Vraag: "Wat betekent het dat Jezus Gods eniggeboren Zoon is?"
Antwoord:
De term “eniggeboren Zoon” komt voor in Johannes 3:16. In de NBG-vertaling uit 1951 luidt dit vers als volgt: "Want alzo lief heeft God de wereld gehad, dat Hij zijn eniggeboren Zoon gegeven heeft, opdat een ieder, die in Hem gelooft, niet verloren ga, maar eeuwig leven hebben." De term “eniggeboren” is de vertaling van het Griekse woord monogenes. In het Nederlands wordt dit woord vertaald als “enige”, “uniek”, “alleen” en “eniggeboren”.
Deze laatste term (“eniggeboren” wordt gebruikt in de NBG-vertaling, maar bijvoorbeeld ook in de Statenvertaling en de Willibrordvertaling) veroorzaakt problemen. Valse leraren hebben deze term aangegrepen in een poging om bewijs te leveren voor hun valse leer dat Jezus Christus niet God is, dat wil zeggen dat Jezus in wezen niet gelijk is aan God als de Tweede Persoon van de Drie-eenheid. Zij zien het woord “geboren” (of een soortgelijke vertaling in andere talen) en zeggen dat Jezus geschapen is omdat alleen iemand die vanaf een bepaald moment in de tijd bestaat, “geboren” kan worden. Maar daarmee gaan ze eraan voorbij dat “geboren” een Nederlandse vertaling is van een Grieks woord. Dus moeten we kijken naar de oorspronkelijke betekenis van het Griekse woord en er geen betekenissen uit het Nederlands op toepassen.
Dus wat betekent monogenes? Het woord monogenes heeft twee hoofddefinities. De eerste definitie is “de enige van zijn soort binnen een specifieke relatie.” Dit is de betekenis die geldt voor het gebruik van dit woord in Hebreeën 11:17, wanneer Isaak door de schrijver Abrahams “enige zoon" genoemd wordt. Abraham had meerdere zonen, maar Isaak was de enige zoon die Sarah hem gebaard had en de enige zoon van het verbond.
De tweede definitie is “de enige van zijn soort of klasse, een unieke soort." Dit is de betekenis die bedoeld wordt in Johannes 3:16. In feite is Johannes de enige schrijver van het Nieuwe Testament die dit woord gebruikt ten aanzien van Jezus (zie Johannes 1:14, 1:18; 3:16, 3:18 en 1 Johannes 4:9). Johannes wilde in eerste instantie laten zien dat Jezus de Zoon van God was (Johannes 20:31), en hij gebruikt dit woord om te benadrukken dat Jezus als enige Gods Zoon is – met dezelfde Goddelijke natuur als God – in tegenstelling tot gelovigen die Gods zonen en dochters door geloof zijn.
Het komt erop neer dat termen zoals “Vader” en “Zoon”, zoals die God en Jezus beschrijven, menselijke bewoordingen zijn die ons helpen om de relatie tussen de verschillende Personen van de Drie-eenheid te begrijpen. Wanneer je de relatie tussen een menselijke vader en een menselijke zoon begrijpt, kun je voor een deel de relatie begrijpen tussen de Eerste en Tweede Persoon van de Drie-eenheid. Maar deze overeenkomst vervalt wanneer je de vergelijking te ver wilt doordrijven, en zoals sommige Christelijke sekten (bijvoorbeeld de Jehova’s Getuigen) wilt stellen dat Jezus letterlijk “geboren” werd, in de zin van “verwekt/voortgebracht” of “geschapen” door de Vader.
