seyè a, se pa Izarak (an kontradiksyon ak Jenèz chapit 22). Deba sa a sou ki moun ki te pitit pwomès la kontribye nan ostilite a jodi a.
Sepandan, ansyen rasin anmè (rivalte) ant Izarak ak Izmayèl pa eksplike tout ostilite ki genyen ant Jwif ak Arab jodi a. An reyalite, pou dè milye ane nan istwa Mwayen Oryan, Jwif ak Arab te viv nan lapè relatif ak indiféran youn ak lòt. Kòz prensipal la nan ostilite a gen yon orijin modèn. Apre Dezyèm Gè Mondyal la, lè Nasyon Zini yo te bay yon pòsyon nan peyi pèp Izrayèl la bay pèp Jwif, se te Arab ki te prensipalman rete nan peyi nan tan sa’a (Palestinyen yo). Pifò Arab yo te pwoteste kont aksyon sa’a pou nasyon pèp Izrayèl la okipe peyi sa a. Nasyon Arab yo ini ak atake pèp Izrayèl la nan yon tantativ kondwi soti nan peyi a, men yo te pèdi. Depi tout tan, te gen gwo ostilite ant pèp Izrayèl la ak vwazen Arab li yo. Pèp Izrayèl la egziste sou yon ti moso nan peyi ki antoure pa pi gwo nasyon Arab yo tankou lòt bò larivyè Jouden, peyi Siri, Arabi Saoudit, Irak, ak peyi Lejip la. Li se opinyon nou an ki, an dirèkteman pale, pèp Izrayèl la gen yon dwa egziste kòm yon nasyon nan pwòp peyi li yo ke Bondye te bay pitit pitit Jakòb, pitit pitit Abraram. An menm tan, nou kwè ke pèp Izrayèl la ta dwe chèche lapè epi montre respè pou vwazen Arab li yo. Psalms 122: 6 di, "Lapriyè Bondye pou pa gen dezòd lavil Jerizalèm ankò. Se pou tout moun ki renmen ou yo viv ak kè poze."
English
Poukisa Jwif ak Arab / Mizilman rayi youn ak lòt?