Antwoord:
Simpel gezegd is bevrijdingstheologie een beweging die de Bijbel probeert te interpreteren door de ellendige omstandigheden van de armen. Volgens bevrijdingstheologie moeten ware volgelingen van Jezus werken aan een rechtvaardige maatschappij; sociale en politieke veranderingen te weeg brengen en zich scharen bij de werkende klasse. Jezus, die Zelf arm was, richtte Zijn aandacht op de armen en de vertrapten, en elke legitieme kerk zal voorrang geven aan de mensen die van oudsher aan de zijlijn hebben gestaan of hun rechten ontnomen zagen. Alle kerkelijke leerstellingen zouden moeten uitgaan van het perspectief van de armen. De verdediging van de rechten van de armen wordt gezien als het belangrijkste aspect van het Evangelie.
Hier is een voorbeeld van hoe bevrijdingstheologie kijkt naar de Bijbel door de “bril” van de armen en ontheemden: in Lukas 1:52–53 prijst Maria de Heer en zegt: “Heersers stoot Hij van hun troon en wie gering is geeft Hij aanzien. Wie honger heeft overlaadt Hij met gaven, maar rijken stuurt Hij weg met lege handen”. Volgens de bevrijdingstheologie verheugt Maria zich hier dat God degenen bevrijd heeft die weinig tot geen bezittingen hebben, en degenen gevoed heeft die fysieke honger hebben, terwijl Hij de mensen die veel bezit hebben ten onder doet gaan. Met andere woorden: Hij is een God die de armen bevoordeelt boven de mensen die rijkdom hebben.
Bevrijdingstheologie is geworteld in het Latijns-Amerikaanse Rooms-katholieke geloof. De opkomst ervan wordt gezien als een reactie op de wijdverbreide armoede en slechte behandeling van grote groepen in de Latijns-Amerikaanse gemeenschap. Een prominent boek dat bevrijdingstheologie onder de aandacht brengt is "A Theology of Liberation” (1971) van Fr. Gustavo Gutiérrez (Nederlandse titel “Bevrijdingstheologie: Geschiedenis, politiek, redding”).
Aanhangers van bevrijdingstheologie zoeken steun bij de profeten uit het Oude Testament. Zo waarschuwt bijvoorbeeld Maleachi 3:5 tegen Gods oordeel over mensen die de werkenden onderdrukken: “‘Ik zal naar jullie toe komen om recht te spreken, en Ik zal niet aarzelen te getuigen tegen….. mensen die hun dagloners uitbuiten, en tegen allen die weduwen en wezen onderdrukken en vreemdelingen geen plaats gunnen, want geen van allen hebben zij [de uitbuiters en onderdrukkers] ontzag voor Mij’ – zegt de HEER van de hemelse machten” (zie ook Jesaja 58:6–7; Jeremia 7:6; Zacharia 7:10). Ook de woorden van Jezus in Lukas 4:18 tonen Zijn erbarmen met de onderdrukten: “De Geest van de Heer rust op Mij, want Hij heeft Mij gezalfd. Om aan armen het goede nieuws te brengen heeft Hij Mij gezonden, om aan gevangenen hun vrijlating bekend te maken en aan blinden het herstel van hun zicht, om onderdrukten hun vrijheid te geven” (zie ook Jesaja 61:1).
Bevrijdingstheologen gebruiken ook de woorden van Jezus in Matteüs 10:34 om het idee te promoten dat de kerk betrokken zou moeten zijn bij activisme: “Denk niet dat Ik gekomen ben om op aarde vrede te brengen. Ik ben niet gekomen om vrede te brengen, maar het zwaard”. Volgens de bevrijdingstheologie zette Jezus Zich niet in voor sociale evenwichtigheid, maar voor sociale onrust.
Critici van de bevrijdingstheologie zien verbanden met het Marxisme, en beschouwen de bevrijdingstheologie als een religieuze vorm van gefaald socialistisch beleid. Functionarissen van het Vaticaan, inclusief enkele pausen, hebben zich tegen bevrijdingstheologie uitgesproken. De redenen voor dit Katholieke verzet hebben te maken met de nadruk die bevrijdingstheologie legt op de praktijk in plaats van op leerstellingen, en de verwerping van de kerkelijke hiërarchische structuur - bevrijdingstheologie bepleit “basisgemeenschappen” die samenkomen buiten de kerkmuren, waarmee in feite de katholieke geestelijkheid gepasseerd wordt.
Bevrijdingstheologie wordt inmiddels niet alleen meer door arme boeren in Zuid- en Centraal- Amerika aangehangen. In Haïti en Zuid-Afrika zijn inmiddels ook vormen van bevrijdingstheologie te vinden. In de Verenigde Staten wordt zwarte bevrijdingstheologie gepredikt in sommige kerken, zoals in de Trinity United Church of Christ van Jeremiah Wright. Een verwante theologische beweging is de feministische bevrijdingstheologie, die vrouwen ziet als de onderdrukte groepering die bevrijd moet worden.
De Bijbel leert volgelingen van Christus zeker dat zij moeten zorgen voor de armen (Galaten 2:10; Jakobus 2:15–16; 1 Johannes 3:17) en we moeten ons uitspreken tegen onrechtvaardigheid. En ja, de Bijbel waarschuwt herhaaldelijk tegen de misleiding van rijkdom (bijv. Markus 4:19). Maar bevrijdingstheologie gaat op een paar punten de fout in.
Ten eerste hecht deze theologie aan sociale actie dezelfde waarde als aan de boodschap van het Evangelie. Hoe belangrijk het voeden van de hongerlijdenden ook is, het kan niet de plaats innemen van het Evangelie van Christus (zie Handelingen 3:6). Het eerste belang van de mensheid is geestelijk en ligt niet op het sociale vlak. Bovendien is het Evangelie voor alle mensen bestemd, ook voor de rijken (Lukas 2:10). Onder de bezoekers aan het Christuskind waren zowel herders als rijke wijzen uit het Oosten; beide groepen waren welkom. Als we een speciale status gaan toekennen aan bepaalde groepen als zouden die de voorkeur van God genieten, dan discrimineren we, en dat doet God niet (Handelingen 10:34–35). Christus brengt eenheid aan Zijn kerk, geen scheiding op basis van sociaaleconomische overweging, ras of geslacht (Efeziërs 4:15).
