Auteur: Het boek Prediker vermeldt niet rechtstreeks wie de schrijver is. Er zijn aardig wat verzen die suggereren dat Salomo dit boek schreef. Er zijn enkele aanwijzingen in de context dat misschien een ander het boek na Salomo’s dood schreef, wellicht enkele honderden jaren later. Toch blijft de traditionele opvatting dat Salomo inderdaad de schrijver is.
Datering: Salomo’s heerschappij als koning van Israël duurde van ca. 970 tot ca. 930 voor Christus. Het boek Prediker is waarschijnlijk rond het einde van zijn koningschap geschreven, rond 935 voor Christus.
Doelstelling: Prediker is een boek dat inzicht biedt. Het verhaal van de “Prediker” onthult de neerslachtigheid die het onvermijdelijke gevolg is van een zoektocht naar geluk in wereldlijke dingen. Dit boek geeft Christenen de kans om de wereld te zien door de ogen van iemand die, hoewel hij zeer wijs is, betekenis probeert te vinden in tijdelijke, menselijke dingen. Bijna alle vormen van menselijk genot worden onderzocht door de Prediker, en niets geeft hem een gevoel van betekenis.
Uiteindelijk aanvaardt de Prediker dat geloof in God de enige manier is om persoonlijke betekenis te vinden. Hij besluit om te accepteren dat het leven kort is en uiteindelijk waardeloos als het niet geleefd wordt met God. De Prediker adviseert de lezer om zich te richten op een eeuwige God, in plaats van op tijdelijke pleziertjes.
Belangrijkste verzen: “IJdelheid der ijdelheden, zegt Prediker, ijdelheid der ijdelheden! Alles is ijdelheid!” (Prediker 1:2)
“Want wie veel wijsheid heeft, heeft veel verdriet. En wie kennis vermeerdert, vermeerdert smart..” (Prediker 1:18)
“Maar toen nam ik alles wat ik ondernomen had nog eens in ogenschouw, alles wat mijn moeizaam gezwoeg me opgeleverd had, en ik zag in dat het allemaal maar lucht en najagen van wind was. Het had geen enkel nut onder de zon.” (Prediker 2:11)
“Gedenk daarom je schepper in de dagen van je jeugd — voordat de slechte dagen komen en de jaren naderen waarvan je zegt: In deze jaren vind ik weinig vreugde meer." (Prediker 12:1)
“Alles wat je hebt gehoord komt hierop neer: heb ontzag voor God en leef zijn geboden na. Dat geldt voor ieder mens.” (Prediker 12:13)
Beknopte samenvatting: Twee zinnen worden vaak herhaald in Prediker. Het woord dat vertaald wordt met “ijdelheid” (NBG) of “lucht en leegte” (NBV) wordt vaak herhaald, en wordt gebruikt om het tijdelijke karakter van wereldlijke dingen te benadrukken. Uiteindelijk worden zelfs de meest indrukwekkende menselijke prestaties achtergelaten. De zinsnede “onder de zon” komt 28 keer voor, en verwijst naar de wereld van de stervelingen. Wanneer de Prediker het heeft over “alle dingen onder de zon”, bedoelt hij aardse, tijdelijke, menselijke dingen.
De eerste zeven hoofdstukken van het boek Prediker beschrijven al die wereldlijke dingen “onder de zon” waar de Prediker voldoening in tracht te vinden. Hij probeert wetenschappelijke ontdekkingen (1:10-11), wijsheid en filosofie (1:13-18), genot (2:1), alcohol (2:3), architectuur (2:4), bezit (2:7-8) en luxe (2:8). De Prediker vestigde zijn aandacht op diverse denkwijzen om betekenis te vinden, zoals materialisme (2:19-20) en zelfs morele wetten (inclusief hoofdstukken 8-9). Hij ontdekte dat alles onbetekenend was, een tijdelijke afleiding die — zonder God — geen doel of levensverwachting had.
Hoofdstukken 8-12 van Prediker beschrijven de suggesties en commentaren van de Prediker op hoe een leven geleefd zou moeten worden. Hij komt tot de conclusie dat er zonder God geen waarheid of betekenis aan het leven is. Hij heeft vele slechtheden gezien en realiseert zich dat zelfs de beste prestaties van de mens uiteindelijk niets waard zijn. Daarom adviseert hij de lezer om God vanaf de jeugd te erkennen (12:1) en Zijn wil te doen (12:13-14).
Voorafschaduwingen: Het antwoord op alle ijdelheden die in het boek Prediker beschreven staan, is Christus. Volgens Prediker 3:17 oordeelt God de rechtvaardigen en de goddelozen, en de rechtvaardigen zijn alleen zij die één zijn gemaakt met Christus (2 Korintiërs 5:21). God heeft ons het verlangen naar de eeuwigheid ingegeven (Prediker 3:11) en heeft in de Weg naar eeuwig leven voorzien door Christus (Johannes 3:16). We worden eraan herinnerd dat het nastreven van wereldlijke rijkdom niet alleen ijdelheid is omdat het geen voldoening geeft (Prediker 5:10), maar zelfs als we het konden verwerven, zouden we zonder Christus onze ziel verliezen en wat winnen we daarmee? (Marcus 8:36). Uiteindelijk hebben alle teleurstellingen en ijdelheden die Prediker beschrijft hun remedie in Christus; de wijsheid van God en de enige ware betekenis die in het leven gevonden kan worden.
Praktische toepassing: Prediker biedt de Christen een mogelijkheid om de leegheid en wanhoop te begrijpen waar mensen die God niet kennen mee worstelen. Mensen die niet gered worden door geloof in Christus zien een leven voor zich dat uiteindelijk ten einde komt en alle betekenis verliest. Als er geen redding is en geen God, dan heeft het leven niet alleen geen zin, maar ook geen doel of richting. De wereld “onder de zon” los van God frustreert, is wreed, oneerlijk, kort en “zonder enige betekenis”. Maar mét Christus biedt het leven een glimp van de glorie die ons te wachten staat in de hemel, waar we alleen door Hem kunnen komen.
