Vraag: "Katholiek versus Protestant – waarom bestaat er zo veel vijandigheid?"
Antwoord:
Dit is een eenvoudige vraag met een gecompliceerd antwoord, omdat er tussen twee religieuze groeperingen altijd verschillende niveaus van onenigheid en vijandigheid bestaan (en er ook verschillende redenen voor bestaan). Deze specifieke “strijd” – tussen Katholieken en Protestanten - heeft zijn wortels in de geschiedenis. De verhoudingen tussen de beide groeperingen zijn altijd gevarieerd geweest, van vriendschappelijke onenigheid (zoals weerspiegeld in de talrijke oecumenische dialogen die tussen de twee groepen zijn gehouden) tot openlijke vervolging van en moord op Protestanten door Rome. De leer van de Reformatie, die de Paus als het Beest van het boek Openbaring identificeren en/of het Rooms-katholicisme als Mysterie Babylon aanduiden, komt onder de Protestanten nog steeds veel voor. Het mag duidelijk zijn dat mensen met dit denkbeeld niet snel zullen “warmlopen” voor de Roomse leer.
Voor het grootste gedeelte, tenminste in onze tegenwoordige tijd, is de vijandigheid het gevolg van de primaire menselijke natuur die naar boven komt wanneer we met een fundamenteel meningsverschil over eeuwige waarheden te maken hebben. Hartstocht wordt zeker aangewakkerd door de gewichtiger zaken in het leven en het geloof bevindt zich in dat opzicht op de bovenste plank (en moet zich daar ook bevinden). Veel Protestanten denken dat de Rooms-katholieken een “evangelie van daden” onderwijzen dat niemand kan redden, terwijl de Rooms-katholieken van mening zijn dat Protestanten een “te gemakkelijk geloof” onderwijzen dat niets meer vereist dan een emotionele uitspatting die door manipulerende preken teweeg wordt gebracht. Protestanten beschuldigen Katholieken van de aanbidding van Maria en Katholieken denken dat Protestanten te loom zijn om de subtiliteiten te kunnen begrijpen die Rome op dit gebied heeft gedefinieerd. Deze karikaturen zijn vaak moeilijk te overwinnen.
Achter de specifieke onenigheden over de rol van geloof en daden, de sacramenten, het canon van de Schrift, de rol van het priesterschap, het bidden tot heiligen, alle zaken die met Maria en de Paus te maken hebben, enzovoorts, bestaat de grootste kloof tussen het Rooms-katholicisme en het Protestantisme uit een gezagskwestie: wie of wat is ons hoogste gezag? Het antwoord op deze vraag bepaalt meestal of de andere kwesties ook tot een oplossing kunnen worden gebracht. Er valt aan Katholieke zijde niet veel te bespreken over de vraag hoe een theologische kwestie over een gedefinieerd Katholiek dogma wordt opgelost, omdat de zaak beslist is zodra Rome zich erover uitspreekt. Dit is een probleem wanneer er met een Rooms-katholiek gedebatteerd wordt: rede en de Schrift zijn niet het hoogste gezag van de Katholiek; zij kunnen zich altijd in de “veilige zone” van het Rooms-katholieke gezag terugtrekken.
Een groot gedeelte van de meningsverschillen tussen een Protestant en een Katholiek zal dus bestaan uit een “persoonlijke interpretatie” tegenover de “officiële leer van de Rooms-katholieke Kerk”. Katholieken beweren dat zij de (werkelijk bestaande) problemen van de persoonlijke interpretatie op een succesvolle manier uit de weg gaan door op hun tradities te vertrouwen. Maar hiermee zet het probleem alleen maar een stap achteruit. De waarheid is dat zowel Rooms-katholieken als Protestanten uiteindelijk moeten vertrouwen op hun redeneringsvermogen (om hun gezag te kiezen) en op hun interpreterende vaardigheden (om te kunnen begrijpen wat dat gezag hen onderwijst) om zo te bepalen wat zij zullen geloven. Protestanten geven gewoon gemakkelijker toe dat dit zo is.
Beide zijden kunnen tevens op een ontzettend felle manier trouw zijn aan het geloof van hun familie of de kerk waarin ze zijn opgegroeid, zonder veel aandacht te schenken aan de doctrinaire argumenten. Het mag duidelijk zijn dat er veel mogelijke redenen voor onenigheid bestaan en hoewel we ons niet vanwege secundaire zaken van elkaar moeten afzonderen, zijn beide zijden het e over eens dat we ons wel van elkaar moeten afzonderen op het gebied van de primaire zaken. Maar verder kunnen we het met elkaar eens zijn dat we het gewoon met elkaar oneens zijn en God aanbidden op een plaats waar we de meeste overeenstemming met onze eigen standpunten vinden. De verschillen tussen het Rooms-katholicisme en het Protestantisme zijn eenvoudigweg te groot om te negeren. Maar dat geeft niemand een vrijbrief om karikaturen te scheppen of om in onwetendheid te oordelen; beide zijden moeten eerlijk zijn in hun beoordelingen en beide zijden moeten proberen om niet verder te gaan dan wat God aan ons heeft geopenbaard.
