Vraag: "Waarom bevat het Onze Vader geen dankzegging? Zou elk gebed een uitdrukking van dankbaarheid moeten bevatten?"
Antwoord:
Het lijkt inderdaad vreemd dat het Onze Vader geen aanwijzingen geeft voor dankzegging, gezien de aansporing van de apostel Paulus in 1 Tessalonicenzen 5:17-18 om zonder ophouden te bidden en God altijd te danken. Het is vooral opmerkelijk, omdat Jezus ons elders in de evangelies voorbeelden geeft van dankzegging in gebed.
Jezus dankt God voor de maaltijden waarin Hij voorzag, zoals de wonderbaarlijke voeding van de 5000 *Matteüs 14:16-21) en de 4000 (Matteüs 15:35-38). Hij zei dank voor de beker en het brood tijdens het Laatste Avondmaal (Matteüs 26:26-27). Hij dankte God omdat Hij zijn verzoek verhoorde om Lazarus uit de dood op te wekken (Johannes 11:41). Hij dankte de Vader zelfs voor het verbergen van de geheimen van het koninkrijk voor de wijzen, en het openbaren daarvan aan de arme, onwetende en eenvoudige mensen (Matteüs 11:25). Toch vinden we dankzegging niet terug in het Onze Vader.
Wanneer we de passage met het Onze Vader (Matteüs 6:9-13) bestuderen, zien we allereerst waarom Jezus de discipelen leerde om op een bepaalde manier te bidden. Jezus bekritiseerde de manier waarop de Farizeeërs bidden. Zij baden heel openlijk, op plaatsen waar alle mensen hen konden zien en horen. Dit was een manier om anderen te laten zien hoe heilig en vroom zij wel niet waren. Jezus veroordeelde deze manier van bidden: "Ik zeg jullie dat ze hun hele beloning al hebben gekregen." De beloning was dat ze door andere mensen gezien werden. Jezus veroordeelt hiermee niet het bidden in het openbaar, maar alleen die gebeden die ten doel hebben om door andere mensen "gezien" te worden. We zien daarnaast dat Jezus ook de manier waarop de heidenen bidden bekritiseert: zij bidden continu om hetzelfde, alsof ze zich ervan willen verzekeren dat God hun heeft gehoord, net als de priesters van Baäl op de berg Karmel in 1 Koningen 18.
Jezus' remedie voor deze verkeerde gebedswijzen was een modelgebed voor zijn discipelen. We bidden het Onze Vader niet door het eenvoudig op te zeggen, zoals de Rooms-katholieken doen. Maar dat betekent niet dat een gezamenlijke lezing van het Onze Vader verkeerd is. Jezus spreekt hier over persoonlijke gebeden, niet gezamenlijke gebeden.
Het Onze Vader kan het beste gezien worden als een algemene richtlijn voor onze gebeden - een middel waarmee we ons gebedsleven vorm kunnen geven. Het gebed bevat zes verzoeken. De eerste drie draaien om God, de laatste drie om ons. Nadat we God aanspreken met "onze Vader in de hemel", bidden we eerst dat Gods naam geëerd en verheerlijkt zal worden. Dan bidden we dat Gods koninkrijk zal komen. In zekere zin is Gods koninkrijk al aanwezig sinds de komst van Christus, maar we bidden dat het koninkrijk in al zijn volheid mag komen. Op de derde plaats bidden we dat Gods wil - zijn morele, of geopenbaarde, wil - hier op aarde gedaan zal worden. Dat begint bij ons. Na deze drie verzoeken, die betrekking hebben op Gods glorie en majesteit, gaan we verder met de verzoeken die betrekking hebben op onszelf - ons dagelijks brood, vergeving van onze zonden en onze redding van het kwaad.
Het beste antwoord op de vraag waarom we geen dankzegging aantreffen in het Onze Vader, is dat dankzegging de houding is waarmee we tot God bidden. Mensen die kinderen van God zijn, zullen hun hart vol hebben van dankbaarheid en dat uit hun mond laten voortkomen, omdat wij weten (onder andere) dat onze zonden vergeven zijn en wij eeuwig leven hebben door Jezus Christus. Hoe meer we nadenken over wat God voor ons heeft gedaan, hoe dankbaarder we zullen zijn. Dankzegging wordt dan een natuurlijk element van onze relatie met God, altijd en in alle omstandigheden. Paulus schrijft in 1 Tessalonicenzen 5:18: "Dank God altijd, wát er ook gebeurt. Want dat is wat God van jullie wil nu jullie bij Jezus Christus horen."
